/Wayne Shorter Quartet

Without a Net

*****

Afgelopen zomer gaf saxofonist/componist Wayne Shorter in het kader van het North Sea Jazz Festival een van de meest verbijsterende concerten van het jaar. Wie zijn oren tijdens die gebeurtenis niet kon geloven en bij thuiskomst dacht: dit móet ik wel hebben gedroomd, kan op het live-album Without a Net horen dat dit droomconcert geen moment van bedrog bevatte. Waar je bij een ‘klassiek’ concert een persoonlijke interpretatie van een partituur krijgt voorgeschoteld en bij popconcerten luistert naar de uitvoering van een liedje, waarvan energie, intensiteit of vorm in meer of mindere mate kan afwijken van het origineel, maakt Wayne Shorter de luisteraar deelgenoot van een roekeloos muzikaal proces dat voortdurend balanceert op de rand van de afgrond – en, zoals de titel van de nieuwe cd ook aankondigt, een vangnet is er niet. Veel eigentijdse jazzmusici houden zich volgens Shorter bezig met ‘ego dominated actions which through repetition keep us bound to stagnation’. De bijna 80-jarige visionair streeft in zijn muziek echter naar het hoogst haalbare. Zijn concerten hebben veel weg van kwantummechanische experimenten, met pianist Danilo Pérez, bassist John Patitucci en slagwerker Brian Blade als elementaire deeltjes. Net als in de kwantummechanica kun je alleen de begintoestand van Shorter’s muzikale universum – de compositie an sich – exact beschrijven, daarna, in de improvistaties, liggen alle mogelijkheden open. Voorspelbare patronen zijn er niet, en net wanneer je groepsgedrag aan de hand van het spel van een van de muzikanten door lijkt te hebben, doen de anderen het systeem weer instorten. Ik heb concerten meegemaakt dat Shorter zich bijna geheel afzijdig hield omdat ‘Het’ er die avond gewoon niet was, jammer voor het publiek, maar de kluit belazeren doet hij niet. Op Without a Net is dat natuurlijk niet zo. Alle negen stukken zijn verklankingen van het mysterie van het leven, van de oerkracht van het universum. En wanneer de schepper van deze muzikale microkosmos zijn instrument aan de mond zet, is er geen twijfel meer mogelijk: God speelt saxofoon.

/Isabelle van Keulen, Ronald Brautigam

Sergei Prokofiev: Complete Works for Violin & Piano

****

Sinds de komst van de even begaafde als mediagenieke Janine Jansen lijkt de wereld even vergeten te zijn dat ook Isabelle van Keulen een violiste is die ons aller aandacht verdient. De manier waarop zij de werken vertolkt die Sergei Prokofiev componeerde voor viool en piano onderstreept deze stelling. De twee sonates en de Cinq Melodies – meer schreef Prokofiev niet voor deze instrumentatie – dragen zowel de violiste als pianist Ronald Brautigam hoorbaar dicht aan het hart. Soms teder, soms, zoals de componist dat graag hoorde, ‘als de wind die langs een grafzerk giert’.

/The Unthanks

Diversions, Vol. 3 – Songs from the Shipyards

****

Sinds het laatste officiële album Last is de Britse folkgroep The Unthanks zich gretig te buiten gegaan aan live-projecten die vervolgens weer onder het lemma ‘Diversions’ op cd werden uitgebracht. Na hommages aan Robert Wyatt & Antony (Diversions, Vol. 1) en de Britse brassbandcultuur (Diversions, Vol. 2), stortte arrangeur, pianist en muzikaal leider Adrian McNally zich dit keer op een soundtrack voor een documentaire over de teloorgang van de Britse scheepsbouw. Folk gearrangeerd volgens de principes van Steve Reich met vocalen van de zusjes Rachel en Becky Unthank maken deze muziek – met of zonder beelden – wederom tot een hemelse ervaring.