De stelling: ‘De dienstplicht moet worden heringevoerd’
Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne prijkt het dossier defensie ineens weer boven aan de Nederlandse politieke agenda. Het kabinet heeft een forse verhoging van de investeringen aangekondigd, maar vooralsnog ontbreekt het de krijgsmacht vooral aan personeel. Is herinvoering van de dienstplicht – al dan niet naar Zweeds voorbeeld – daarom wellicht een goed idee?
JA
Derk Boswijk, CDA-Kamerlid en woordvoerder Defensie
Waarom bent u het eens met de stelling?
“Ik pleit voor een diensttijd zoals in Zweden. Daar worden alle achttienjarigen opgeroepen en maakt Defensie vervolgens een selectie. Zo blijven alleen gemotiveerde jongeren over. Mijn belangrijkste argument hiervoor is misschien wel dat je bij de krijgsmacht eigenschappen zoals solidariteit, gemeenschapszin en discipline worden bijgebracht – iets waar de huidige individualistische samenleving naar snakt. Defensie kent momenteel 9000 openstaande vacatures en een diensttijd kan eraan bijdragen om deze te vervullen. Niet alleen de krijgsmacht zelf, maar ook de samenleving als geheel wordt hierdoor weerbaarder.”
Maar de bezwaren dan?
“Met een algemene dienstplicht haal je ongemotiveerde mensen binnen, maar door vooraf kritisch te selecteren is dat probleem verleden tijd. Het klopt dat dienstplichtigen hun eerste periode alleen in Nederland mogen worden ingezet, maar geef ze na een jaar dan de optie om door te gaan als beroepsmilitair. In Zweden is die doorstroom ook goed. Het blijft echter wel zaak om eerst fors te investeren in de gehele organisatie. De basisfaciliteiten zijn nu nog onvoldoende op orde om veel meer mensen op te kunnen leiden.”
Zijn er geen betere manieren om de capaciteit op te schalen?
“Het salaris is op dit moment in veel gevallen nog schandalig laag, maar daar komt met de nieuwe cao verandering in. Ik denk dat dit de toestroom van defensiepersoneel ook zeker ten goede komt.”
NEE
Jean Debie, voorzitter van de Vakbond voor Burger en Militair defensiepersoneel
Waarom bent u het oneens met de stelling?
“Nederland heeft in de jaren negentig bewust gekozen voor een beroepsleger. Een dienstplicht zorgt voor ongemotiveerde mensen. Bovendien, voordat we het hebben over herinvoering van de dienstplicht, moet eerst de vraag worden gesteld of de veiligheidssituatie van Nederland dit rechtvaardigt. We zijn nog altijd lid van de NAVO en de Russen staan niet direct aan onze grens. Voor een land als Zweden is dat een ander verhaal.”
Ziet u dan helemaal geen voordelen?
“Nee. Ik heb zelf als pelotonscommandant dienstplichtigen meegemaakt. Het zijn prima lui, maar ze hebben niet gekozen voor het beroep van militair. Bewuste keuze voor Defensie is een belangrijke mentale component. Daar komt bij dat de krijgsmacht de afgelopen dertig jaar dusdanig is afgebroken dat we niet voldoende middelen hebben. Wil je de dienstplicht terug, dan mag de defensiebegroting nog wel met twintig miljard omhoog.”
Wat zijn dan betere manieren om de capaciteit op te schalen?
“Naast hogere aanvangssalarissen moet je inzetten op regionale werving. Mensen werken graag dicht bij huis, dus als dat bij Defensie kan, wordt de kans groter dat ze hiervoor kiezen. Ook is er nog een wereld te winnen wat behoud van personeel betreft. Zorg voor een betere werk-privébalans en meer loopbaanmogelijkheden, zodat mensen bij Defensie willen blijven. En gaan ze toch weg, geef ze dan een reservistenstatus. Zo zijn ze in geval van nood gemakkelijk oproepbaar.”