Help, mijn ecologische voetafdruk is te groot!
Ik zit op zwart zaad. Ach, hoe sneu, gaat het tegenwoordig zo slecht met die schrijvende zzp’ers? Nee, dank voor uw belangstelling, maar het is gelukkig nog niet zo erg dat ik hier in Schubbekutteveen bij de plaatselijke kruidenier met de straatkrant moet lopen schooien. Het gaat mij naar den vleze.
Te goed, begrijp ik zelfs. Ik leef op te grote voet, ik consumeer per jaar 3,6 keer zoveel als waar ik recht op heb, weet ik sinds ik vanmorgen op de website van Earth Overshoot Day (EOD) heb berekend hoeveel meer voedsel en grondstoffen en afval ik dit jaar verbruik en produceer dan wat de aarde dit jaar voor mij kan produceren en verwerken.
Niet goed bezig
Best even schrikken, eerlijk gezegd. Flexitariër, ov-fan, zonnepanelen, pelletkachel: ik dacht dat ik goed bezig was. Niet dus. Met deze ecologische voetafdruk blijk ik zo’n beetje de Gordon Gekko (“Greed is good!”) van de lage landen. Gemiddeld consumeren we per jaar wereldwijd jaarlijks namelijk ‘slechts’ 1,75 keer meer dan de planeet aankan – in Nederland zitten we op 2,9.
Met deze ecologische voetafdruk blijk ik zo’n beetje de Gordon Gekko van de lage landen.
Met andere woorden: sinds afgelopen maandag, EOD, leven we met zijn allen op de pof – deze Hollebolle Gijs zat al op 11 april aan zijn tax.
Dat is schokkend, want EOD valt steeds eerder; vorig jaar op 1 augustus, 10 jaar geleden op 24 augustus, in 1981 op 14 december. En in 1970 zaten we op 31 december: we consumeerden en vervuilden evenveel als de aarde kon verdragen. Met een kleine toevoeging: inmiddels is de wereldbevolking verdubbeld.
Geboortebeperking
Echt verrassend is die voortschrijdende uitputting van de planeet natuurlijk niet. Al vroeg in de 19e eeuw waarschuwde de Britse demograaf, econoom en predikant Thomas Malthus dat, wanneer de menselijke bevolking zou blijven groeien met dezelfde snelheid als toen, zij te groot zou worden om van voldoende voedsel te worden voorzien. Hij stelde dat de bevolking exponentieel groeit, terwijl de middelen lineair toenemen en bepleitte geboortebeperking om hongersnood en verhongering te voorkomen.
Al vroeg in de 19e eeuw waarschuwde Thomas Malthus dat de menselijke bevolking te groot zou worden om van voedsel te worden voorzien.
En in 1972 kreeg de Club van Rome in een klap wereldwijde bekendheid met het rapport De grenzen aan de groei. Hierin werd een verband gelegd tussen economische groei en de gevolgen hiervan voor het milieu. Een rapport dat door velen werd weggezet als ongefundeerd doemscenario.
Inmiddels weten we beter. De biodiversiteit en de grondstoffenvoorraden zijn flink geslonken, door de uitstoot van broeikasgassen is de temperatuur sinds het begin van de industriële revolutie een graad gestegen; in 2050 zitten we volgens de VN op 2,5 graad.
Deurwaarder
En toch veranderen we onze leefwijze niet of onvoldoende. Om de eenvoudige reden dat niets of niemand – geen overheid; geen God, Allah of Wodan – ons hiertoe verplicht. We staan ecologisch al jaren diep in het rood en malen er niet om. We consumeren ons kapot. Hoe vreemd. Stel, we zouden financieel op zwart zaad zitten, dan zouden de bank, schuldeisers en de deurwaarder ons wel weten te vinden. We zouden onze stinkende best om het zover niet te laten komen.
Eigenlijk is er maar een remedie: minder consumeren – bijvoorbeeld door onszelf minder te reproduceren. Dat is mogelijk: alleen al door halvering van het gebruik van fossiele brandstoffen zou EOD 93 dagen kunnen verschuiven – van 29 juli naar 29 oktober!
Eigenlijk is er maar een remedie: minder consumeren – bijvoorbeeld door onszelf minder te reproduceren.
Een recessie komt daarbij goed van pas; 2009, het tweede jaar van de crisis, was tot nu toe het enige jaar waarin EOD niet eerder maar later viel dan het jaar daarvoor. Om precies te zijn twee dagen.
Maar een langdurige recessie is een paardenmiddel, dat brengt weer andere problemen – faillissementen, werkloosheid, armoede – met zich mee.
Dan toch misschien liever die oude Volvo V70 Cross Country maar de deur uit.