De aanloop tot het huwelijk van Willem-Alexander met een Argentijnse schone heeft van een afstand bekeken bepaald komische trekken. Stelt u zich voor: de ouders van de jongeman, die zijn voornemens met enige zorg hebben beluisterd, horen weliswaar veel goeds over de bruid in spe, maar ze zijn over de vader van het meisje niet verrukt. Gezegd wordt dat hij een kwart eeuw geleden deel heeft uitgemaakt van wat justitie in Nederland pleegt te noemen ‘een criminele organisatie’. 

Dat blijkt inderdaad het geval te zijn, maar onduidelijk blijft hoe actief papa destijds is geweest. Alvorens de man op de thee wordt genood, worden zijn antecedenten nagetrokken, een uiterst geheime operatie die enkele maanden in beslag neemt. 

Naar verluidt worden geen ernstige feiten aangetroffen. De vader van het meisje heeft zich weliswaar door het bendehoofd, ene Videla, tot het lidmaatschap laten overhalen en hij heeft als bendelid ook braaf zijn best gedaan, maar omdat hij een slechte schutter was, bleef hij verschoond van opdrachten waarbij bloed vloeide. 

Toen de bende later werd opgerold, ging hij dan ook vrijuit. Men was al druk genoeg met de ontrafeling van het gewelddadige handwerk van de leiders om ook nog aandacht te besteden aan de meelopers. En dus werden vader en moeder Zorreguieta zeer onlangs door koningin Beatrix en prins Claus ten paleize ontvangen, toekomstige aangetrouwde familie, niet eerste keus misschien maar tenslotte nooit voor een misdrijf veroordeeld. 

Je vraagt je af hoe zo’n kennismakingsbezoek verloopt. De betrokkenen weten wat eraan vooraf is gegaan: de ene partij heeft de gangen van de andere laten natrekken, maar ze zullen er kuis over zwijgen. Het is onwaarschijnlijk dat Beatrix de zichtbaar nerveuze Jorre Zorreguieta tegemoet is getreden met de uitroep: “Maakt u zich geen zorgen, waarde gast, onze inlichtingendiensten hebben geen bezwarende dossiers kunnen ontdekken. U bent veilig en van harte welkom.” 

Hoe zal het verder gaan? We zijn in Nederland niet verwend met glamour, en dus zal naar een prinselijk huwelijk met genoegen worden uitgezien. Het volk wil een sprookje en zal het krijgen. Als de vader van de bruid zich op de achtergrond houdt — hoe dat moet is nog voorwerp van studie — dan zal Nederland het feest zeker meevieren. Het is wel geen voetbalcompetitie, maar er zit in ieder geval veel oranje in. 

Sommige kniesoren zullen eraan herinneren dat wij bij uitstek het land zijn van de mensenrechten, de ontwikkelingshulp en de vredesmissies. Ze spreken schande van het komende huwelijk en er is al een oud-diplomaat, Maarten Mourik, die zijn best doet om Zorreguieta wegens medeplichtigheid aan misdaden tegen de menselijkheid — massaal toegepaste martelpraktijken en executies — voor de rechtbank te slepen. Stem des volks Jan Blokker heeft het over ‘een Argentijnse NSB’er’ die tenminste een lichte gevangenisstraf zou moeten uitzitten alvorens de Kamer voor het huwelijk toestemming zou kunnen geven. Het klinkt allemaal erg onvriendelijk, maar als gidsland hebben we nu eenmaal een naam op te houden.

Dat Nederland in het algemeen en het Nederlandse koningshuis in het bijzonder in een penibele situatie zijn verzeild geraakt, heeft alles te maken met de eigenaardige tweeslachtigheid van de moderne monarchie.

Vroeger, toen we nog niet modern waren, was de monarchie een te important staatkundig instituut om te worden overgelaten aan persoonlijke voorkeuren. Huwelijken hadden een politieke functie en weden zorgvuldig gearrangeerd. Wat de betrokkenen er zelf van vonden, was van secundair belang.

Tegenwoordig zijn de leden van de koninklijke familie mensen zoals u en ik. Voor wie het niet gelooft is er Willem-Alexander, die zijn best heeft gedaan het te laten zien. Na een rijtje vriendinnen, onder wie ten minste één lichtelijk ongelukkige greep, komt hij nu op de proppen met een geliefde uit een heel ver land, zó ver dat aan enig arrangement van buitenaf zelfs niet viel te denken.

Dat is geen bezwaar, want anders dan in oude tijden dient het huwelijk niet om bijvoorbeeld de dynastieke belangen van het Nederlandse en het Britse koningshuis bijeen te brengen, maar uitsluitend om tussen twee mensen een zelfgekozen persoonlijke band te leggen.

Zo lijkt het, maar zo is het natuurlijk niet. De monarchie mag dan aan macht hebben verloren, ze heeft haar symbolische functie behouden. Vorstinnen als Juliana en Beatrix hebben eraan meegewerkt om de symboliek een sterkere morele lading te geven: de monarchie vertolkt als het ware de hoogste normen en waarden die in de natie leven.

Willem-Alexander heeft dat een ogenblik uit het oog verloren. Hij heeft niet begrepen dat hij door dit huwelijk zijn eigen familie in verlegenheid, de monarchie in opspraak en kabinet en Kamer in een moeilijke poitie brengt.

Om welke redenen en onder welke druk koningin Beatrix uiteindelijk door de knieën is gegaan, zal nog wel lang en mogelijk voor altijd een geheim blijven. In ieder geval heeft zij voor haar komende kersttoespraak een prachtig thema, direct ontleend aan het Lucasevangelie: de goede moordenaar. Het is het verhaal van een van de twee misdadigers die tegelijk met Jezus werden gekruisigd. De goede van de twee erkende dat hij zijn straf had verdiend, waarop Jezus hem het paradijs toezegde.