Het Boekenbal, het wildste literaire feest van het jaar, de place to be voor iedereen die wat betekent of wil betekenen in de Nederlandse letteren, heeft zich ook te schikken naar de strenge regels rond het coronavirus. “Heel jammer,” zegt Marion Pauw, evenals Heleen van Royen sinds jaar en dag een van de vaste bezoekers van dit boekenfeestje der feesten. “Ik vind het ieder jaar weer leuk. Vooral nu Evelien Aendekerk aan het hoofd staat van de CPNB – de organisatie die het feest organiseert. Het is vernieuwd en verjongd.” Heleen van Royen ziet het echt als een personeelsuitje. “Het leukste is dat je de collega’s weer eens tegenkomt, al zie je wel altijd dezelfde koppen. Het Bal heeft ook altijd een duidelijk verloop. Die voorspelbaarheid is eigenlijk een van de charmes van het feest. Daarnaast is het leuk om te shinen in een mooie jurk.”

Het Boekenbal staat bekend als het enige feest in het jaar dat je niet mag missen, niet in de laatste plaats omdat het er altijd wild aan toegaat. Beide schrijfsters ontkrachten dit cliché graag. Pauw: “Het is lang niet zo wild als men denkt. Mensen doen er altijd heel spannend over, maar het valt hartstikke mee.” 

Van Royen vult aan: “Het is geen heel hip feest. Ik ben zelf natuurlijk ook niet meer piepjong, maar je ziet vooral oude mensen rondlopen. Het Boekenbal heeft een hoog geriatrisch gehalte. Desalniettemin gebeurt er altijd wel wat; iemand gaat schreeuwen of er wordt geknokt. Er hangt wel altijd een soort magie. Het is echt een bál.” 

Pauw ziet dat door de nieuwe invulling wel steeds meer jonge mensen op de gastenlijst worden gezet. “Het leukste en stoerste wat ik heb meegemaakt was afgelopen jaar, toen een aantal jongere vrouwelijke collega’s met blote borsten rondliepen. Dat vond ik zo ongelooflijk stoer. Ik zou dat ook wel willen, maar ik denk niet dat ik dat nog durf. Ik realiseerde me toen ook dat er een nieuwe jonge generatie schrijvers is aangetreden en dat ik daar niet meer toe behoor. Dat de generatie onder mij de rebellen zijn.”

Hoe is het eigenlijk om auteur in coronatijd te zijn? Je zou denken dat de crisis nauwelijks van invloed is op de dagelijkse routines van een auteur, die zich immers doorgaans opsluit achter zijn schrijfmachine. Maar Van Royen zegt het best moeilijk te hebben met de lockdown en de opgelegde maatregelen. “Veel mensen roepen inderdaad dat het voor mij niks uitmaakt, omdat ze denken dat ik gewoon doorschrijf. Het tegendeel is waar. Ik vind het leven nu zo geestdodend, dat ik er niet veel inspiratie van krijg. Ik mis gewoon het contact met mensen om me heen. Ik vind het dus eerder moeilijker om te schrijven dan makkelijker.” 

Pauw sloot zich wel op en schreef stug door aan haar in april te verschijnen nieuwe thriller Vogeleiland, maar besloot het coronavirus er niet in te verwerken. “Ik moet er niet aan denken dat iemand moet lezen dat de hoofdpersoon een mondkapje opdoet. Dat vervelende ritueel is dagelijkse realiteit in de werkelijke wereld, daar wil je dan niet ook nog eens in een boek over lezen.” 

Door de crisis liep de fysieke verkoop van boeken het afgelopen jaar met elf procent terug. De overheid besloot half december boekhandels voor onbepaalde tijd te sluiten als niet-essentiële winkels, terwijl de landen om ons heen ze wél als essentieel zien. 

Van Royen is het eens met die maatregel. “Ik heb wel heel braaf de petitie van honderd schrijvers getekend om de boekhandels open te gooien omdat ze essentieel zouden zijn, maar eerlijk gezegd vind ik ze dat niet. Eten en drinken is essentieel; zonder boeken kun je echt wel leven, hoor. Sterker nog, als je echt wilt lezen, kun je altijd nog een e-book downloaden.” 

Ze lacht. “Het wrange is dat het tegenwoordig nooit echt heel druk is in een boekwinkel. Ik vind het ook veel belangrijker dat de scholen weer opengaan. Laat ik het gewoon heel eerlijk zeggen: als alles straks weer opengaat, zal de boekhandel niet de eerste plek zijn waar ik naartoe ga. Dat is toch echt een restaurant. Ik mis restaurants erger dan boekhandels.”