Publius Terentius Afer schreef ruim tweeduizend jaar geleden: Homo sum, humani nihil a me alienum puto. Ik ben mens, en mij is niets menselijks vreemd. 

Mij overviel dan ook een gevoel van droefenis toen ik gisteren las dat Vrij Nederland zelfstandig wordt en nauw gaat samenwerken met Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Eind vorig jaar organiseerde dit bolwerk van humorloos, agressief en vooral zwaar gesubsidieerd activisme nog een thema-avondje over het Judenrein maken van Israël. Verder kwam het clubhuis van woke Amsterdam vooral in het nieuws door grensoverschrijdend gedrag en een angstcultuur die het gedonder bij BNNVARA doet verbleken tot een Kumbaya-moment bij de Libelle Zomerweek. Directeur Egbert Fransen en zijn echtgenote Hester Tiggeloven, die qua charisma niet onder deden voor Nicolae en Elena Ceaușescu, werden op non-actief gezet, maar de inboedel blijft natuurlijk hetzelfde. 

Tijdens een persconferentie gisteren in het Amsterdamse voorportaal van de hel was Frederike Geerdink aanwezig, die ooit veel indruk maakte met haar verhalen over de Koerden. Geerdink raakte sedertdien een beetje van het lichtend pad en werd voor het laatst gesignaleerd in een bus vol Pietenjagers, onderweg naar Volendam om een kinderfeestje te versjteren: participating journalism. 

Zij tweette gisteren: “Ik was net bij deze bijeenkomst over de toekomst van @vrij_nederland in @De_Zwijger en de motivatie van de nieuwe hoofdredacteur @sanderheijne voor progressieve journalistiek in de verzetstraditie van VN, klonk mij als muziek in de oren.”

Het is natuurlijk een teken aan de wand dat dit soort figuren als motten op het warme kaarslicht van het herboren Vrij Nederland afvliegen, in de hoop zeer goed betaalde reportagereizen in de wacht te slepen. De spoeling is echter dun. 

Villamedia schrijft dat de vorige uitgever WPG vanaf 2012 zo’n acht tot tien miljoen euro verlies maakte op Vrij Nederland.

Tegenover de Volkskrant zegt de nieuwe hoofdredacteur Sander Heijne dat er, door een hernieuwde focus op online, ook ‘meer werk’ komt voor freelancers en dat de tarieven voor hen omhoog gaan. Heijne zegt tegenover de krant dat hij de rompredactie wil uitbreiden tot vijf redacteuren, maar wie dat zijn blijft nog onduidelijk. Hetzelfde geldt voor de huidige freelancers. ‘Ik kan niet garanderen dat iedereen kan blijven doen wat ze nu doen.’

Villamedia schrijft dat de vorige uitgever WPG vanaf 2012 zo’n acht tot tien miljoen euro verlies maakte op Vrij Nederland. Het nieuwe, zelfstandige Vrij Nederland zou desondanks een bruidsschat van twee miljoen euro meekrijgen.

Nou is die twee miljoen euro zo op en aangezien Vrij Nederland de afgelopen jaren al nul advertenties had, zullen daar ook nul bijkomen. Bovendien gaat het blad de concurrentie aan met De Groene Amsterdammer, en dat is een doodlopend spoor. Uit interviews met de nieuwe hoofdredacteur maak ik op dat hij van Vrij Nederland een nieuwe verzetskrant wil maken: nu niet tegen den Mof maar tegen het populisme van Geert Wilders, BBB, FvD, JA 21 en wat dies meer zij.

 “ Gaap”. 

Ik vermoed dat de redactie gratis kan bivakkeren in broedplaats De Zwijger en dat er een geweldige kruisbestuiving gaat plaatsvinden tussen Vrij Nederland en het activistisch bolwerk. 

Op de website van De Zwijger staat onder het kopje Maatschappelijke opgaven: 

We leven in een tijd van grote veranderingen en zitten middenin een aantal grote transities. Een tijd waarin de omvang en complexiteit van de maatschappelijke en economische vraagstukken groeien, de directe verbanden tussen het functioneren van lokale, nationale gemeenschappen en mondiale verhoudingen en de gesteldheid van onze planeet steeds zichtbaarder worden. We rollen van de ene in de andere crisis; van de vluchtelingencrisis naar de klimaat- en energiecrisis, van de stikstof- en watercrisis naar identiteits- en zorgcrises en de crisis op de woningmarkt. De maatschappelijke tweedeling neemt wereldwijd toe, armoede en schuldenproblemen stapelen zich op en ongelijke kansen in het onderwijs nemen toe. 

Eens per maand schuifelen roomblanke cisgenderhetero babyboomers in hun looprek enthousiast naar de sigarenboer van de grachtengordel: ‘hiep hiep hoi, de nieuwe Vrij Nederland is uit! Doe mij er eentje, en een pakje pijptabak, Henk!’

Dat wordt dus lachen, gieren en brullen in de nieuwe Vrij Nederland. Eens per maand schuifelen roomblanke cisgenderhetero babyboomers in hun looprek enthousiast naar de sigarenboer van de grachtengordel: “hiep hiep hoi, de nieuwe Vrij Nederland is uit! Doe mij er eentje, en een pakje pijptabak, Henk!”

Nog even de website van De Zwijger: 

Onze stad Amsterdam wordt in bevolkingssamentelling steeds superdiverser. Rotterdam, Den Haag én Amsterdam zijn alle drie inmiddels steden zonder meerderheid. Iets dat in veel grote steden, zoals Londen, Parijs en New York, allang het geval is. Pakhuis de Zwijger programmeert nadrukkelijk op deze ontwikkeling; inhoudelijk, in de samenstelling van de sprekers, haar eigen HR-beleid en in keuze van de moderatoren. Uitgangspunt in onze programmering is het samen maken van de stad en het land van de toekomst; van, voor en door iedereen. Duurzaam en rechtvaardig, welvarend, veilig en gezond. Met voor alle mensen gelijke kansen.

Het zal allemaal wel, die BIJ1-kletskoek. Nog niet zo lang geleden organiseerde ik met Rob Muntz een spectaculaire oudejaarsshow, geheel in de geest van Wim T. Schippers in De Zwijger. Ik kan u verzekeren dat wij bijna zijn gelyncht door de woke Sturmabteilung van de vaste habitués van het Pakhuis. 

Bij deze voorspel ik dus dat het nieuwe Vrij Nederland het niet gaat redden want: get woke, go broke. 

Ik schreef in het begin van dit preekje al dat dit mij droef stemt. Toen ik een jaar of zestien was en mijn journalistieke loopbaan als krullenjongen bij het legendarische huis-aan-huis-blad Ede Stad begon, had ik maar één droom: eindigen bij Vrij Nederland. Joop van Tijn was een soort God die reputaties kon maken en kon breken, althans dat vond hij zelf. Het wekelijks bijvoegsel van VN gold als het walhalla van de journalistiek. Als je dat supplement nu terugziet, schrik je je een hoedje. Het dieptepunt was toch wel de betreurde Gerard van Westerloo die drie maanden op de pont tussen Amsterdam Centraal en het vermaledijde Noord bivakkeerde en daar vervolgens 87.000 woorden aan wijdde. In mijn tijd was het ook heel gewoon dat Felix Rottenberg Max van Weezel en Leonard Ornstein belde en woedend riep dat het blad al een week niks over de PvdA had geschreven.

Ik was in Tajikistan beroofd door een hoer, was zwaar aan het afkicken en had een delirium tremens van de wodka en zo’n relaas is natuurlijk smullen voor de paar mensen in Nederland die van waarachtige gonzojournalistiek houden. 

Dan kochten Maxi en Leo een krat bier en hield Rottenberg – die toen nog net zoveel krullen had als Didi Samsom – audiëntie op de burelen van VN. Maxi en Leo brachten vervolgens de toespraak van Rottenberg naar de zetter. Een week later was dat dan de opening van Vrij Nederland en werden de vrijblijvende instructies met buitengewoon veel interesse uitgevoerd door de PvdA-fractie in Den Haag.

Ik heb veel Midden-Oosten-reportages gemaakt voor VN, maar ik kan me niet één verhaal van mijn hand herinneren dat over duizend jaar nog bestudeerd zal worden aan de Scholen der Journalistiek. De enige reportage die een beetje de moeite waard was, was die over mijn verblijf in Afghanistan, daags na 9/11. Ik was in Tajikistan beroofd door een hoer, was zwaar aan het afkicken en had een delirium tremens van de wodka en zo’n relaas is natuurlijk smullen voor de paar mensen in Nederland die van waarachtige gonzojournalistiek houden. 

Those were the days, my friends, en nu moet u het doen met mijn navelstaarderij uit de Algarve. Bon, het is hier stralend weer en ik trek een flesje ochtendbubbels open en proost op het nieuwe Vrij Nederland. Want niets menselijks is mij vreemd.

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €5 per maand.