‘Strijdlustig’. Zo omschreef Vladimir Poetin half augustus tijdens zijn eerste werkdag als Russische premier zijn stemming. Boris Jeltsin had hem geheel onverwachts benoemd tot zijn nieuwe premier en tevens aangewezen tot zijn troonopvolger. Poetin was echter een grote onbekende in de Russische politiek en zijn benoeming werd dan ook afgedaan als de zoveelste misstap van de seniel gewaande Jeltsin. Vier maanden later is Poetin echter de populairste politicus van Rusland en de grootste kanshebber bij de Russische presidentsverkiezingen volgend jaar. Zijn populariteit nadert zelfs die van Jeltsin aan het eind van de jaren tachtig tijdens diens strijd tegen de communisten. 

Poetin’s geliefdheid heeft echter volstrekt andere gronden dan die van zijn baas. In tegenstelling tot de flamboyante Jeltsin spreekt hij in eenvoudige korte bewoordingen, zonder verheven retoriek. Hoewel dit het gevolg is van een gebrek aan charisma, ervaart de Russische bevolking het als zeer verfrissend. Het gebruik van weinig woorden wekt immers de indruk dat Poetin geen man van woorden is, maar van daden. 

Ook in het praktische politieke bedrijf toont Poetin zich geen leerling van Jeltsin. Terwijl de president zijn aanvankelijke populariteit ontleende aan politieke tegenstellingen, moet de huidige Russische premier het juist hebben van de politieke consensus. Hij toont zich een meester in het verenigen van tot voor kort onverenigbare politieke stromingen en heeft inmiddels de steun verworven van zowel de militairen en de nationalisten als de oligarchen en de liberalen. Zelfs de communisten staan welwillend tegenover Jeltsin’s kroonprins. 

Daarnaast heeft Poetin dankbaar gebruik kunnen maken van de chaotische en als zeer onveilig ervaren situatie in het land. Vooral de serie bomaanslagen in september op Moskouse appartementen, waarbij honderden doden vielen, werkte hierbij als katalysator. Zowel de politici als de bevolking gaven hem letterlijk een vrijkaartje om populistische maatregelen te nemen en tegelijk prestige te verwerven. 

Zelfs de pacifistisch ingestelde Russische intelligentsia schaarde zich massaal achter Poetin’s ‘definitieve oplossing’ van het Tsjetsjeense probleem. “Wij hebben onder de huidige omstandigheden een begrijpende en voorspelbare, doch ook krachtige en vastberaden leider nodig,” vatte een van hen zijn onvoorwaardelijke steun aan Poetin samen. De Russische bevolking vroeg bijna in koor om een oorlog tegen Tsjetsjenië en Poetin toonde zich vervolgens de ware dienaar van zijn volk. 

De overwinning op de Tsietsjenen is daarmee de hoeksteen van Poetin’s beleid geworden en het succes van de oorlog is dus doorslaggevend voor zijn kansen op het residentschap. Tot nu toe is het geluk aan Poetin’s zijde. Het Russische leger heeft in vergelijking met de vorige Tsjetsjeense oorlog nog maar weinig grootschalige verliezen geleden. Daarnaast heeft de Russische regering de afgelopen maanden onverwacht honderden miljoenen dollars extra aan inkomsten kunnen incasseren dankzij de hoge olieprijzen op de wereldmarkt.

Dit geld heeft Poetin aangewend om zich te verzekeren van nog meer steun in de Russische samenleving. Zo heeft hij het armlastige Russische leger miljoenen dollars extra toebedeeld,

waardoor het beter is uitgerust tegen de Tsjetsjenen. Tegelijkertijd beschouwen de militairen Poetin nu als hun grote redder. De premier is de afgelopen weken ook begonnen met de uitbetaling van miljoenen achterstallige lonen en pensioenen in het land. Een beter moment had hij niet kunnen uitkiezen. Over anderhalve week zijn er namelijk parlementsverkiezingen in Rusland en die zullen hem nu dus zeker geen windeieren leggen. 

Hoewel Poetin officieel partijloos is, heeft hij onlangs wel zijn steun uitgesproken aan de pas door het Kremlin opgerichte partij Eenheid. Vrijwel direct na zijn steunbetuiging toonden de opiniepeilingen een enorme groei in de aanhang van deze partij. Op de communisten na zou Eenheid zelfs al de populairste partij van Rusland zijn. En aangezien deze Jeltsin-partij Poetin claimt als haar kandidaat bij de presidentsverkiezingen volgend jaar, heeft de huidige premier zijn kans op ‘s lands hoogste politieke post wederom zien toenemen. 

Jeltsin is dus nog lang niet zo seniel als velen denken. Alleen de Tsjetsjeense rebellen lijken Poetin’s opmars naar het Kremlin nog te kunnen stoppen, maar dan moeten wel eerst de olieprijzen op de wereldmarkt snel dalen. Want met die oliedollars wordt de strijd tegen Rusland nu nog betaald.