Geld en tegoedbonnen in coronatijd
Max Pam waarschuwt: alles wat nu door de overheid wordt uitgegeven om ons te redden, moet straks worden terugbetaald. Door wie? Door u!
De economie krijgt een ongekende douw, lees ik in alle kranten. De bestedingen van de huishoudens gaan drastisch omlaag en een golf van werkloosheid is nakende. Het CPB heeft berekend dat 114.000 bedrijven een loonkostensubsidie hebben aangevraagd voor het personeel. Nog eens 350.000 zelfstandigen willen gebruik maken van een overbruggingsregeling, zodat volgens Trouw, “ruim één op de vijf werkende Nederlanders financieel in de lucht wordt gehouden door de overheid”.
Een nare werkelijkheid, maar een mooi beeld.
In het Chinese circus heb je een act, waarbij een jongleur op stokjes draaiende bordjes in de lucht moet houden. Hoe meer draaiende bordjes, hoe knapper en hoe mooier. In het begin van dit jaar hadden ruim negen miljoen Nederlanders betaald werk, hetgeen betekent dat zo’n 1,8 miljoen Nederlanders momenteel als bordjes in de lucht ronddraaien. Dat vereist van de overheid een jongleurkunst van heb ik jou daar. Tevens moeten die 1,8 miljoen bordjes constant met de angst leven dat zij elk moment in scherven op de grond uiteen kunnen spatten.
Ik ben benieuwd. In de geschiedenis is de staat nooit zo’n goede jongleur geweest. De good old Sovjet-Unie was daar een tragisch voorbeeld van. Daar zijn heel wat bordjes kletterend op de grond gevallen, maar dat hoorde zo’n beetje bij het communisme: waar gehakt wordt, vallen spaanders. Je kunt geen omelet bakken, zonder een eieren te breken. Enzovoort, vraag het Stalin.
In Nederland is Mark Rutte de opperjongleur en minister Koolmees zijn assistent.
In Nederland is Mark Rutte de opperjongleur en minister Koolmees zijn assistent. Een van de bordjes die de opperjongleur draaiende moet zien te houden, is die van de KLM en haar personeel. En van Schiphol. En misschien wel van de hele luchtvaartsector.
Vorig jaar kocht ik bij Transavia (van KLM) een retourticket naar Alicante. Te gebruiken: eind mei 2020. Afgelopen week kreeg ik het bericht dat “je vlucht is geannuleerd”. (Dat het tutoyeren bij bedrijven gewoon is geworden, daar heb ik mij allang bij neergelegd; ik ben al blij als ik niet met “Hé, ouwe rukker!” wordt aangesproken.) Tevens vermeldde Transavia dat ik een voucher ter waarde van mijn boeking zal krijgen. Die heb ik nog niet ontvangen, maar ik verwacht hem binnenkort in mijn mailbox.
Dezelfde dag zei opperjongleur Rutte per persconferentie dat wij met die tegoedbonnen blij moesten zijn. Hij had zelf ook nog een paar ongebruikte tickets in de la liggen. Hé, betaalt onze minister-president zijn reizen naar de Europese hoofdsteden zelf? Of zijn dat zijn tickets naar New York om daar zijn geheim gehouden vriendin op te zoeken? In elk geval riep de premier ons op hetzelfde te doen en niet meteen je geld terug te vragen. Per slot moeten wij niet alleen personen, maar ook hele bedrijven in de lucht houden. Dat geldt zelfs letterlijk voor luchtvaartmaatschappijen.
Ik zat me nog af te vragen of ik de opperjongleur zou volgen in dezen, toen vanuit Brussel de oekaze kwam dat de consument bij niet-levering onder alle omstandigheden zijn geld moeten kunnen opeisen. Waarop het kabinet haastig terugkwam op zijn voornemen om bedrijven vouchers te laten uitdelen, waarvan uiteraard de ene helft pas na een jaar geconsumeerd zou zijn en de andere helft vervolgens geheel vergeten zou worden. Zo gaan die dingen, leer mij wat. De bankkluizen liggen ook vol met nooit opgenomen spaarrekeningen.
Geld is sowieso iets raars geworden in deze tijd. In mijn portefeuille bevindt zich al sinds enige tijd een bankbiljet van vijftig euro. Aan de straatstenen niet kwijt te raken. Bijna overal kun je – nee, moet je – contactloos betalen met het pinapparaat. Alleen de bloemenman neemt nog cash aan, en dan krijg je losse bankbiljetten en muntjes terug die door vele handen zijn gegaan. Als je ze aanneemt, kun je maar beter meteen naar huis rennen om een douche te nemen.
Niet uitgaan betekent dat veel mensen ook minder geld uitgeven. Ze houden het geld over dat ze niet aan drank, vertier en feesten spenderen. Dat is vermoedelijk een flinke bulk. Vandaar dat je armoede nog niet onmiddellijk uit de straatstenen omhoog ziet schieten. Veel mensen hebben kennelijk genoeg reserves om het voorlopig uit te zingen.
Wat doe je met je zwarte geld als je bijna nergens meer contant kunt betalen?
Maar dat kan zo veranderen. Interessant is wat er met zwart geld gaat gebeuren. Ik heb altijd gedacht dat het zwarte-geld-circuit in Nederland nog veel groter is dan wat uit de officiële cijfers moet blijken. Maar wat doe je met je zwarte geld als je bijna nergens meer contant kunt betalen? Ik neem onmiddellijk aan dat vrije jongens altijd wel een weg weten te vinden, maar die weg zal steeds lastiger begaanbaar worden. Als je vroeger – ja, opa – geld wilde witwassen, ging je naar het casino en kocht je voor 100 duizend euro aan fiches. Aan het eind van de avond leverde je 99 duizend euro aan fiches weer in. Potverdomme, duizend euro verloren, maar die 99 duizend waren dan wel wit.
Helaas voor de witwassers zijn ook de casino’s momenteel gesloten. Holland Casino klaagt nog harder dan de Nederlandse voetbalbond: laat ons in godsnaam opengaan! Ook het personeel van Holland Casino moet als bordjes in de lucht worden gehouden – dat had u als belastingbetaler vast niet gedacht. Ik waarschuw u maar: alles wat nu wordt door de overheid wordt uitgegeven om ons te redden, moet straks – linksom of rechtsom – toch worden terugbetaald.
Door wie?
Door u natuurlijk!
Of nog beter: door onszelf, de belastingbetalers. Tegen die tijd zal de opperjongleur het u dat laten weten. Wen maar vast aan het idee.
En dat het werkelijk menens is, blijkt wel uit het feit dat zelfs de casino’s in Vegas, de kapitalistische hoofdstad van de wereld, zijn gesloten.
The Golden Nugget. Dicht.
MGM. Dicht.
Excalibor. Dicht.
Caesar Palace. Dicht.
Alleen het Trump Hotel in Vegas is nog open, maar dat heeft nooit een gokvergunning gekregen. Heeft The Donald toch weer geluk.
