JA,

zegt Dilan Yeşilgöz-Zegerius, Tweede Kamerlid van de VVD met in haar portefeuille Justitie & Veiligheid.

U was nogal fel in de Kamer afgelopen week: bewapen die boa’s nu eindelijk eens! Grapperhaus en ook de politie zelf zijn terughoudend en willen het geweldsmonopolie niet uitbreiden.
“Als iedereen met zijn poten van agenten, handhavers en andere hulpverleners af zou blijven, zou dit alles niet eens nodig zijn. Handhavende boa’s mogen nu in uitzonderingsgevallen al worden uitgerust met een pepperspray en een wapenstok. In sommige gevallen zelfs een vuurwapen, helaas niet voor niets. Boa’s worden tegenwoordig steeds vaker afgestuurd op situaties waar ze te maken kunnen krijgen met geweld. Dan kun je niet simpelweg zeggen: ‘Succes ermee! Waag je veiligheid en gezondheid maar voor ons’. Het is ook onze verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat zij zich kunnen verdedigen als dat nodig is.”

De discussie lijkt een extra stimulans te krijgen door de incidenten en de extra noodmaatregelen rondom COVID-19, waar boa’s voor in worden gezet. Loop je niet het risico dat er nu een overhaaste beslissing wordt gemaakt?
“De regel is op dit moment dat boa’s geweldsmiddelen toegekend kunnen krijgen ‘wanneer de noodzaak aangetoond is’. We zitten momenteel in een crisis die tot verregaande maatregelen heeft geleid, maatregelen die helaas agressief gedrag oproepen. Dan is bewapening geen overhaaste beslissing, maar je houden aan de richtlijn ‘geen geweldsmiddelen tenzij noodzakelijk’. En natuurlijk kijken we dan naar de taak van de boa. Het gaat hier bijvoorbeeld niet om toezichthouders, maar om degenen die opgeleid zijn om deze instrumenten te gebruiken.”

Als iedereen met zijn poten van agenten, handhavers en andere hulpverleners af zou blijven, zou dit alles niet eens nodig zijn

Dilan Yeşilgöz-Zegerius, Tweede Kamerlid van de VVD

Een veelgehoord argument is dat boa’s een beperktere opleiding hebben gehad. Zo zou er bij de politie meer worden gekeken naar psychologische aspecten, zoals zelfbeheersing en stabiliteit. Zijn dit geen essentiële eigenschappen die getoetst moeten worden voordat je iemand bewapent?
“Uiteraard moeten mensen bekwaam zijn om met deze instrumenten om te gaan. Als dat betekent dat we naar de opleiding moeten kijken, dan doen we dat. Maar het kan niet zo zijn dat we mensen voor onze veiligheid de straat op sturen, terwijl hun eigen veiligheid daarbij in het geding is.”

Er wordt ook gewezen op het tekort bij de politie. ‘Een tekort aan blauw op straat’ wordt vaak genoemd als reden om boa’s in te zetten voor taken waar zij eigenlijk niet mee opgescheept dienen te worden. Is de overheid de afgelopen jaren tekortgeschoten wanneer het aankomt op voldoende politie op straat?
“Ook wij hebben gezien dat er een tekort is aan capaciteit bij de politie. Niet voor niets hebben we bijna 300 miljoen euro geïnvesteerd, geld dat ook is ingezet voor uitbreiding van de politiecapaciteit. En ja, het is een feit dat boa’s te maken hebben gekregen met een uitbreiding van hun takenpakket. Maar of het nou een agent is of een boa, ik sta voor de mensen die onze veiligheid verdedigen.”

Kijkend naar het publieke debat lijkt het ook een gebrek aan autoriteit te zijn waar de boa mee kampt in vergelijking met de politie-agent. ‘Mensen die niet bij de politie mochten’, ‘veredelde parkeerwachten, die moet je niet willen bewapenen’. Kortom, er lijkt ook sprake te zijn van een imagoprobleem.
“Je hebt boa’s met verschillende opleidingen en taken. Ze wegzetten als mensen die allemaal zijn afgewezen voor de politieopleiding laat zien dat je niet weet hoe het echt zit. Ik ken veel boa’s die na een succesvolle tijd bij de politie vol overtuiging een overstap hebben gemaakt richting handhaving. Laten we dit soort oude, en eerlijk gezegd ook denigrerende, beelden loslaten en kijken naar wat er nu op straat gebeurt.

NEE,

zegt Klaas Wilting, voormalig politiewoordvoerder.

U bent het niet eens met de stelling dat boa’s bewapend moeten worden?
“Politiemensen hebben een hele opleiding moeten doorlopen om uiteindelijk een wapen bij zich te hebben, dat is niet te vergelijken met een boa. Die moeten het ook helemaal niet willen! Ze hebben geen idee wat het is als je een wapen gebruikt, wat er allemaal bij komt kijken. Rapporten schrijven, een onderzoek of je het wel correct hebt gebruikt. Alle ellende die daaraan vast zit… Bij de politie heb je een strenge keuring, vooral ten aanzien van je stabiliteit en je emoties, dat je niet te snel boos wordt of van je wapen gebruik maakt. Als je emotioneel niet sterk genoeg bent, heb je een probleem. Ik weet niet hoe sterk de boa’s zijn op dat gebied. Er zijn nou eenmaal veel boa’s die in eerste instantie hebben gesolliciteerd bij de politie en daar zijn afgewezen. Boa’s halen op deze manier wel erg veel over zich heen. We horen eigenlijk een hele andere discussie te voeren.”

Namelijk?
“Dat de overheid en de achterliggende kabinetten Rutte de politie niet op sterkte hebben gebracht. De boa voert taken uit die eigenlijk toebehoren aan de politie. Ze hadden ervoor moeten zorgen dat er veel meer politiemensen zijn, die moeten dit werk doen. De hele reorganisatie van de politie was bedoeld om adequater te reageren. Dat is niet gebeurd. De toekomst ziet er nog slechter uit: de politiescholen zitten vol en veel politiemensen gaan met pensioen, er gaan meer mensen weg dan dat er bijkomt. Dit los je niet op door meer boa’s aan te stellen of die te bewapenen.”

De boa voert taken uit die eigenlijk toebehoren aan de politie. Ze hadden ervoor moeten zorgen dat er veel meer politiemensen zijn, die moeten dit werk doen

Klaas Wilting, voormalig politiewoordvoerder.

De BOA-bond meent van wel. Zij zeggen dat boa’s een gedegen opleiding hebben genoten en de politietaken die ze hebben gekregen naar behoren moeten doen. Met bewapening om zichzelf te verdedigen dus.
“Dat werkt natuurlijk niet zo. De keuring die je krijgt op het moment dat je bij de politie gaat is gewoon anders. Anders waren boa’s wel bij de politie aangenomen. Boa’s hebben nou eenmaal een lagere opleiding. Bij de politie wordt enorm getest op verbaal vermogen en emotionele stabiliteit. Je uitstraling is tegenwoordig zo verschrikkelijk belangrijk: mensen pikken niet meer alles, die willen van je weten: ‘Waarom mag ik dit niet?’ Je hebt niet voor niets hogere eisen bij de politie. Die heeft gewoon meer autoriteit.”

U zegt: probeer het gebrek aan autoriteit niet op te lossen met wapens?
“Juist. Los het op met meer politie. Je zag het ook bij het incident in Scheveningen, mensen deinzen terug als ze de politie zien, dat komt door de autoriteit die de politie uitstraalt. Ik verwijt de burgemeesters en wethouders dan ook dat ze hun boa’s en toezichthouders in deze situatie brengen. Daar is een boa gewoon niet voor. En als je boa’s wel wilt inzetten voor dit soort zaken, doe dat dan samen met de politie.”

De rechtsstaat is in het geding, mede door het beleid van de overheid.

In de Tweede Kamer wordt de roep om bewapening ondertussen wel meer en meer gesteund.
“Ik kan me daar zo boos om maken. Dan zegt zo’n VVD-Kamerlid ‘dat ze stond te trillen op haar benen’. Dan denk ik: schei toch uit, het is jouw partij geweest die ervoor heeft gezorgd dat de politie onderbemand is. Had ervoor gezorgd dat de politie op orde is. Daar kan ik me echt boos om maken, dat soort figuren die dit zomaar roepen. Je ziet die onderbezetting niet alleen bij het politieapparaat, maar ook bij justitie. De rechtsstaat is in het geding, mede door het beleid van de overheid. Dan is die hele boa-discussie maar eentje in de marge, hoeveel respect ik ook heb voor de boa’s en het werk wat ze doen.”

Word lid van HP/De Tijd