Dienstplicht

bron: anp

Mijn zoon kreeg post: “Deze brief gaat over je inschrijving voor de militaire dienstplicht en wat dat precies betekent. Lees deze brief goed, verder hoef je niets te doen.” Lezen was al nooit een hobby, dus bracht ik hem maar op de hoogte van de inhoud. “Huh, dienstplicht?” luidde de reactie, en daar zei de minister over: “In uitzonderlijke situaties, zoals een dreigende oorlog, kunnen de regering en het parlement de opkomstplicht weer instellen. In dat geval worden de dienstplichtigen eerst opgeroepen voor een keuring. Als dan blijkt dat iemand geschikt is, volgt daarna een oproep voor de militaire dienst.” Een alinea verder staat: “De oorlog in Oekraïne betekent niet dat je ineens wordt opgeroepen.” Het woordje ‘niet’ is vetgedrukt, maar ‘ineens’ niet. Terwijl de oorlog zo uit de klauw kan lopen dat Zelensky misschien ‘niet ineens’, maar wél op een later tijdstip de zogenoemde boots on the ground gaat verlangen van de Navo-partners. Eerst komen de beroepsmilitairen aan de beurt, maar dat reservoir is niet onuitputtelijk, en dan zijn de dienstplichtigen aan de beurt. 

De neiging is groot om te denken dat het zover nooit zal komen. Ik laat me ook wat graag geruststellen door iemand als oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif, die dit scenario in dit blad al voor onmogelijk hield. Maar het is eerder gebeurd in de recente vaderlandse geschiedenis (bij de ‘politionele acties’ in Indonesië van 1945 tot 1949 bestond ongeveer de helft van de in totaal 200.000 Nederlandse strijdkrachten uit dienstplichtigen). 

En wie had gedacht dat Europa na Joegoslavië in de jaren negentig ooit nog te maken zou krijgen met zoiets onbeschaafds en middeleeuws als een oorlog, die zich na anderhalf jaar bloedvergieten ontwikkelt in een richting waarbij vergeleken de Koude Oorlog kinderspel is (dixit buitenlandminister Lavrov)? Wie had erop gerekend dat, opgestuwd door ‘Oekraïne’, de grootmachten China en de VS uiterst vijandig tegenover elkaar zouden staan inzake Taiwan, en daarmee automatisch de kwesties-Oekraïne en -Taiwan met elkaar verknoopten tot een kluwen die heel de wereld in een oorlog kan storten (dixit president Macron)? 

Het antwoord op al deze vragen is steeds: geen weldenkend mens had dat kunnen bevroeden, en juist in dat onvoorstelbare, onberekenbare schuilt het gevaar van de onderschatting, van de verrassing die ons meteen op een achterstand zet die fataal kan worden.

Succeslijstje

Ik hoor sommigen onder u al denken, “Hé doemdenker, maak je liever druk om Groningen, de stikstofcrisis, de toeslagen, om die hansworst van een Rutte, de kloof tussen stad en platteland, om die miljoenen landgenoten die zijn aangewezen op de voedselbanken, om die kenau van een Kaag.” 

Dat zou ik best willen, maar de opwinding en verontwaardiging daarover ontbreken simpelweg. Natuurlijk heb ik te doen met de gedupeerden van een en ander, maar bij alle ellende zie ik ook dat Nederland volgens allerlei bronnen het op vier na gelukkigste land ter wereld is, amper werkloosheid kent, een handelsoverschot heeft, lage criminaliteitscijfers kan overleggen, een lage staatsschuld en een hoge levensverwachting heeft, dat Nederland het op drie na beste land in Europa is voor pensionado’s, en het succeslijstje is verre van compleet. 

Maar, hoor ik de ripostes alweer, de uitslag bij de laatste Provinciale Statenverkiezingen heeft aangetoond dat Nederlanders zich weinig minder dan ‘genaaid’ voelen door Rutte en zijn kliek, door een overheid die niet meer berekend is op zijn uitvoerende taken, door die types uit de grachtengordel die makkelijk praten hebben en nooit met bijvoorbeeld asielzoekers in hun achtertuin zullen worden opgezadeld. 

Dat ze zich ‘genaaid’ voelen is op z’n minst overdreven, zie het succeslijstje hierboven, en ik refereer aan de onvolprezen Herman Pleij die in zijn boek Moet kunnen – op zoek naar een Nederlandse identiteit, onder veel meer concludeert dat Nederland juist door gebrek aan leiderschap en zwak centraal bestuur al meer dan vijf eeuwen ongekend welvarend is. Maar toegegeven, Rutte cum suis hebben dat gevoel van ‘genaaid’ zijn wel mede gecreëerd door burgers – zoals de Raad van State onlangs vaststelde – te zeer te verwennen en te pleasen, door voortdurend te pretenderen dat de overheid ‘maatwerk’ kan leveren waar dat vaak niet mogelijk was door onder andere personeelstekort en veel te uitzonderlijke en daardoor ingewikkelde regelgeving. Kabinet, verkoop ook eens ‘nee’, adviseerde de Raad volkomen terecht.

BBB-mirakel

En ach, het BBB-mirakel: gezegend het land dat zich een electorale aardverschuiving kan permitteren waarvan ten slotte – als er echt gekozen moet worden bij de Tweede Kamer-verkiezingen – weinig over zal blijken te zijn. Het gezonde verstand zal dan zijn teruggekeerd in de stemhokjes, al was het maar omdat als de pleuris in de wereld echt uitbreekt, de meerderheid van de stemgerechtigden toch liever te maken heeft met gelouterde bestuurders en leiders uit de gevestigde orde (zelfs met Rutte), dan met iemand die politiek net komt kijken. 

Iemand bovendien die je amper hoort praten over de gevaren van de huidige, verstoorde geopolitieke verhoudingen, tenzij ze daarvan de premier de schuld kan geven. De BBB is een club die zo thuishoort op deze gezellig in zichzelf gekeerde, mopperende postzegel, maar die de blik liever niet over de eigen vertrouwde provinciegrenzen richt, want daar is het pas eng, daar loert het gevaar. In die zin zou je de stem op de BBB zelfs kunnen verklaren als een stem uit huiver voor het onvoorstelbare, een wereldoorlog of een klimaatcrisis van ongekende omvang, voor het einde der tijden.

Wat ondertussen wel zeer voorstelbaar is geworden is dat de zoon nu officieel staat ingeschreven voor de militaire dienstplicht en als bewijs daarvan een registratienummer heeft ontvangen.

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €4 per maand.