Margriet van der Linden in alle staten
Tessa Sparreboom over de documentairereeks State of Hate van Margriet van der Linden. ‘Lord save us, er is weer een Nederlandse presentator voor een documentairereeks naar Amerika geweest.’
Lord save us, er is weer een Nederlandse presentator voor een documentairereeks naar Amerika geweest. Het is niet meer te doen, die trotse blikken in de camera alsof ze de eerste aardappelboer zijn die met de boot bij Ellis Island aanmeert. De Green Card ging deze keer naar Margriet van der Linden, die na twee jaar afwezigheid terug is op tv. Eind jaren negentig was ze correspondent in New York en dat benadrukt ze dan ook in State of Hate, een vijfdelige serie over Amerikaanse hate crimes. Zij was er het eerst, wil ze maar zeggen.
In de eerste aflevering is Van der Linden in Wyoming, de staat waar de in 1998 vermoorde, homoseksuele student Matthew Shepard vandaan kwam. ‘Het raakte me diep,’ zegt Van der Linden, rijdend in haar SUV. ‘Het heeft me ook nooit meer losgelaten, de zaak Matthew Shepard.’ Ik bid tot baby Jesus dat mensen niet meer zeggen dat iets ze ‘nooit meer heeft losgelaten’ als dat duidelijk onzin is. Vrijwel niemand is decennialang in beslag genomen door een misdaad waar hij niks mee te maken heeft en dat is maar goed ook. Bovendien is het nogal raar dat Van der Linden totaal uit het lood lijkt geslagen als de sheriff die de moord destijds onderzocht haar vertelt dat er mogelijk niet alleen sprake was van een homofoob motief, maar dat de moord misschien ook wel drugsgerelateerd was. Terwijl ze dat al die jaren gewoon op Wikipedia had kunnen lezen. Van der Linden, terug in de SUV: ‘Ik weet even gewoon helemaal niet wat ik ermee moet.’
Van der Linden moet door. Ze gaat naar een demonstratie van de leden van de Westboro Baptist Church, die club waar Louis Theroux al ongeveer veertig documentaires over heeft gemaakt. Het zijn provocateurs die het moeten hebben van media-aandacht en met ‘God Hates Fags’-borden langs de kant van de weg staan. Ook demonstreren ze bij uitvaarten. Van der Linden: ‘Really? Don’t you think that is a bit rude?’ Persoonlijk ben ik niet heel benieuwd naar het antwoord, maar wel naar wat er in het hoofd van Van der Linden omgaat op het moment dat ze ervoor kiest om juist deze vraag te stellen. Er volgen nog wat oneliners over sin en mercy en hell, dan zet Van der Linden haar Ray-Ban weer op. ‘Ik laat ze, met hun God en hun Bijbel.’
Van der Linden moet door. Ze gaat naar een demonstratie van de leden van de Westboro Baptist Church, die club waar Louis Theroux al ongeveer veertig documentaires over heeft gemaakt.
Van der Linden bezoekt het café waar Shepard voor het laatst levend werd gezien, ook gaat ze naar de plek waar hij aan een hek werd vastgebonden en vermoord. ‘You see that fence over there?’ vraagt ze aan de sheriff. ‘Do you think that’s still part of the fence?’
De sheriff begrijpt wat ze bedoelt. ‘No, it’s definitely not,’ zegt hij. Het hek is lang geleden verwijderd omdat er te veel mensen op afkwamen.
Terug in het motel kijkt Van der Linden door een grote retrobril naar foto’s van de jonge Matthew Shepard. Ze is benieuwd in hoeverre het ‘anti-gay-sentiment’ vandaag nog aanwezig is in Wyoming. Om daarachter te komen interviewt ze een groepje queer studentes en twee jonge boekverkopers. De boekverkopers vertellen dat ze onlangs een ‘lgbtq-bookclub’ hielden en dat daar beveiliging aan te pas moest komen. Van der Linden: ‘You’re kidding me!’ En later, als voice-over: ‘Beveiliging? Bij een boekenclub? Dat verwacht je dan toch ook niet.’
Doet ze nou alsof ze gek is, of is Van der Linden zo lang in Amerika geweest dat ze niet weet dat hier in Nederland kinderboekenschrijvers worden bedreigd en voorleesevenementen met dragqueens moeten worden beveiligd? Homohaters hebben we thuis ook. Die kun je lekker in je eigen taal interviewen. Als logisch gevolg hebben we ook homo’s die in elkaar zijn geslagen, of erger. Dat is wat er zo storend is aan een documentaire als State of Hate: de belegen implicatie dat Amerika gewoon een crazy land is waar de mensen in staat zijn tot crazy misdaden (‘hate crimes’, een heel Amerikaans begrip). Zet die Ray-Ban af en kijk eens naar je eigen, Van der Linden. Misschien zijn wij nog wel veel erger dan de Amerikanen.
State of Hate is vanaf 8 januari wekelijks te zien op NPO2.
Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €5 per maand.
