Hoe staat het met de moraal in deze wereld?

Niet best, als je het mij vraagt, al schijnt het aantal oorlogen volgens de polemologen af te nemen en wordt het volgens de psycholoog Steven Pinker steeds veiliger op deze aardkloot. Helaas beleef ik de situatie anders, maar wie ben ik? Op mijn meningen en gevoelens zit u – en de wereld – niet te wachten. Voor wie nog weet wie de journalist Sal Tas (1905-1976) was: over hem werd gezegd dat hij continu in de veronderstelling verkeerde dat regeringsleiders altijd en overal gretig de deuren openden als hij aankwam. Ja, wat zou Sally ervan vinden?! 

Zo ben ik niet, maar toch.

Zijn wij inmiddels niet veel te tolerant geworden tegenover het intolerante, tegenover alles wat als kwaadaardig en misdadig tot ons komt? Ik geef een aantal voorbeelden:                                                                                                                                        

1. De criminele houding van de Russische president Poetin jegens oppositieleider Aleksej Navalny. Het is waar dat Navalny veilig in Duitsland had kunnen blijven, maar zijn terugkeer was in de eerste plaats moedig. De reacties na Navalny’s arrestatie, veroordeling en opsluiting in een strafkamp waren voorspelbaar en eigenlijk bijzonder lauw. Van een boycot zal geen sprake zijn. De bouw van de noordelijke gasleiding gaat gewoon door. Zelfs Navalny’s aanbeveling om vooral de oligarchen rondom Poetin aan te pakken en zo de gewone Rus te ontzien, heeft het niet gehaald. Men is veel te bang dat de miljoenen van Abramovich richting Chelsea opdrogen.

Speelt Akim Ziyech daar niet? Nou dan!

Wie wel zal worden geboycot, is de rechter die het vonnis tegen Navalny heeft uitgesproken. Die mag straks niet meer aan het strand van de Côte d’Azur zonnebaaien. Tsja, alsof ze daar wakker van zullen liggen in Rusland. Als klap op de vuurpijl heeft nu ook Amnesty International een dolk in de rug van Navalny gestoken. Navalny wordt niet langer beschouwd als ‘een gewetensgevangene’, omdat hij in het verleden nationalist is geweest en wel eens iets onaardigs over moslims heeft gezegd. Alsof je een WOII-verzetsstrijder die in de Scheveningse gevangenis wordt gemarteld, afvalt omdat hij ooit ‘wiens Neêrlandsch bloed van vreemde smetten vrij’ heeft gezongen.

2. Eenzelfde lakse houding heeft EU ook getoond jegens Wit-Rusland, dat graag Belarus wordt genoemd, terwijl hun officiële politiek zo bijzonder lelijk is. De EU heeft hoofdzakelijk toegekeken en verder vrijwel niets gedaan tegen de misdadige politiek, waarmee dictator Loekasjenko zijn eigen bevolking in gijzeling houdt. Je zou bijna verlangen naar een nieuwe Evil Empire Speech, de toespraak die Ronald Raegan in 1983 gebruikte om de Sovjet-Unie aan te spraken.

Koude oorlog-retoriek?

Absoluut, maar het was uiteindelijk wel het begin van een ontwikkeling die tot de val van de Muur heeft geleid.

Stef Blok is een laffe minister, die de portemonnee stelt boven recht en rechtvaardigheid

3. China is ongetwijfeld het land waar de meeste mensenrechtenschendingen ter wereld plaats vinden. De communistische partij probeert met welvaart en technologie (met dank aan Huawei) de eigen bevolking onder de knoet te houden, terwijl opstandige minderheden zoals de Oeigoeren in heropvoedingskampen – zeg maar concentratiekampen – onschadelijk worden gemaakt. Ten opzichte van Oeigoeren wordt een op omvangrijke genocide gepleegd, daarvoor zijn zo langzamerhand bewijzen te over, zoals ook een deel van de Tweede Kamer heeft vastgesteld. Dat minister Blok van Buitenlandse Zaken die bewijzen niet wil zien, maakt hem tot een man van grote leugenachtigheid. Hij is een laffe minister, die de portemonnee stelt boven recht en rechtvaardigheid. Ik zou zeggen: stuur hem een tijdje naar een concentratiekamp in China.

De toestand in heel China is trouwens bedenkelijk. Niet alleen studenten en journalisten worden heimelijk veroordeeld en verdwijnen. Waar is bijvoorbeeld de teruggeroepen Chinese baas van Interpol gebleven? De democratie in Hongkong is afgeschaft. De intelligentie aldaar is gedeporteerd, zit in de gevangenis, of heeft moeten vluchten.

En wat doet de Europese Unie?

Midden in een uit China afkomstige pandemie heeft de EU “na zeven jaar moeizaam onderhandelen” een investeringsverdrag gesloten. Zo gaan in de toekomst geldstromen over en weer, maar over de mensenrechten wordt in het hele verdrag niet gesproken. Gefeliciteerd, EU! Het verdrag gaat zogenaamd iets doen “tegen voortrekkerij van staatsbedrijven met subsidies en de verplichting tot overdracht van technologie aan Chinese jointventurepartners”.

En dat geloven gij?

Ik niet.

Dat zijn afspraken waar de Chinezen zich helemaal niet aan gaan houden. Het zal telkens weer een hele klus worden om eventueel sancties op te leggen, of om een rechtszaak tegen China en Chinese bedrijven te beginnen. Veel succes!

4. De zaak-Khashoggi. Die zijn we al weer bijna vergeten, want zo gaat het altijd.  Je loopt een Saoedische ambassade in, wordt onder het gehoor van de microfoons vermoord en de opdrachtgever kan onder het oog van de wereld  verder gewoon zijn gang gaan. Hij mag zelfs gezellig met Máxima keuvelen over vrouwenrechten! De EU wist er verder ook nauwelijks iets over te melden en de Nederlandse regering al helemaal niet.

Zei Jan Peter Balkenende het niet heel mooi: “Zo gaan we niet met elkaar om”. En ging over tot de orde van de dag.

Inmiddels ook vergeten is de Saoedische blogger Raef Badawi, die in 2014 werd veroordeeld tot duizend stokslagen, plus nog eens zeven jaar gevangenisstraf en een boete van 200.000 dollar. Het is nog maar de vraag of hij binnenkort vrij komt. Ik bedoel maar: nog even en niemand weet meer wie Khashoggi was.

De gastarbeiders in Qatar werden met medeweten van FIFA – dus ook van de KNVB – als slaven behandeld

5. Het wereldkampioenschap voetbal in Qatar. Meer dan 6500 gastarbeiders zijn gestorven bij de bouw van de voetbalstadions aldaar. Tegenwoordig wordt nogal eens het woord ‘oversterfte’ gebruikt, maar dit aantal lijkt mij een record. De gastarbeiders werden met medeweten van FIFA – dus ook van de KNVB – als slaven behandeld. Niettemin gaat het WK gewoon door. De hotelkamers zijn al gereserveerd. De Nederlandse spelers, die zo graag opstaan tegen racisme, hoor je nu niet.

“Laat het WK in Qatar dienen als symbool van de cynische macht van het geld”, schreef onlangs de hoofdredacteur van de Volkskrant. Daar zullen degenen die uiteindelijk dat geld binnenharken niet van wakker liggen. De miljarden televisiekijkers trouwens ook niet. Dus waarom niet eens principieel op overheidsniveau de hele boel niet afblazen met het fluitje van Björn Kuipers? Dan raak je eens iemand, een organisatie of een land.

Maar nee, door corona hebben die arme mensen toch al zo veel gemist. Is het virus toch nog ergens goed voor.

Er zijn nog veel meer voorbeelden te vinden van deze, tot niets leidende westerse houding. Ooit werd Nederland vereenzelvigd met het opgeheven vingertje. De dominee won het in het internationale verkeer telkens weer van de koopman. Maar aan het eind blijkt dat de koopman toch heeft gewonnen. Paradoxaal genoeg komt dat vooral door de globalisering, waarvan allen dachten dat zij niet alleen meer welvaart zou opleveren, maar dat zij de moraal ook naar een hoger plan zou brengen.

Weer niet gelukt.