Sywert, de Sneaky Samaritaan
Jan Kuitenbrouwer kocht ondeugdelijke mondkapjes van Sywert van Lienden. “Als ik ooit gediagnosticeerd word met een grafeengerelateerde ziekte, zoek ik zijn huis op, strompel de ongetwijfeld zeer lange oprijlaan af en pis met mijn laatste krachten door zijn brievenbus.”
Ik krijg het mijn toetsenbord haast niet uit, maar ik had altijd wel sympathie voor die Sywert. Halverwege de middelbare school was ik actief in het Onderwijsfront, een scholierenbeweging. We voerden actie voor meer inspraak, meer koffieautomaten, censuurvrije schoolkranten, enzovoorts. Het kostte me een schooljaar, ik bracht al mijn vrijde tijd door op het actiecentrum, gevestigd in het souterrain van de Utrechtse Studentenfederatie (USF) aan het Wilhelminapark in Utrecht. Ons hok was tevens de reprokamer, dat kwam goed uit, daar stond de stencilmachine. Vroegoude kakkertjes zoals Sywert kende de beweging niet, en toch herkende ik iets van mijzelf in hem, toen hij op het toneel verscheen als woordvoerder van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren, LAKS. Comité met een ‘k’ en dubbel ‘e’, net zoals wij het toen schreven. Later startte hij de politieke jongerenbeweging G500, ook een interessant initiatief. Een blauwe maandag waren we zelfs collega-columnisten bij HP/De Tijd. Een tijdje geleden ontpopte hij zich op Twitter als fervente thuisklusser, iets wat ik ook graag doe. Ik volgde de verbouwing van zijn zolder met belangstelling. Kort nadat het allemaal klaar was zinspeelde hij alweer op de koop van een volgend huis. Misschien heeft hij een serieuze klusverslaving ontwikkeld, dacht ik. Of een erfenis misschien?
Waar ik hem politiek moest plaatsen werd me nooit helemaal duidelijk. Links in de VVD misschien? D66? Het CDA kwam niet direct in me op, maar gezien zijn achtergrond, de bijbelgordel, (waar corona begin 2020 het snelst om zich heen greep), is het niet zo verwonderlijk.
Op Medium legde hij uit waarom hij voor die partij koos. Hij begint met het beroemde gedicht van John Donne, Geen mens is een eiland, dat eindigt met ‘Vraag niet voor wie de klok luidt, zij luidt voor jou.’ Op zoek naar een maatschappijvisie is Sywert ‘diep aan het denken gezet’ door de Schotse moraalfilosoof Alasdair McIntyre en diens ethiek van de deugd. Hij is ‘geëvolueerd van het ik-liberalisme naar een veel zachter mensbeeld.’ ‘Kernwoorden: eenvoud, menselijk, wederkerig, lange termijn en rechtvaardig.’ Het klinkt nobel, altruïstisch. Belangeloos.
Hulptroepen.nu leek naadloos op dit visioen aan te sluiten, een non-profit organisatie om onze zorgwerkers in deze bange tijden te helpen om veilig hun werk te doen, met de middelen waar vanwege de pandemie een schreeuwend gebrek aan was – wereldwijd. Hulptroepen wist ze te bemachtigen en verkocht ze, zonder winstoogmerk. Mondkapjes, handschoenen, isolatiejassen, spatkappen, sneltests. Geen woorden maar daden. Geen gratis applausje vanaf het balkon, concrete aktie. En dat dus allemaal ‘om niet’, benadrukte Sywert de Samaritaan in zijn talrijke interviews.
Inmiddels weten we hoe het echt zit: Hulptroepen leverde 40 miljoen miljoen mondkapjes aan het ministerie van VWS, voor ongeveer 100 miljoen euro, met ongeveer 20 miljoen winst, waarvan 9 voor Sywert
Toen wij mondkapjes nodig hadden bestelde ik ze dus bij Hultroepen, en zette bij wijze van aanbeveling een foto van de doos op Twitter. Diverse mensen in mijn omgeving deden hetzelfde. ‘Keurig op tijd bezorgd,’ noteerde Ward Wijndelts van Vrij Nederland tevreden.
Inmiddels weten we hoe het echt zit: Hulptroepen leverde 40 miljoen miljoen mondkapjes aan het ministerie van VWS, voor ongeveer 100 miljoen euro, met ongeveer 20 miljoen winst, waarvan 9 voor Sywert. Opvallend, overigens, dat zijn aandeel twee keer dat van zijn partners bedraagt, terwijl dat de zakenlieden zijn. Sywert heeft een opleiding noch praktijkervaring in die richting, dus wat maakte zijn inbreng twee keer zoveel waard als die van zijn compagnons? Zijn toegang tot de media wellicht, zijn netwerk en zijn relaties in de CDA-top? In dat geval heeft hij gedaan wat John de Mol en Joop van den Ende deden: met geld van de publieke omroep een marktpositie opbouwen en daar bij de commerciële omroep goud mee verdienen. Juist omdat Sywert de Samaritaan zich ‘om niet’ uit de naad werkte voor ons ondergewaardeerde zorgpersoneel, kon hij haast dagelijks aanschuiven op radio en televisie, Hulptroepen.nu in de markt zetten en momentum creëren voor de sprong naar het grote geld.
Dirk Scheringa kan nog een punt zuigen aan het financiële wanbeheer bij VWS, weten wij dankzij de Algemene Rekenkamer, dus wat Sywert beweert, dat Hulptroepen als non-profit geen mondkapjes aan VWS mócht leveren, zou nog waar kunnen zijn ook. En als Hulptroepen over unieke relaties beschikte om aan die levensreddende maskertjes te komen, kan het óók nog gerechtvaardigd zijn om voor die leverantie snel een BV’tje op te richten. Dat gebeurt in het zakenverkeer voortdurend. Maar dan: als Sywert en zijn kompanen vastbesloten waren om pro deo te blijven werken, waarom die kapjes dan niet geleverd met 0% winst? Of kan een ambtenaar van VWS je ook nog voorschrijven hoeveel winst je moet maken? Bij dit ministerie lijkt niets onmogelijk, maar dan nog stond niets de Drie Masketiers in de weg om die ongewilde superwinst winst om te zetten in, ik noem maar iets, een lading gratis PPP voor onze zorghelden? PR-goud!
Mensen die in 40-45 ‘oorlogswinst’ maakten, zogeheten ‘OW-ers’, waren niet erg geliefd. Zou een PW-er dat vandaag wel zijn?
Een andere mogelijkheid was geweest om open kaart te spelen: ‘Hulptroepen.nu was een non-profit, ik heb mijn baan opgezegd om dit te kunnen doen, mijn bloedjes van kinderen moeten ook eten,’ had hij kunnen zeggen, ‘dus daarnaast ben ik nu ook handelaar in corona-parafernalia.’ Daar was vast begrip voor geweest. Maar ook waren er vragen gerezen over zijn handelspraktijk. Mondkapjes voor VWS? Tegen welke prijs, met welke winst? Twintig procent? Ben je dan niet eígenlijk een pandemieprofiteur? Mensen die in 40-45 ‘oorlogswinst’ maakten, zogeheten ‘OW-ers’, waren niet erg geliefd. Zou een PW-er dat vandaag wel zijn? Ben je dan nog welkom in talkshows, behalve voor een schrobbering?
Er valt, kortom, geen enkele legitieme verklaring voor dit gedrag te bedenken. Wat overblijft is dat Samaritaan Sywert het heilig boontje wilde blijven spelen en dacht dat hij zijn bedrog wel geheim kon houden. Alsof zijn afgetroefde concurrenten dat op zich zouden laten zitten! Een bewijs te meer dat hij bitter weinig van de echte wereld begrepen heeft, en met de dollartekens op zijn netvlies in een enorme valkuil gestapt is. Nu zit hij op een met arglist verkregen fortuintje, dat iedereen hem misgunt en hij grotendeels zal moeten weggeven om zijn geruïneerde reputatie nog enigszins te herstellen. Afgelopen maandag liet hij weten dat dat inderdaad het plan is, maar dat hij het geld wellicht toch zelf zal moeten houden als hij door het ‘verwoestende mediaoffensief’ geen baan meer krijgt. Opnieuw verbijstering alom: heeft hij nu nóg niets geleerd?
Terwijl, als hij het écht handig gespeeld had, met iets meer ‘rechtvaardigheid’, ‘wederkerigheid’ en ‘lange termijndenken’, de deugden die hij als CDA-denker zo hoog houdt, dan was hij nu de gewaardeerde, goedbetaalde vennoot van een florerende firma in paramedische producten.
Al was er nog wel dat andere puntje. Te weten: dat die 100 miljoen mondkapjes ondeugdelijk zijn, door VWS nooit gebruikt werden en vermoedelijk te zijner tijd naar de vuilverbranding gaan. Er zit namelijk ‘grafeen’ in, nano-deeltjes die kanker kunnen veroorzaken. Met die mondkapjes lopen wij hier thuis dus al maanden rond, om de stichting van Sywert de Sneaky Samaritaan te steunen.
Als bij mij ooit een grafeen-gerelateerde ziekte wordt vastgesteld zoek ik zijn huis op, strompel de ongetwijfeld zeer lange oprijlaan af en pis met mijn laatste krachten door zijn brievenbus.