Ja

Erwin van Veen, senior research fellow en Midden-Oostenexpert bij Clingendael

Waarom bent u het eens met deze stelling?

“Jegens de Palestijnen gedraagt Israël zich al tijden autocratisch. De facto worden ze bestuurd door een Israëlische civiel-militaire autoriteit, waaronder ze minimale rechten en geen inspraak hebben. De plannen voor judiciële hervorming in Israël zelf komen rechtstreeks uit het populistisch-rechtse draaiboek ‘Hoe creëer ik een autocratie vermomd als democratie’. Netanyahu wil zo het hooggerechtshof – de enige volledig onafhankelijke controlepost in het staatsbestel – gemakkelijker kunnen passeren. Rechten van minderheden komen daarmee onder druk te staan. Dit volgt op de officiële degradatie van Arabische Israëliërs tot tweederangsburgers in 2018. Je kunt dus onmogelijk stellen dat Israël democratisch is.”

Geven de protesten tegen die hervormingen niet juist blijk van een sterke democratie?

“Ze tonen vooral dat Israël een gezond civiel bestel heeft. Maatschappelijke mobilisatie staat – tenzij het de Palestijnse kwestie betreft – nog niet onder druk. Op basis hiervan kun je echter niet beweren dat de democratie springlevend is.”

Wat is de kans dat de hervormingen alsnog worden doorgevoerd?

“Momenteel zijn ze opgeschort, met als doel ze er later doorheen te drukken. De protesten laten zien dat dit niet zomaar zal lukken. Nieuwe pogingen veroorzaken vermoedelijk soortgelijke tegenreacties, maar stapsgewijze hervorming is een reëel gevaar. Vergeet ook niet dat de (extreem)rechtse partijen, die voor wetswijziging zijn, het afgelopen decennium alleen maar sterker zijn geworden.”

Nee

Naomi Mestrum, directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI)

Waarom bent u het oneens met deze stelling?

“De staat Israël is nog altijd niet af. Zowel de liberalen, die een moderne westerse staat willen, als de religieuze groeperingen, die pleiten voor een op de Thora gebaseerde theologie, genieten hierbinnen legitimiteit. Het theologische kamp zit momenteel in de regering en probeert de liberalere koers van de afgelopen jaren teniet te doen. Stellen dat Israël afstevent op een autocratie doet alleen geen recht aan de situatie. De grootschalige protesten tegen de hervormingen bewijzen dat de democratie Israëliërs aan het hart gaat. Zelfs de regeringspartij Likoed van Netanyahu is verdeeld. En al worden de hervormingen doorgevoerd, dan nog blijft een meerderheid in de Knesset nodig om beslissingen van het hooggerechtshof ongedaan te maken.”

Is de Israëlische houding tegenover de Palestijnen dan niet autocratisch?

“Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza hebben inderdaad niet dezelfde rechten als Palestijnen in Israël, maar dat is logisch. Ze vallen sinds de Oslo-akkoorden onder de Palestijnse autoriteit, met als doel het stichten van een eigen staat.”

De huidige Israëlische regering is juist voor annexatie van deze gebieden.

“Als het aan bepaalde regeringspartijen ligt zeker. Tegelijkertijd is het te eenzijdig om alleen naar Israël te wijzen. De Palestijnse regering is net zo goed corrupt en geniet nauwelijks bestuurlijke legitimiteit. Voor een duurzame oplossing moet zowel aan de Palestijnse als de Israëlische kant een andere politieke wind gaan waaien.”

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €4 per maand.