Vijand China

Soms zou ik best een tijdje Kamerlid willen zijn. Maar dan wel onder een fractievoorzitter die mij verre houdt van het geneuzel over links en rechts, over de formatie en een nieuwe bestuurscultuur, en die mij vol inzet op internationale zaken. Op China met name, de nieuwe aartsvijand.

Want opnieuw is er gelazer met Taiwan, dat speldenknopje in de Oost-Chinese Zee dat volgens de Chinese regering de ‘afvallige’ provincie is, het eigengereide kind dat niet naar huis wil komen en zich inlaat met louter foute vriendjes. Maar daar denken de zelfverklaarde onafhankelijke, van het moederland afgescheiden Taiwanezen heel anders over. De VS steunen Taiwan en dit najaar werd bekend dat de regering-Biden bijna een miljard dollar beschikbaar heeft gesteld voor, jawel, wapenleveranties, zodat het onwillige kind zich enigszins kan verdedigen tegen een eventuele Chinese inval (in afwachting van nadere Amerikaanse stappen). 

Is hier een nieuw conflict op komst dat de wereldvrede bedreigt, zou ik dan als volksvertegenwoordiger aan de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken vragen. (Ik heb een voorkeur voor Sigrid Kaag, want die heeft te weinig kunnen laten zien op haar lievelingspost, waar ze eerder voortijdig van werd weggestuurd.) En wat betekent dat voor ons, lid van de Navo, en voor het toch al zo structureel uitgeklede nationale defensiebudget?

Nieuwe alliantie

Er gebeurde nog iets opmerkelijks dit najaar: ineens zag het zogeheten ‘Aukus’ het levenslicht, naam van een maritieme alliantie van VS, Australië en het VK, die is bedoeld om het Chinese gevaar in de zogeheten Indo-Pacific (de regio tussen de Indische en Grote Oceaan) in te tomen. Sinds de corona-uitbraak is de verhouding van Australië met China beroerd, vooral vanwege onenigheid over het al dan niet ontstaan van de pandemie in China. De Australiërs vrezen zelfs voor te veel Chinese macht in de Indo-Pacific; Taiwan is slechts een van de signalen daarvan. 

Maar waarom doen de Aussies alleen een beroep op de Amerikanen en de Britten, en niet op de Europese Unie en de overige Navo-landen? Dat wilden de Fransen ook graag weten, die prompt repten van een ‘dolkstoot in de rug’. De Fransen waren temeer ontstemd omdat ze plotseling een order van tientallen miljarden (!) euro’s zagen verdampen voor de levering van onderzeeërs aan Australië. Door Aukus opteerde Australië uiteindelijk voor Amerikaanse boten. Er werden ambassadeurs teruggeroepen, over en weer verwijten gemaakt. Mark Rutte sprak met Boris Johnson en zijn maatje Macron in een poging de zaak niet te laten escaleren, en dat gebeurde ten slotte niet. 

Klopt het, zou ik dan van de geachte minister Kaag opgehelderd willen zien, dat de Australiërs liever samenwerken met de tough guys uit de VS en het VK dan met de watjes uit Europa (lees: Frankrijk, Duitsland en de rest)? Die zeggen immers wel steeds dat ze binnen de Navo een meer autonome en minder van de VS afhankelijke factor willen zijn, maar kunnen of durven nooit een vuist te maken. (Zie het niet met de bondgenoten overlegde besluit van de Amerikanen om uit Afghanistan te vertrekken, waarna Nederland en andere landen de Grote Broer gedwee achternaliepen.)

En als dat zo is, heeft mevrouw de minister dan een verklaring voor die slappe Europese knieën? Onderschrijft zij mijn stelling dat Europa, of wat moet doorgaan voor een Europese gedachte, eigenlijk niet bestaat? In weerwil van de haast hysterische omarming van het Europese geloof door partijen als Volt en haar eigen partij D66 voelen wij ons, dertig jaar na de oprichting van de Europese Unie, in de eerste plaats Nederlanders, Belgen, Duitsers enzovoort, en pas helemaal aan het einde van de rit misschien nog Europeaan, een beetje. Graag een reactie.

Sterven voor Taiwan

Ik heb nog meer vragen: is de Chinese dreiging wel onze zaak? Zijn wij bereid onze kinderen te laten sterven voor, eh, Taiwan? En hoe moet het verder met onze relatie met onze bevrijders: blijven we een liefhebbende bondgenoot, of zijn we verworden tot een onderdanige vazal van een land dat altijd en overal het eigen belang vooropstelt? Het Midden-Oosten, de Sahel-landen en de gebieden die grenzen aan Europa lijken de VS intussen amper nog te boeien.

Ik zou ook graag met Kaag van gedachten willen wisselen, desnoods in een Haagse kroeg, over de meer existentiële vraag of we lessen hebben geleerd van Afghanistan en of die zijn toe te passen op China. Wij Europeanen, Hollanders voorop, snappen maar niet dat andere landen niet net zo willen worden als wij, met dezelfde welvaart, vrijheid, democratie, mensenrechten en wat daar nog meer bij hoort. Destijds hoopten we toch ook dat China, dankzij de zogeheten economische ontsluiting, de weg van de democratie en burgerrechten zou inslaan. Het is anders gelopen, helaas. Is de minister het me eens dat we in een wereld leven met landen die andere normen en waarden koesteren, die best vreemd en dreigend zijn, maar met wie we beter vriendjes kunnen zijn dan dat we er ruzie mee maken, en daarmee een volgende wereldoorlog riskeren?

Als ik Kamerlid was, zou ik voorts alvast van Kaag en haar collega van Defensie willen weten of er plannen bestaan voor de Nederlanders die in Taiwan wonen en die bij een Chinese aanval, geëvacueerd moeten worden.

Overigens, mocht Kaag daadwerkelijk opnieuw minister van Buitenlandse Zaken worden, dan is er een (toegegeven, zeer kleine) kans dat zij in 2025 nog net kennismaakt met Bidens opvolger. Dat zou zomaar eens Donald Trump kunnen zijn, The Donald, wat in Kaags ogen natuurlijk een Wilders in het kwadraat moet zijn. Trumps rentree is reëel. Als de meest recente polls niet bedriegen, behalen de Republikeinen volgend jaar rond deze tijd een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en in de Senaat, waarna de weg naar het Witte Huis in 2024 voor The Donald openligt.