Met enige regelmaat doet zich in Nederland een geval van massapsychose voor. Niet alleen gewone burgers plegen daar het slachtoffer van te zijn, ook plaatselijke autoriteiten, politici en zelfs rechters. Even is een dorp of een stadje in rep en roer, maar soms waaiert de psychose over heel ons land. 

Een mooi voorbeeld daarvan zijn de clowns van Oude Pekela. In 1987 werden zij een nationale zaak, toen de Tweede Kamer de opdracht gaf het geheimzinnige optreden van de clowns te onderzoeken. Die zouden kinderen hebben meegelokt en misbruikt. Intensief speurwerk leverde echter helemaal niets op, de twijfel nam toe en langzaam bloedde de zaak dood. Hoewel er in Oude Pekela nog altijd bewoners zijn die heilig geloven in het bestaan van de clowns, wordt algemeen aangenomen dat Oude Pekela destijds het slachtoffer is geworden van massasuggestie. Ongetwijfeld hebben de gebeurtenissen in Oude Pekela, die tot ver over de grens aandacht kregen, eraan bijgedragen dat de clown als kwaadaardig personage zelfs in Hollywood kind aan huis is geworden. 

Alleen tijdens Halloween mag deze clown, zij het onder begeleiding, nog even buiten gelaten worden – Freud zou daar geen moeite mee hebben. 

Een even geruchtmakende zaak begon in 1990, toen het vermeende slachtoffer Jolanda van B. haar vader, moeder, broers, vrienden, alsmede een politieman beschuldigde van incest, groepsseks, illegale abortus en babymoord. Jolanda mocht zelfs bij Sonja Barend haar hele verhaal komen uithuilen, zonder dat ook maar één kritische vraag werd gesteld. Dat interview beschouw ik nog altijd als een schandvlek op het blazoen van Sonja Barend.  

Er kwamen verschillende processen en op den duur werden de beschuldigingen van Jolanda steeds gruwelijker en gekker. Niettemin gingen de rechters volop mee in wat zij naar voren bracht. De emoties liepen hoog op en niet zelden barstten omstanders in huilen uit wanneer het slachtoffer het woord nam. De babylijkjes daarentegen werden nooit gevonden, hoe zeer justitie ook de aangewezen gronden liet omploegen. Vrijwel alle familieleden werden veroordeeld en ik meen dat enkeling nog steeds vastzit.  

Lucia de B. werd in 2010 vrijgesproken, nadat een massapsychose haar had uitgeroepen tot een massamoordenaar, die in het verzorgingstehuis talloze oudjes had omgelegd

Toen de vermeende daders achter slot en grendel waren gezet – in de gevangenis of in een inrichting – begon het langzaam te dagen dat de hele Eper incestzaak wel eens een onvervalste hoax zou kunnen zijn. Het duurde echter tot 2009, voordat de inmiddels overleden rechtspsycholoog prof. W.A. Wagenaar een revisie van het vonnis bepleitte. In het boek De slapende rechter, dat hij samen schreef met P.J. Koppen en Han Israëls, staat een ontluisterend hoofdstuk over de Eper incestzaak. De verschrikkelijke conclusie luidde: “De rechters hebben volgens onze analyse niet een beetje zitten slapen; zij hebben willens en wetens, maar zonder deugdelijke motivering, het merendeel van het ontlatende bewijs naast zich neergelegd.”

De rechters, die in deze zaak één voor één een wanprestatie hebben geleverd zijn daarvoor nooit ter verantwoording geroepen.  

Over de zaak tegen Lucia de B. zal ik het hier niet hebben. Zij werd in 2010 vrijgesproken, nadat een massapsychose haar had uitgeroepen tot een massamoordenaar, die in het verzorgingstehuis talloze oudjes had omgelegd. Ook daar bleek niets van de kloppen en ook daar maakten slapende rechters na afloop van de onrechtvaardige vonnissen gewoon promotie. 

Het lijkt erop dat elke tijd zijn eigen soort massapsychose heeft. De clowns van Oude Pekela belden aan de voordeur, toen incest nog nauwelijks een rol speelde. Jolanda van B. gaf de aanzet voor zo’n lange reeks valse beschuldigingen dat je bijna van een modeverschijnsel kunt spreken. En bij Lucia de B. was men al te graag bereid om in een onschuldige verpleegster een massamoordenares te zien. De seriemoordenaar had toen, in de rechtszaal en in de media, al zijn intrede gedaan.

Covid is nog niet helemaal voorbij. Dus op naar de volgende babylijkjes.

Corona-tijden lijken bij uitstek geschikt voor nieuwe oplaaiende massapsychoses. Het ontstaan van complottheorieën vormen de perfecte voedingsbodem. Dat in een stadje als Bodegraven actievoerders bloemen neerleggen op pseudo-graven, zoals de Volkskrant en het AD melden, is dan ook geheel volgens de lijn der verwachtingen. Het betreft, althans volgens de actievoerders, een geval ‘satanische pedoterreur’ door een ‘corrupte elite’. 

Het is allemaal begonnen bij een zekere Joost K., een Loe de Palingboer, maar dan een kwaadaardige. Volgens hem is Bodegraven een centrum van een pedonetwerk. De arme Jaap van Dissel van het RIVM speelt daar een hoofdrol in, hoewel Van Dissel helemaal niet uit Bodegraven schijnt te komen. Maar kloppen de feiten niet, des te erger worden de feiten, zoals Hegel al opmerkte. Het pedo-netwerk heeft in de jaren tachtig – toen Joost K. als jongetje in Bodegraven woonde  – kinderen aldaar verkracht en vermoord. 

Nooit gevonden babylijkjes vormen in al de massapsychoses het terugkerende Leitmotiv. Gaat graven en gij zult niets vinden. 

Mensen vanuit het hele land reizen helemaal naar Bodegraven om bloemen te leggen op plekken die door Joost K. zijn aangegeven. Wanneer op die plekken wordt gegraven, en niets gevonden, zou dat ook helemaal niets veranderen in de hoofden van de actievoerders. Je denkt toch zeker niet dat die lui van het pedo-netwerk gek zijn? Die zijn op de hoogte, horen alles, en hebben natuurlijk de lijkjes al de dag tevoren weggehaald en op een andere plaats gelegd. Uiteraard is complotdenker Micha Kat, al jaren de weg kwijt, er ook bij betrokken. Hij zit vanuit Noord-Ierland Jaap van Dissel te debunken. Zijn uitleveringsverzoek loopt nog. 

De gemeente Bodegraven is inmiddels tegen de betrokken actievoerders een kort geding begonnen, maar als echte verzetshelden houden zij stand en weigeren zij hun wilde beschuldigingen van de sociale media weg te halen. Hier een verzameling warhoofden voor de rechtbank:

Je vraagt je af wat zulke mensen beweegt. Het moet te maken hebben met de gedachte dat je iets belangrijks hebt ontdekt. Zoiets maakt je tot een gewichtig mens, die niet voor niets heeft geleefd. In bovenstaand filmpje zegt iemand dat hij en paar jaar psychologie heeft gestudeerd en dat hij zodoende aan lichaamstaal kan zien of iemand schuldig is. Dat is uiteraard onzin en ik vermoed dat deze man zijn psychologiestudie ook geheel verzonnen heeft, maar het laat zien dat in zijn hoofd de feiten er geheel niet meer toedoen. 

Covid is nog niet helemaal voorbij. Dus op naar de volgende babylijkjes.