Georges Dantons (1759 -1794) uitspraak – gedaan op de avond voor zijn dood – dat ‘de revolutie haar eigen kinderen opeet’, heeft weinig aan actualiteit ingeboet. Noem mij een revolutie en ik vertel u wie geëxcommuniceerd zijn. 

Hoe groter de revolutie, hoe meer afvalligen en renegaten. Hoe langduriger de revolutie, hoe voller gevangenissen en hoe meer mensen worden vermoord. Zover is het nog lang niet, maar de laatste loot aan de revolutieboom, de woke-beweging, heeft inmiddels het stadium bereikt van de excommunicatie der eigen volgelingen. 

Neem BIJ1, het partijtje van Sylvana Simons. Ze leek even succesvol in de Tweede Kamer. De verzamelde pers vond het prachtig hoe ze de premier aanviel en voor schut zette. De peilingen leken de goede kant op te gaan, maar plotseling werd haar medeoprichter Quinsy Gario uit de partij gezet. Er moest een advocatenkantoor met een rapport aan te pas komen, maar waarom Quinsy het veld moest ruimen, bleef geheim. Wel viel het woord ‘onveilig’, wat inmiddels is uitgegroeid tot een containerbegrip waarmee je iedere man kunt beschuldigen en uit de weg kunt ruimen. 

Onveilig… Brrr. 

Aanvankelijk betrof het voornamelijk witte mannen op wie werd gejaagd, maar Quinsy is behoorlijk gekleurd, dus opgepast, zwarte woke-man, ze komen eraan, ook voor jou geldt Dantons woord.

Het resultaat van alle heisa is dat Astrid Roemer wel het geld krijgt overgemaakt, maar dat zij verder kan fluiten naar de koninklijke uitreiking. Of dat een echte straf is, weet ik niet

En dan haben wir der Fall Roemer. 

Astrid Roemer. Surinaams, schrijfster, toonbeeld van de feministische, dekoloniale, antiracistische woke-beweging. Zwart, diversiteit, links, activist, dus niemand leek meer geschikt te zijn om de Prijs der Nederlandse Letteren te mogen ontvangen dan zij. En dan ook nog uitgereikt door een van de koningen der Lage Landen, wat een vreugde! Plus een diploma en een flinke smak geld. 

Helaas bleek de revolutie die zij steunde ook de revolutie van legerleider Desi Bouterse te zijn, bij wiens optreden in Fort Zeelandia nogal wat mensen zijn vermoord. Advocaat Gerard Spong (Parimaribo, 1946) liet als eerste van zich horen en zei dat het was alsof je na de oorlog een NSB’er een literaire prijs geeft. (Tussen haakjes – ik probeerde het mij voor te stellen: Martien Beversluis de P.C. Hooftprijs). Ook jurist Lilian Gonçalves-Ho Kang You (Parimaribo, 1946), wier man bij de Decembermoorden het leven liet, zei het onbestaanbaar te vinden dat Roemer na haar ‘antidemocratische en antirechtstatelijke uitlatingen’ nog kon worden geëerd met zo’n vette, prestigieuze prijs. Advocaat Spong heeft te veel boeven verdedigd om hem helemaal serieus te nemen, maar ik ken geen mens zo integer als Lilian Gonçalves. Als zij zegt dat zoiets niet kan, dan kan het niet. Punt uit.

Het resultaat van alle heisa is dat Astrid Roemer wel het geld krijgt overgemaakt, maar dat zij verder kan fluiten naar de koninklijke uitreiking. Of dat een echte straf is, weet ik niet. Crying all the way to the bank en die bobo’s kun je missen als kiespijn. Roemer reageerde naar eigen zeggen dan ook ‘opgelucht’. 

Astrid Roemer krijgt de prijs niet voor haar politieke inzichten, maar voor haar literaire oeuvre, dat is uiteindelijk de handige oplossing van de Nederlandse Taalunie die de hele boel organiseert. Ik vroeg mij af of de literaire kwaliteit an sich zo’n prijs voor Roemer rechtvaardigt. Misschien kreeg ze die prijs ook, omdat zij Surinaams is en woke. Een antwoord heb ik niet: over de literaire kwaliteit durf ik geen uitspraak te doen, want daarvoor ken ik Roemers oeuvre te slecht. Maar wat ik van haar las, maakte geen diepe indruk op me. Als de laureaat per se woke moest zijn, dan hadden ze die prijs, wat mij betreft, beter aan Cynthia McLeod kunnen geven, in alle opzichten minder geëxalteerd en minder ideologisch. Haar werk Hoe duur was de suiker? zou pas echt verplicht moeten zijn op alle Nederlandse middelbare scholen. 

De laatste loot aan de revolutieboom, de woke-beweging, heeft inmiddels het stadium bereikt van de excommunicatie der eigen volgelingen

Het was Gerard Spong, die de Godwin-vergelijking maakte met de NSB, waartegen Roemer zich in het AD aldus verdedigde: “Ik ben zelfs een NSB-er genoemd, terwijl ik me al 50 jaar tegen racisme verzet en erover schrijf.” Onwillekeurig moest ik hierbij denken aan de grote schrijver Louis-Ferdinand Céline, over wie deze maand het bericht verscheen dat er ongepubliceerd werk van hem is teruggevonden. Woke is Céline nooit geweest, al was hij wel een revolutionaire mopperaar. En een antisemiet. Dat laatste was hij, om welke reden dan ook. 

Na de Tweede Wereldoorlog zat hij vast in Denemarken. In Frankrijk werd hij ook veroordeeld tot nog een jaar, en een boete, maar in 1951 kreeg hij alweer amnestie. Hij ging in de buurt van Parijs wonen en pakte zijn oude beroep op, dat van huisarts. Zou ik hem als huisarts hebben genomen? 

“Monsieur Destouches, j’ai mal a la bite”. 

Ja, als ik pijn in mijn lul had, zou ik zeker naar hem toe zijn gegaan. Ik zou zelfs een ziek kind aan hem hebben toevertrouwd. Maar ik zou hem nooit hebben verteld dat ik met stijgende bewondering zijn boeken had gelezen. Na een visite, op weg naar huis en met een verband om mijn lul, zou ik hem naar de hel hebben gewenst, op een manier zoals hij dat zelf in zijn boeken heeft beschreven.

Klootzak… 

Voor zijn beroemde werk Reis naar het einde van de nacht werd hem in 1932 de Prix Goncourt onthouden, omdat de jury de roman te anarchistisch vond. In 1949 schreef Céline er een nieuw, verbitterd voorwoord bij. Had hij zijn antisemitisme voor zich gehouden – onmogelijk natuurlijk voor zo iemand als Céline – dan was hij na de oorlog ongetwijfeld geëerd met vele literaire prijzen. Maar na 1945 zat het er niet meer in. Wat dat betreft, is Astrid Roemer eigenlijk nog heel goed af.