Dag Rinus,

Ik bedacht de grap al 25 jaar geleden: Ischa Meijer (1943-1995) en Joop van Tijn (1938-1997) zitten samen in de grote koffiebar daarboven. Zegt Ischa: “Kijk eens naar beneden, Joop. Iedereen heeft het over mij, en niemand heeft het over jou.”

Daar moest ik aan denken na je overlijden op 23 juli 2022. De bescheiden postuums in de dagbladen deden absoluut geen recht aan je betekenis voor de journalistiek in Nederland. Meestal werd jouw bewering, ooit in een interview met Coen Verbraak, dat jij als hoofdredacteur van Vrij Nederland ‘niks te zeggen had’, voor zoete koek aangenomen. 

De werkelijkheid was wel anders. Samen met Joop van Tijn heb je een beslissend stempel gedrukt op het opinieweekblad waarmee wij bij de Haagse Post destijds fel concurreerden. Het is mijn overtuiging dat de HP vaak betere journalistiek presenteerde, maar dat de maatschappelijke en politieke impact van VN onbetwist groter was.

Mijn persoonlijke contact met jou ging verder terug. In 1962 had ik mijn eerste stappen als professioneel journalist gezet, als jazzcriticus van Vrij Nederland. In juli 1967 stierf John Coltrane plotseling. Ik was zwaar aangedaan en kwam niet verder dan een onmachtig stukje: “Een uitvoerig artikel schrijven, waarin de ontwikkeling van Coltranes muziek en zijn betekenis voor de jazz nauwgezet wordt nagegaan? Ik ben er eerlijk gezegd op dit moment niet toe in staat.”

Ik kreeg het per kerende post van jou retour, met een korzelig briefje dat ik niet heb durven bewaren, maar dat eindigde met het vriendelijke advies om dan maar eens terug te komen als ik dat wél kon. Een journalistieke les die ik nooit ben vergeten.

Ten tijde van de concurrentieslag tussen VN en HP in de jaren zeventig (extra gecompliceerd doordat de twee weekbladen dezelfde directie hadden) bewaarden jij en ik logischerwijs afstand. Maar dat veranderde na 2000, toen wij beiden ex-hoofdredacteur waren geworden. 

Ik bewaar de aangenaamste herinneringen aan de mystery dinners van het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs, waarvan we allebei lid waren, ik als thriller-recensent en jij als recensent én thriller-auteur. 

We hadden aan tafel genoeglijke conversaties over de gang bergafwaarts van onze weekbladen na ons vertrek, maar wanneer het tijd werd voor de jaarlijkse thrillerquiz, stak de concurrentiedrang weer de kop op. De uitslag was altijd hetzelfde: jij won, of haalde op zijn minst een ereplaats; ik eindigde ergens in de middenmoot. 

Bert Vuijsje

Bert Vuijsje is journalist en voormalig hoofdredacteur van HP/De Tijd.

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €4 per maand.