Wat staat er in dit boek dat u niet laat zien in uw reportages voor RTL Nieuws?

“Ik hoop dat dit boek meer recht doet aan de Oekraïners dan een televisiereportage van twee minuten. Het moment dat je met een camera vangt is maar een klein deel van de realiteit. In Oekraïne ben ik aantekeningen gaan maken van de momenten waar geen camera bij stond: een gesprek met een conducteur in de trein, met jongens die ergens staan te wachten. Ik heb die hele brij met aantekeningen naar m’n uitgever opgestuurd en gezegd: volgens mij moeten we hier iets mee.”

Heeft u iets geleerd van uw reis door het oorlogsgebied?

“Ik heb lang in Rusland gewoond en zag Oekraïne daardoor aanvankelijk als een soort folkloristisch landje dat we vanuit Moskou een beetje weglachten als provinciaal en komisch. Daar ben ik fout in geweest; Oekraïne heeft een sterke volksaard, die ik heb onderschat. De politieke strijd die ze hebben gevoerd tegen allerlei corrupte machthebbers maakte dat ze een land hebben waarvoor ze bereid zijn te vechten. Dat kun je van de Russen niet zeggen.”

Hoe reageren mensen in een oorlog op journalisten?

“Je treft mensen op zeer pijnlijke momenten in hun leven en soms levert dat spanningen op. Dan denken mensen dat je kunst aan het maken bent van hun ellende en dat je hun verdriet aan het uitventen bent. Dat gevoel snap ik wel; dan moet je soms even een pas op de plaats maken of weglopen om te voorkomen dat je een ramptoerist wordt. Maar de meeste mensen willen graag met je praten en dat heb ik altijd als een enorm voorrecht ervaren. Dat geeft trouwens ook een verantwoordelijkheid: als schrijver moet je bereid zijn om dat zo goed mogelijk op te schrijven.”

Went het om in oorlogsgebied te zijn?

“In zekere zin wel, net als dat het went dat het luchtalarm vaak afgaat. Maar het zien van ellende went nooit. Het blijft me iedere keer weer verbazen dat er zo veel geweld is en dat er zo veel mensen om het leven komen.”

U heeft vrienden en/of familie in zowel Nederland, Rusland als Oekraïne. Wat vindt u van de Nederlandse berichtgeving over deze oorlog?

“Ik vind het soms misplaatst dat ernaar wordt gekeken als gewoon een stukje geopolitiek. Als Oekraïne bijvoorbeeld weer vijf dorpen heeft heroverd, is er een soort hoerastemming, maar er zijn dan aan beide kanten veel slachtoffers gevallen. Het zou natuurlijk terecht zijn als Oekraïne de oorlog wint, maar het zijn niet onze vaders en zonen die daar vechten. Vaak is de berichtgeving over het conflict droog en analytisch, waarbij de menselijke maat soms ontbreekt.”