Misantroop

Als filmregisseur Stanley Forbes de zestienjarige Sophia ontmoet, gaat hij meteen voor de bijl. Om haar voor zijn camera te kunnen vangen, stampt hij een filmproject uit de grond waarvan Sophia de hoofdrol moet gaan vervullen.

Het hoofdpersonage van de nieuwe roman van Herman Koch is een onsympathieke misantroop die bij voorkeur badinerend spreekt over het inferieure peil van de Nederlandse film, het Nederlandse theater en Nederlandse acteurs in het bijzonder. Niettemin moet hij met hen samenwerken, wat hem dan ook met een grote afkeer vervult.

Dit boek had een scherpe satire kunnen zijn, of een vlammende MeToo-roman, of een tragisch portret van een levensmoede kunstenaar, maar het is van dat alles net niks. Daarvoor is het personage Forbes te grotesk, een wandelend cliché van een man, even vooringenomen als voorspelbaar in zijn ongefundeerde gekanker, maar nooit werkelijk gevaarlijk. Blijft over een gemakzuchtige hoop onfunctioneel geklets, bijeengehouden door een dunne plotlijn.

Herman Koch
Een film met Sophia
Ambo Anthos
€22,99

Moed en angst

Roxane van Iperens ’t Hooge Nest (2018) is een van de grote verkoopsuccessen van de afgelopen jaren. Het boek, over de in een Naardense villa ondergedoken Joodse zussen Brilleslijper, toont nog maar eens aan hoe groot de honger naar oorlogsgeschiedenissen, meer dan 75 jaar na de bevrijding, blijft.

Dat bewijzen ook de vele tientallen brieven die de schrijfster sinds de publicatie ontving. Lezen over de oorlog zet blijkbaar nog altijd het geheugen en de eigen pen in beweging. Het leverde een fraaie, kleine schat op van verhalen over mensen die zich het lot van anderen aantrokken, maar ook over anderen die juist wegkeken. Moed en doodsverachting blijken telkens weer dicht bij angst en oogkleppen te liggen.

Deze aangrijpende herinneringen en opmerkelijke ontboezemingen vormen een mooie appendix bij Van Iperens boek, aangevuld met de tekst van de 4 mei-lezing en de Cleveringa-lezing die de schrijfster de afgelopen jaren uitsprak.

Roxane van Iperen
Brieven aan ’t Hooge Nest
Lebowski
€19,99

Aanklacht

Na zijn verstripping van Gerard Reve, Willem Elsschot, Jan Wolkers en Theo Thijssen heeft Dick Matena zich gezet aan een andere literaire grootheid: Multatuli. Diens beroemde verhaal ‘Saïdjah en Adinda’, dat deel uitmaakt van de Max Havelaar, heeft Matena op de hem bekende wijze bewerkt tot beeldverhaal, waarbij hij de (vrijwel) integrale tekst gebruikt.

De kracht van Matena zit hem minder in de motoriek en mimiek van de personages, als wel in de vertelstructuur en de opbouw van de totale pagina. In- en uitzoomend binnen telkens verspringende kaders zorgt Matena voor een levendige dynamiek. Bijzonder is zijn kleurgebruik: waar het groen van de sawa’s en het geel van de koperen ploert uitbundig zijn weergegeven, laat Matena de stadsdecors grotendeels oningekleurd, als om het fictieve karakter van deze geschiedenis, die in de eerste plaats toch een aanklacht is, te benadrukken. Om diezelfde reden heeft hij ook schrijver Eduard Douwes Dekker een rol toebedeeld als verteller. Zo komt het tragische liefdesverhaal van Saïdjah en Adinda op indrukwekkende wijze tot leven.

Multatuli
Saïdjah en Adinda, in beeld gebracht door Dick Matena
De Arbeiderspers
€24,50