“Tijdens fractievergaderingen maakte ik vaak mee hoe vrouwelijke fractiegenoten vochten om de aandacht van Geert Wilders. In hun ogen zag ik lust, als ze naar hem keken. Fleur Agema en Lilian Helder zijn hierdoor elkaars grootste vijanden. Ze vechten niets ontziende catfights uit, waar iedereen bij is.”

Aan het woord is een ex-Tweede Kamerlid van de PVV dat uit de partij is gestapt uit onvrede over de onprofessionele gang van zaken. Alles draait er om macht, geld en seks, net zoals bij sektarische bewegingen, zeggen geïnterviewden die jarenlang als Kamer- of gemeenteraadslid de dagelijkse gang van zaken bij de PVV meemaakten.
Wilders zelf is het grootste probleem, zeggen de vijf. Hij snoert iedere criticus de mond, verbiedt partijleden met journalisten of andere Kamerleden te praten, brengt de PVV in een isolement en bedrijft binnen de partij verdeel- en heerspolitiek. En dan doen er ook nog ranzige seksverhalen de ronde, met Wilders in de hoofdrol, waarvan niemand het fijne weet.

De PVV is hard op weg een sektarische beweging te worden, volgens de partijverlaters. Een van hen herkende zoveel mijn recente boek Ik was gek van geluk over sektarische bewegingen in Nederland dat hij contact met mij zochten voor een interview in HP/De Tijd. Om een wat breder beeld te krijgen van de gang van zaken in de partij die volgens de peilingen de grootste is van het land, betrokken we er vier andere uitgetreden PVV’ers bij. Aan deze vijf – van wie er drie, net als de ex-sekteleden uit mijn boek, anoniem willen blijven* – legde ik een aantal kenmerken voor van sektarische bewegingen, en vroeg hen in hoeverre die ook van toepassing zijn op de PVV.

Een beweging met aan de top een charismatische leider die geen tegenspraak duldt

“De PVV ís Geert Wilders. Hij is het gezicht van de partij, is juridisch de baas, zet de koers uit en bepaalt wie waar over gaat. Hij verkondigt de enige echte waarheid en dwingt af dat alle andere leden dat ook vinden. Vrijwel niemand durft hem tegen te spreken”, zegt ex-lid 1. “Als we tijdens de fractievergadering belangrijke stukken bespraken, gaf Wilders als eerste zijn mening. Haast niemand was daarna zo dom om een ander oordeel te geven.”

“Het gaat zelfs zo ver dat Wilders bepaalt of je een grapje mag maken,” gaat dit ex-lid verder. “Teun van Dijck, een jeugdvriend van Wilders, was altijd heel loyaal. Toen hij op een verkeerd moment een grapje maakte, werd hij door Wilders keihard afgezeken. Terwijl Wilders zichzelf tijdens vergaderingen wel allerlei grapjes veroorlooft. Hetzelfde geldt voor spreektijd en interrupties. Wilders bepaalt op welk moment iets wel of niet kan.”

Ex-lid 3: “Wilders duldt nauwelijks medewerkers met een academische graad of mensen met een eigen mening als gelijke naast zich. Zelf heeft hij alleen een havodiploma. Critici worden systematisch geëlimineerd.”

Jhim van Bemmel, die in 2010 als PVV’er in de Tweede Kamer kwam, in 2012 de partij verliet en na de verkiezingen in datzelfde jaar niet in de Kamer terugkeerde: “Ik herinnerde me dat mijn collega Geert Tomlow, een kundig man, in 2009 kritiek had op de kopvoddentaks. In 2010 stond hij niet meer op de kandidatenlijst.”

Ex-lid 2: “Wilders bepaalde alles. Mensen die voor hun PVV-tijd leidinggevende posities bekleedden, moesten rotklusjes opknappen.”

“Door dat kordon aan beveiligers lijkt Wilders een heel charismatische leider,” zegt Van Bemmel. “Hij is ook nog eens een lange man. Hij schrijdt als een keizer over de gang. Dat dwingt respect af. Hij wordt door lagere medewerkers vereerd. Ze hebben foto’s van hem op hun bureau staan, naast die van hun kinderen. Als ze een klein beetje aandacht van hem krijgen, zijn ze in de wolken.”

Paul ter Linden, die voor de PVV in de Haagse gemeenteraad zat en daar sinds oktober de Groep Ter Linden vormt: “Ik kwam op mijn zeventiende bij de partij. Ik zag Wilders een tijdje als een popidool. De Willem van Oranje van deze tijd, een bevrijder.”

De leider gebruikt destructieve methoden om zich te hanhaven; hij hanteert verdeel-en-heerspolitiek, speelt machtsspelletjes, manipuleert en geniet van pesterijtjes

Ex-lid 3: “In het begin weet je nog niet dat Wilders manipuleert. Hij stuurde me sms’jes waarin hij om raad vroeg: Wat vind je hiervan? Wat moet ik hiermee doen? Ik voelde me vereerd, dacht dat ik een van zijn belangrijkste adviseurs was. Dat wakkert hij aan door te zeggen: ‘Dit mag je aan niemand vertellen.’ Pas later begreep ik dat veel collega’s datzelfde sms’je kregen. Later blijkt dan dat hij vergeten is wat hij aan wie heeft verteld. Hij verbood ons dan ook om met elkaar te praten.”

Ex-lid 2: “Wilders manipuleert, maar hij wordt ook door sommige fractiegenoten gechanteerd. Die mensen dreigden constant met opstappen als ze geen goede plek op de lijst zouden krijgen. Wilders wilde hen niet kwijt uit angst voor negatieve publiciteit. Dus gaf hij een druktemaker sneller een hogere plek. Hij bepaalde als enige de posities; er was geen onafhankelijke commissie die keek wat je bereikt had. Als je kwam klagen over misstanden binnen de partij, liet Wilders je uitpraten, zei dat hij het helemaal begreep en dat hij het in orde ging maken. Maar hij dat deed hij nooit. Je werd gewoon in de maling genomen.”

Ex-lid 1: “Alle Kamerleden werden om de beurt en plein public vernederd. Toen een buitenlandse krant lovend had geschreven over een collega die naar een internationale conferentie was geweest en hem ‘top politician’ had genoemd, zei Wilders in de fractievergadering: ‘Top hadden ze er wel af mogen laten.’ Dat deed hij ook met Kamerleden. Het was onderdeel van een strategie: dreigen en slijmen. Want daarna deed hij ineens heel aardig, zodat je weer bij hem in de gunst wilde komen.”

Ex-lid 2: “Iedereen werd vernederd. Iemand die in een debat eens had gewaarschuwd dat de internationale veiligheid in het geding was, werd voortaan met minister van Oorlog aangesproken. ‘Wat gaan we bombarderen?’ vroeg Wilders sarcastisch tijdens de vergadering, en iedereen lachte. Het is de machtsstructuur van een roedel wolven. Wilders wist dat als hij iemand vernederde, de rest diegene als een baksteen liet vallen. Want de anderen dachten dan: gelukkig ben ik niet de gepikte kip. Misschien krijg ik een goede plek op de lijst.”

Ex-lid 3: “Wilders vernederde mij een-op-een op zijn kamer. Intimideren is eigenlijk een beter woord. Ik had eens een interne motie ondertekend tegen Hero Brinkman, die de boel saboteerde. Toen riep Wilders me bij zich en zei: ‘Je bent te veel vriendjes met Martin (Bosma, dé vijand van Brinkman binnen de PVV-fractie – CD). Je weet toch dat je alleen Kamerlid bent omdat ik dat wilde.’ En daar had hij nog gelijk in ook.”

Ex-lid 3: “Wilders belooft de een de portefeuille van de ander, terwijl hij die ander net heeft beloofd dat er niet aan zijn portefeuille wordt geknabbeld. Het liefst en plein public, zodat de mensen elkaar direct in de haren vliegen. Daar geniet Wilders zichtbaar van. En niemand wordt gespaard. Er heerst inmiddels zo’n angst- en roddelcultuur in de partij dat veel mensen Wilders’ bloed wel kunnen drinken. De PVV is een mini-Noord Korea; Geert leest graag over hoe dat land wordt geleid.”

Paul ter Linden: “Als je helemaal murw was van al die machtsspelletjes, kwam hij met een mooie positie op de proppen om je te lijmen. Zo klaagde ik eens over Machiel de Graaf, die drie banen had: fractievoorzitter van de PVV in de gemeente Den Haag, fractievoorzitter van de Eerste Kamer en beleidsmedewerker van een aantal Kamerleden. Toen zei Wilders: ‘Je gaat toch niet opstappen? Wat vind je ervan als ik jou vice-fractievoorzitter maak in de gemeenteraad?’ Zonder enig overleg.
“Ieder fractielid gaat met Wilders door dezelfde stadia. Eerst vereer je die man, dan begint hij van zijn voetstuk te vallen, en op een gegeven moment heb je zoveel moeten incasseren dat je geen vertrouwen meer in hem hebt. Als je dan dreigt op te stappen, krijg je een nieuw baantje. De PVV is een soort maffia.”

Ex-lid 2: “Wilders wist mij zo te bewerken dat ik over mijn grenzen heen ging. In opdracht van hem belde ik naar een zieke medewerkster en dwong haar op het werk te komen. Ik voelde dat het niet deugde, maar toch deed ik het.”

Binnen de groep geldt het recht van de sterkste

Jhim van Bemmel: “Wilders is de absolute leider van de PVV. Daaronder zit een kring van machtige figuren zoals Martin Bosma, Dion Graus en in het verleden Hero Brinkman. Deze mensen hebben of hadden een onaantastbare positie. Ze worden wel afgeblaft door Wilders, met uitzondering van Graus, maar ze hebben meer rechten dat het voetvolk daaronder. Dat moet zich handhaven door te slijmen met Wilders, te roddelen of zichzelf onzichtbaar te maken.”

Ex-lid 2: “Brinkman had Wilders in de tang. Hij chanteerde hem openlijk. Tegen mij zei Brinkman eens: ‘Als ik geen hogere plek krijg, stap ik eruit, richt ik een eigen partij op en schrijf ik een boek. En dat weet Geert.’”

Ex-lid 3:“Geert was altijd bang voor Brinkman. Hij dreigde steeds op te stappen en een eigen partij te beginnen waarmee hij wel tien zetels zou halen. Natuurlijk was die angst ongegrond. Maar toen Brinkman inderdaad opstapte en ook het kabinet nog viel (in april 2012 – CD) was Wilders in totale paniek.”

Van Bemmel: “Wilders vond het zo erg dat Brinkman hem had verlaten, dat hij zich niet meer op de Catshuisbesprekingen kon concentreren. Hij gedroeg zich als een zombie.”

Ex-lid 3: “Bosma heeft een onaantastbare positie, een eeuwige plek op de lijst. Wilders heeft hem nodig om speeches te schrijven. Journalisten noemen hem de partij-ideoloog. Onzin, want er is geen ideologie bij de PVV. Geert kijkt elke dag even op peil.nl van Maurice de Hond om te zien wat de burger vindt. Dat is zijn visie.”

Paul ter Linden: “Dion Graus heeft veel macht binnen de PVV. Hij is een nog grotere narcist dan Wilders. Hij begint elke zin met ‘ik’, en bij elke inbreng van een ander zegt hij: ‘Dat riep ik al in 2006, en dat was een motie Graus.’ Hij ziet zichzelf ook als de beste en enige vriend van Geert.”

Van Bemmel: “Ik denk dat Wilders bang voor Dion Graus is. Hij is intimiderend. Als hij zijn zin niet krijgt, gaat hij schreeuwen en met deuren slaan. Daar heeft Wilders een hekel aan.”

Ex-lid 1: “Volgens veel fractieleden gedraagt Dion Graus zich als een psychopaat. Naar verluidt heeft hij zijn inmiddels ex-vrouw mishandeld waar zijn ouders bij waren. Zijn ex-schoonvader en die vrouw hebben daar aangifte van gedaan, en zijn vader heeft verklaard dat dit is gebeurd. De zaak is geseponeerd, geheel ten onrechte overigens, want het Openbaar Ministerie heeft later toegegeven dat de feiten bewezen zijn. Het zou me niets verbazen als dat is gebeurd omdat medewerkers bij de rechtbank bang zijn voor Graus. Hij laat een spoor van criminaliteit achter: fraude, identiteitsfraude – hij heeft zich uitgegeven voor dierenarts – cv-fraude, onbetaalde rekeningen. Dit blijkt uit openbare bronnen. Het is een boosaardige man, heel agressief. Zijn huidige vriendin adoreert hem en is bezig met een film, een boek, een spel en een strip over Dion Graus. Wilders laat hem altijd zijn gang gaan; Graus heeft macht over hem, wordt er gezegd.”

Ex-lid 3: “Graus houdt met zijn wangedrag de PVV in zijn greep. Hij mag als enige alles zeggen en doen zonder dat Wilders ingrijpt. Er gaan hardnekkige geruchten dat hij iets weet uit Wilders’ verleden.”

De leider hunkert naar macht en gelooft in zijn eigen waarheid

Alle sekteleiders hebben een aantal persoonlijke kenmerken met elkaar gemeen, blijkt uit onderzoek. In een notendop: een eenzame of moeilijke jeugd, een of meerdere persoonlijkheidsstoornissen, het talent om mensen om de tuin te leiden (opvallend veel goeroes zijn eerder in hun leven tweedehands-autoverkopers geweest), een onstilbare machtshonger en een sterk geloof in de eigen leer of waarheid. Uit verschillende openbare bronnen blijkt dat Wilders vroeger op school werd gepest en spijbelde vaak; uiteindelijk moest er een leerplichtambtenaar aan tepas komen om hem door zijn middelbareschooltijd heen te loodsen. Hij vertoonde totaal onaangepast gedrag.

Ex-lid 2: “Ik ben ervan overtuigd dat Wilders de psychopatische persoonlijkheidsstructuur heeft. Hij wil beheersen, controleren, de seksuele grenzen opzoeken. Zijn broer Paul Wilders heeft in een interview gezegd dat Geert als kind al verwend was en geobsedeerd door macht. In zijn puberteit was er geen land met hem te bezeilen. Ik vind Wilders een narcist. Hij is alleen voor de macht en de aandacht met het Front National in zee is gegaan. Zijn grote zorg is of er wel genoeg over hem wordt geschreven. Laatste stond hij in The Economist. Dat knipt hij uit. De PVV-website is ook alleen maar Geert, Geert, Geert.”

Ex-lid 1: “Wilders heeft de kenmerken van een malicieuze narcist, waarschijnlijk doordat hij in zijn jeugd gekrenkt is. Je merkt het aan de wijze waarop hij mensen behandelt. Hij vernedert graag slimme mensen die veel bereikt hebben in hun leven. Kamerlid Raymond de Roon, die advocaat generaal bij het gerechtshof is geweest, werd door Wilders als een kleuter toegesproken. Wilders leeft ook totaal in zijn eigen wereld. Hij is onlangs bijvoorbeeld naar de begrafenis van Ariel Sharon gegaan, de Israëlische oud-premier, zonder dat hij was uitgenodigd. Daarna twitterde hij: ‘Het is een grote eer om hier te zijn.’ Alsof hij daar welkom was, met zijn samenwerking met Front National en de Oostenrijkse FPÖ.”

Paul ter Linden: “Wilders is een kille man, hij houdt niet van mensen. Maar hij heeft we zoveel psychologische kennis dat hij een meesterstrateeg is. Hij heeft alle journalisten aan een touwtje. Paul Jansen van De Telegraaf bijvoorbeeld zal Wilders nooit durven aanpakken, want ze weten dat hij dan nooit meer een interview geeft. Die straf hebben media als de Volkskrant, de VARA en de NRC al gehad.”

Jhim van Bemmel: “Andere politici staan graag journalisten te woord om aandacht te krijgen, maar Wilders laat om zich vechten. Hij zegt standaard nee op verzoeken. Dus als hij een keer ja zegt, kan hij alles afdealen. Hij bepaalt de vragen en geeft vooraf al aan welke antwoorden hij gaat geven. Dan krijg je een glad pr-verhaaltje bij WNL aan tafel. Maar als hij in debat moet gaan, of live in gesprek moet met meerdere mensen, haakt hij af. Dan is hij heel onzeker.”

Ex-lid 1: “Wilders heeft iemand een boek laten schrijven over de islam en doet net of hij het zelf heeft geschreven. Marked for Death, een heel goed boek. Zo probeert hij de status te bereiken die hij nooit had. Wilders wist dat ik wist, dat hij dit boek niet zelf geschreven had. Ik zei: ‘Laten we een feestje geven, en dan doen we alle fractieleden een exemplaar cadeau.’ Daar reageerde hij niet op. Op een gegeven moment kregen we een telefoontje van de secretaresse dat we het boek konden ophalen.”

Ex-lid 3: “Wilders is een heel kinderlijke man. Hij gaat graag in de Droomvlucht van de Efteling, houdt van alles wat met lichtjes en kermis te maken heeft en heeft een abonnement op de Donald Duck. Las Vegas vindt hij ook prachtig. Als hij rookt – hij leeft onder enorme stress en is doodsbang voor een coup binnen de PVV – neemt hij eerst fruitgum, anders lust hij zijn metholsigaretten niet. Wilders drinkt heel weinig alcohol, maar als hij drinkt, is het veel. Dan gaat hij meteen superplatte seksueel getinte vragen stellen aan Fleur.”

Ex-lid 1: “Dat Wilders zo beveiligd moet worden, is natuurlijk vreselijk voor hem, maar hij buit die positie ook uit. Het geeft hem status. Wilders doet niets zonder die lijfwachten. Als hij naar de wc moet, in zijn superbeveiligde kantoor met airport security system, belt hij naar de beveiliging. De lijfwachten lopen met hem mee naar de wc en wachten in de wasruimte terwijl Wilders staat te plassen. Dan ben je volkomen afgesloten van de wereld.” 

Ex-lid 3: “Wilders is er trots op dat hij zo manipulatief is. Hij noemt zichzelf de Intrigant, naar de stripfiguur in Asterix. Hij heeft geen enkele persoonlijke aandacht voor mensen, hij wist bijvoorbeeld nooit waar ik had gestudeerd, terwijl ik hem dat al een paar keer had verteld. Maar zodra hij informatie over mensen nodig heeft om ze te manipuleren, luistert hij erg aandachtig. Alles in zijn optreden staat in dienst van de machtsspelletjes. Zo ben ik er heel vaak bij geweest dat hij een supervriendelijk gesprek met een bezoeker voerde. En zodra die man of vrouw de kamer uit was, trok Wilders een gezicht: wat een vreselijke figuur.”

Ex-lid 1: “Als het om de behandeling van mensen gaat, voert Wilders een beleid van totale willekeur. Sommige Kamerleden denken dat voor te kunnen zijn door enorm met hem te slijmen en hem kritiekloos te volgen. Als zo iemand een stuk had geschreven, zei Wilders: ‘Alles wat links is moet rechts zijn en alles wat rechts is, moet links. Pas je het even aan?’ ‘Ja hoor, wat je wilt,’ antwoordde die man dan slaafs.
“Wilders vond het prachtig dat Kamerleden zich zo verlaagden; hij liet duidelijk blijken dat hij hen hierom minachtte. Puur uit opportunisme gooiden ze hun eigen waardigheid weg. Als dat niet sektarisch is.”

De groep sluit zich af van de buitenwereld en krijgt paranoïde trekken

Jhim van Bemmel: “Als je een interview gaf, maakten ze je kapot, zeiden Wilders en Fleur. We mochten dus nooit praten met journalisten. Uiteindelijk was dat natuurlijk alleen maar omdat ze zelf alle media-aandacht opeisten. Maar als er dus een aanvraag van een journalist binnenkwam voor mij, zei Fleur zonder mij te raadplegen dat ik niet wilde.”

Paul ter Linden: “Bij de gemeenteraad was het Machiel de Graaf die dat buiten mij om besliste. Dan las ik achteraf op Twitter: ‘Wat flauw van Ter Linden dat hij niet meedoet aan dat debat.’ Zo kwam ik erachter wat Machiel had gedaan.”

Jhim van Bemmel: “Kamerleden van andere partijen waren uit op onze ondergang, ze waren gevaarlijk, zeiden Wilders en Fleur. We waren ook geen lid van Nieuwspoort. De PVV-fractie is de enige fractie met geblindeerde ramen. En de deur is altijd dicht.”

Paul ter Linden: “Wij moesten altijd op fluistertoon praten, want naast ons zat de D66-fractie en die zouden ons afluisteren. Ik geloofde dat op dat moment ook. Dan was het: ‘Ze bellen gelijk journalisten, dan kom je in het nieuws en dan kun je je carrière wel vergeten.’ Als je verder wilde komen, moest je alles doen wat zij zeiden.”

Jhim van Bemmel: “Wilders is van nature a-relaxed, een controlfreak. Ik was bezig met de kieslijst voor Gelderland. Daar moesten kandidaten voor intekenen. Wilders had twee weken voor dat intekenen een bijeenkomst gepland om te ‘proef-intekenen’. Dus die mensen kwamen voor niets uit heel Gelderland naar Arnhem. Maar Wilders wilde dat graag, uit angst dat het anders fout zou gaan.”

Paul ter Linden: “Ik heb moeten afkicken van de paranoia die tijdens mijn PVV-tijd vat op me kreeg. Ik gaf nooit mijn achternaam op, er mochten nooit foto’s van me worden gemaakt als ik op stap was. Ik durfde niet meer uit te gaan. Overal zouden journalisten zijn, en die hadden een microfoon met een bereik tot wel 500 meter, was ons gezegd. Zelfs in de trein mocht je niet over politiek praten.”

Van leden wordt volledige loyaliteit geëist, in tijd, energie en geld

Ex-lid 1: “Tijdens een van de eerste fractievergaderingen kregen we van Martin Bosma te horen dat we als Kamerleden elke maand 300 euro aan de PVV moesten overmaken. Dat was omdat we geen inkomsten hadden; de PVV heeft geen leden, zoals andere partijen. We waren toch dankbaar dat we Kamerlid mochten zijn? Daar mocht wel wat tegenover staan.”

Jhim van Bemmel: “Martin deed alsof de geldafdracht verplicht was. Dion Graus zei een keer tegen mij: ‘Ze kijken er heus wel naar, hoor.’ En dus verwachtten veel mensen dat ze in ruil voor het geld een betere plek op de lijst zouden krijgen. Zelf maakte Wilders geen cent over.”

Ex-lid 1: “Na protesten van een paar collega’s zei Wilders ineens dat we alleen op basis van vrijwilligheid hoefden te doneren. Dat was een slimme zet: daarmee liet hij Bosma en plein public vallen en bewerkstelligde hij tegelijkertijd dat mensen die hogerop wilden toch geld overmaakten.”

Ex-lid 2: “Je moest dag en nacht beschikbaar zijn voor de partij. Ook als je op vakantie was. Er was eens een collega die in de Transsiberië Express werd gebeld door Geert dat hij stukken moest inleveren. Toen hij weigerde, zei Wilders tegen mij: ‘Lekker – op vakantie gaan en dan toch een mooie plaats op de lijst willen hebben.’ Hij geniet ervan om mensen in hun vrije tijd lastig te vallen.”

Jhim van Bemmel: “Wilders had er een handje van om Kamerleden voor niets terug te halen van hun vakantieadres. Ik herinner me een collega die zes weken naar Amerika ging. De tweede dag dat hij daar was, kreeg hij een telefoontje van Wilders; hij moest komen voor een stemming. Over een motie waarvan we van tevoren wisten dat hij het niet zou halen. Verscheidene collega’s moesten terugkomen. ‘Je bent Kamerlid, je hebt verantwoordelijkheid,’ zei hij dan.”

Paul ter Linden: “Toen ik nog gewoon medewerker was, moest ik de hele zomer doorwerken terwijl de Tweede Kamer met reces was. Er was niets te doen. De directeur bedrijfsvoering kwam een Stasi-rondje lopen, zo noemden we dat, om te kijken of je echt bezig was. Als iemand er niet was, had hij een probleem. Dan zou je salaris ingehouden worden.”

Seks wordt als machtsmiddel gebruikt

Ex-lid 1: “Toen ik Kamerlid was is op mijn werktafel seks bedreven. Dat is me later verteld. Het idee dat mensen mijn werkkamer binnenkwamen als ik er niet was, vond ik bedreigend.”

Ex-lid 3: “Tijdens een buitenlandse reis vraagt Wilders medewerksters in bikini aan het zwembad te verschijnen. Na een trip met Wilders en Fleur kreeg ik ineens bikinifoto’s van Fleur ge-appt.”

Ex-lid 2: “Wilders ging geregeld met zijn woordvoerster op reis. Wat ze dan samen deden, daar gingen geruchtenover. Zij is later verstoten. Met bijna alle vrouwelijke medewerkers heeft hij een rare relatie. Ze moeten dag en nacht voor hem klaar staan. Hij commandeert ze, ze mogen met niemand praten en hij zoekt de seksuele grenzen op met zijn opmerkingen. Bijvoorbeeld: ‘Ga eens in campagnetijd in bikini voor de webcam zitten.’ Die meiden vereren Wilders. Een paar zeiden letterlijk tegen me: ‘We zitten gewoon in een sekte.’”

Paul ter Linden: “Als medewerker of Kamerlid kreeg je nooit een mail terug van Wilders, maar toen een mooie stagiaire mailde dat ze haar arm had gebroken, kreeg ze een uitgebreid antwoord en stuurde hij een bloemetje.  Dat meisje heeft die mail uitgeprint en thuis aan de muur gehangen. Wilders geniet daarvan. Een journalist zei: de PVV is seks drugs en politiek.”

Ex-lid 1: “Fleur is echt het type dat in een sekte zou gaan. Ze is eenzaam, labiel, en ze aanbidt Wilders. Hij heeft haar in zijn macht. Wilders’ perswoordvoerster was jong, aantrekkelijk en altijd met Geert weg. Ze had blinde bewondering voor hem. Ineens zag ik haar nooit meer.”

Ex-lid 1: “Alle vrouwelijke fractieleden wilden in het gevlij komen bij Geert. Lilian Helder en Fleur Agema lijken wel verliefd op Geert, ze dwepen met hem. Onderling vochten ze een nietsontziende concurrentiestrijd uit.”

Er zijn financiële malversaties

Ex-lid 2: “Het was volstrekt ondoorzichtig welke geldstromen we hadden en waar het geld heenging. Het geld in de fractiepot, drie miljoen, moest natuurlijk ten goede komen aan de fractie. Maar ze organiseerden er ook een manifestatie mee met sprekers van het Europees Parlement en de Eerste Kamerfractie. Dat kon dus niet. Ook een reis van Wilders naar Amerika en de woordvoerster voor boekpromotie werden gedeclareerd als fractiebudget. We wisten allemaal: als dit uitkomt, geeft Wilders niet thuis.”

Ex-lid 3: “Wilders is de baas over al het geld van de partij. Hij is het enige bestuurslid van de Stichting Vrienden van de PVV. Deze stichting is als rechtspersoon lid van de Vereniging Partij voor de Vrijheid; het andere lid is Wilders zelf. De statuten van de stichting zijn zo ruim geformuleerd dat Wilders van alles door de stichting kan laten betalen. Ook privéuitgaven, zoals zijn proceskosten. Hij is immers de enige die financieel alle touwtjes in handen heeft.”

Ex-lid 3: “In Amerika is meer dan een ton in dollars opgehaald om de rechtszaak tegen Wilders te financieren. Een getal met zes cijfers. Daarmee zijn de Wilders’ proceskosten deels betaald, de rest werd door zijn rechtsbijstandsverzekering vergoed. Maar ook Nederlandse donateurs hebben destijds geld gegeven voor die rechtszaak. Dat geld, een ton in euro’s, is aan andere doelen besteed, waarschijnlijk aan campagneactiviteiten en andere dingen.”

Na de uittreding volgt het zwarte gat

Paul ter Linden: “Ik kreeg een blessure aan mijn voet, waardoor ik zes maanden uit de running was. Toen werd ik langzaam wakker. Alsof ik, eenmaal buiten de invloed van de sektarische beweging, in staat was te zien wat het nu eigenlijk betekende.”

Ex-lid 3: “Nadat ik uit de PVV was gestapt, hebben sommige oud-collega’s mij nooit meer gegroet. Anderen praatten alleen in het geheim met me. Anders was het voor hen voorbij.”

Paul ter Linden: “Mensen die uit de PVV stapten, zag je nooit meer terug. Ze werden doodgezwegen, en er werd niet verteld waarom ze weggingen.”

Jhim van Bemmel: “Toen bekend werd dat ik niet op de kandidatenlijst stond, praatte niemand meer tegen mij. Ook Kamerleden met wie ik een dag van tevoren nog gezellig had gezeten. Je bent meteen besmet, een vijand. Als ik op de gang iemand tegenkwam, ontliep hij me. Toen ik als zelfstandig Kamerlid doorging, kreeg ik onmiddellijk een mail van de penningmeester dat hij mijn pas had laten veranderen. Een beleidsmedewerker moest mijn spullen ophalen.”

Paul ter Linden: “Na mijn vertrek werden alle contacten verbroken. Oud-collega’s hebben me verwijderd van Facebook, ik heb nooit meer iets op mailtjes of telefoontjes gehoord, op de gang werd ik genegeerd en nagekeken door mijn oud-collega’s. Dat was heel eenzaam.”

Jhim van Bemmel: “Kort nadat duidelijk was geworden dat Richard de Mos niet meer op de lijst stond, was het Prinsjesdag. ’s Ochtends stond Richard in de fractiekamer. Toen zei Wilders: ‘Wat doe jij nu hier?’ Richard zei: ‘Ik dacht dat ik nog steeds lid was.’ Maar hij was dus al afgeschreven.”

Ex-lid 2: “Mijn tijd bij de PVV heeft mijn kijk op het leven veranderd. Ik ben verbitterder, heb minder geloof in het leven. Ik heb me vaak afgevraagd hoe ik er zo makkelijk ingetrapt ben. Ik heb veel meegemaakt in mijn leven. Ik ben niet naïef, niet dom, heb een universitaire graad. Was het mijn ego, mijn idealisme? Ik voelde me bijzonder toen ik aan het begin bij de PVV zat.”

Uiteindelijk implodeert de beweging

De PVV lijkt een sektarische beweging in haar nadagen. Volgens ingewijden duurt het niet lang meer voordat de partij implodeert. Wilders schijnt als de dood te zijn voor een coup. Hij wordt steeds achterdochtiger en vertoont steeds extremer gedrag, zeggen ex-Kamerleden. “Het draait bij de PVV alleen nog om het tarten van moslims en om uiterlijk vertoon, zoals het ontvangen van Front National-leider Marine le Pen,” zeggen ze. Binnenskamers worden er wrange grappen gemaakt over de plaatsen op de kandidatenlijst. “Er is geen peil op te trekken,” klinkt het dan. “We hebben te maken met een gek.”/

* De namen van de ex-PVV’ers die anoniem willen blijven, zijn bij de redactie bekend.

Ik was gek van geluk. Verhalen uit sektarische bewegingen van Carine Damen verscheen in oktober 2013 bij Luitingh-Sijthoff. €19,95. Het is onder meer verkrijgbaar via www.ako.nl.