Volgens Het Parool, tegenwoordig het AD met een Amsterdams randje, heeft beoogd premier Geert Wilders ‘een column verspreid’ waarin zijn beoogde coalitiegenoot Pieter Omtzigt ‘een katholieke gluiperd’ wordt genoemd. Andere kranten hebben het bericht niet overgenomen en de bewuste column zou van de bekende oliebol Jan Dijkgraaf zijn, dus misschien is het allemaal niet waar, maar gezien de omgangsvormen van de beoogde premier kan ik mij goed voorstellen dat de heer Wilders een omschrijving van de heer Omtzigt als zijnde een katholieke gluiperd heeft geretweet en derhalve heeft toegejuicht.

Dat is niet zo best.

‘Een Roomsch-Katholieke gluiperd, zo glad als een aal in een pot met snot’, heeft Jan Cremer eens geschreven en die kan het weten, want net als Omzigt, komt ook Jan uit Twente. Iets wetenschappelijker beschouwd, is een gluiperd volgens de Dikke van Dale een achterbaks iemand, een stiekemerd. De samenstelling ‘roomse gluiperd’ komt vaker voor dan de hier gebezigde ‘katholieke gluiperd’.

Tot zover de taalkundige kant van de zaak. Nu de demografische kant.

De kwalificatie van de beoogd premier is des te opmerkelijker, aangezien Wilders zelf uit Venlo komt en een katholiekere stad in Nederland is bijna niet te vinden. Venlo is de stad van de Sint Martinus Basiliek en de Heilige Familiekerk, van het klooster Mariadal en van Huize Manresa, de retraiteplaats van de Jezuïeten. En dan heb ik het nog niet eens over de Venlose carnavalsvereniging Jocus, de oudste carnavalsvereniging van ons land. Wilders is van origine zelf ook zo rooms als een wijwatervat. Dat hij zo openlijk iedereen uitscheldt en iedereen de waarheid in het gezicht pleegt te slingeren, is een zeer onroomse eigenschap, die wel eens een reactie zou kunnen zijn op zijn angst om voor een roomse gluiperd te worden aangezien.  

Een olifant in de porseleinkast bereikt over het algemeen maar weinig. Waarom gaat Wilders in deze en andere (re)tweets dan toch zo te keer tegen Omtzigt, iemand die hij nodig heeft om überhaupt om een regering te vormen?

Tot zover de demografische kant. Nu de psychologische kant.

Het smeden van een coalitie in Nederland een precaire zaak. Het is een proces van voorzichtig aftasten en elkaars nieren proeven. Een olifant in de porseleinkast bereikt over het algemeen maar weinig. Waarom gaat Wilders in deze en andere (re)tweets dan toch zo te keer tegen Omtzigt, iemand die hij nodig heeft om überhaupt om een regering te vormen? Ik heb daar een paar verklaringen voor.

In de eerste plaats is Wilders in eigen kring niet gewend tegengesproken te worden. Hij leidt een partij met één lid en dat ene lid is hijzelf. Hij heeft, zoals iedere dictator, wel een klein groepje getrouwen rond zich, maar hij is uiteindelijk de baas en binnen de PVV wordt niets op democratische wijze beslist. Dat is al jaren de praktijk en dan ben je als partijleider natuurlijk snel geneigd te denken dat het buiten je eigen bubbel net zo toegaat. Zeker als je partij de grootste is geworden en je meent dat DE kiezer of HET volk heeft gesproken – in feite een zeer aanmatigende conclusie als je slechts 37 zetels van 150 zetels hebt verworven.

Toch dienen anderen zich in de wereld van Wilders te schikken. Helaas voor Wilders gaat het zo natuurlijk niet.  

De werkelijkheid is, dat – met uitzondering van de Caroline van der Plas – eigenlijk niemand met Wilders wil regeren. Caroline staat zelfs te springen. Ze heeft als beginneling namelijk geen benul hoe het spel wordt gespeeld, maar één ding weet ze zeker: het is nu of nooit, want bij volgende verkiezingen bestaat de BBB helemaal niet meer. Dan is het net zo’n irrelevant en onbenullig clubje geworden als Forum voor Democratie van Thierry Baudet.  

Hoe staat het trouwens met Mona Keijzer? Die had zich toch ook opgeworpen om minister-president te worden. Ze kan beter Jan Smit opvolgen bij FC Volendam.  

Hoe staat het trouwens met Mona Keijzer? Die had zich toch ook opgeworpen om minister-president te worden. Ze kan beter Jan Smit opvolgen bij FC Volendam.

Buiten Caroline, ziet bijna niemand in Den Haag Wilders zitten. De VVD heeft voor het acute probleem een oplossing gevonden: gedogen. Dat betekent geen ministers leveren, wetsvoorstellen op hun merites beschouwen en altijd de mogelijkheid open houden om Wilders te laten struikelen. Een koekje van eigen deeg, want in 2010 deed Wilders hetzelfde bij de VVD en dat is de leiding van die partij nog lang niet vergeten.

Dan de katholieke gluiperd Pieter Omtzigt van NSC. Hij zou misschien wel over rechts willen, maar niet met Wilders. Geheel terecht wil hij eerst opheldering over een aantal ongrondwettelijke opvattingen van de PVV. Met ‘even in de ijskast zetten’, wat Wilders voorstelde, kan geen serieuze politicus genoegen nemen. Moskeeën dicht, een kopvoddentaks, minder minder Marokkanen, een Nexit, Oekraïne laten stikken – daar stapt geen fatsoenlijk mens zo maar overheen.

Mocht Wilders deze punten allemaal in ijskast willen zetten, dan kan hij beter eerst zijn hele partijprogramma in vuilnisbak gooien. Het is gewoon veel te veel om over te onderhandelen. Wilders zou wel diep door de pomp moeten gaan om dit over te hebben voor een premierschap. En dan heb ik het nog niet eens over een mogelijk onderzoek naar de connectie tussen Wilders en Rusland. Wilders heeft daar zeer verkeerde vrienden en we kunnen toch niet hebben dat Nederland straks geregeerd wordt door een minister-president die chantabel is vanuit het Kremlin.

Omtzigt heeft gewoon gelijk dat al deze punten niet zo maar eventjes aan tafel behandeld kunnen worden. Niet hij moet over zijn schaduw heen springen, maar Wilders. Dat heeft Wilders als man van de oppositie nooit hoeven doen, en kan mij nauwelijks voorstellen dat de PVV-leider daartoe nu wel in staat is. Wilders zou van het ene moment op het andere iemand moeten worden die anderen respecteert in woord en daad.

Wilders heeft daar zeer verkeerde vrienden en we kunnen toch niet hebben dat Nederland straks geregeerd wordt door een minister-president die chantabel is vanuit het Kremlin.

Dat zoiets gaat gebeuren, gelooft niemand.

Volgens mijn theorie is Wilders er zelf ook veel aan gelegen de boel zo op scherp te zetten dat alles wordt opgeblazen. Als premier kan hij alleen maar mislukken. Regeren gaat hem boven de macht, want tot schipperen en compromissen sluiten is hij niet in staat. Hij kan alleen maar orders uitdelen. Bovendien is zijn de voorstellen in zijn partijprogramma dusdanig duur en onrealistisch dat er bij uitvoering nog maar weinig overblijft. Ook dat zal hem worden ingepeperd.

Mocht het toch lukken een coalitie te smeden van PVV, VVD, BBB en Omtzigt, dan wordt het een heel wankele bedoening. Nog liever wil men Wilders over zichzelf laten struikelen. Hij zal dan struikelen over zijn eigen hyperbolen, waarmee hij alles grover, botter en dikker heeft gemaakt. De kopvoddentaks zal hem eindeloos achtervolgen – wanneer komt die nou? – terecht, want een premier die met dit soort voorstellen komt, kan zich beter nergens meer vertonen.

En dan is er nog iets. Naast de taalkundige, de democratisch en de psychologische kant is er ook nog een politieke kant. Die lijkt ver weg en het zal nog wel even duren voordat die opdoemt, maar De Kiezer en Het Volk hebben ook gesproken voor een meerderheid van PvdA, VVD, NSC en D66 – 79 zetels in totaal, een meerderheid.

Zeg nooit nooit.

Paars/Blauw I, het kan zo maar gebeuren. Even geduld, aub.

Herinnert u zich nog het kabinet-Van Agt I, dat regeerde van 1977 tot 1981? Van Agt en Wiegel, die samen stiekem een vorkje prikten in het Haagse restaurant de Bistroquet. Samen hadden zij toen 77 zetels, nog 2 minder dan een coalitie van PvdA, VVD, NSC en D66. Voor zo’n coalitie zou Omtzigt zich moeten realiseren dat hij niet zonder meer rechts is, meer in bepaalde opzichten eerder een tikje links van het midden. En dat je eigenlijk niet met een patjepeeër als Wilders kunt aankomen.

Paars/Blauw I, het kan zo maar gebeuren. Even geduld, aub.

Een probleem zou kunnen zijn dat in zo’n coalitie zowel de PvdA en de VVD elkaar niet de minister-president willen gunnen. De oplossing is dan eenvoudig: maak Pieter Omtzigt de premier. Die man heeft niets van een roomse gluiperd, dat heeft hij in de Toeslagenaffaire wel bewezen.

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €5 per maand.