Pas verschenen: Koch, Grøndahl en Kempowski
Thomas van den Bergh bespreekt Ga je erover schrijven van Herman Koch, Vanaf vannacht slaap ik op het dak van Jens Christian Grøndahl en Heeft u Hitler gezien? van Walter Kempowski.
Nietsdoen
Herman Koch heeft kanker. De ziekte is uitgezaaid en niet meer te behandelen. De vooruitzichten zijn somber: naar verwachting heeft Koch nog maar een paar jaar te leven.
Tot zover het harde nieuws, dat intussen middels een groot Volkskrant-interview de wereld in is gezonden. In dit boek beschrijft Koch op zijn kenmerkende, onderkoelde wijze wat hem sinds de aanzegging van dit doodsbericht is overkomen. Wat gebeurt er met je als je van de ene op de andere dag te horen krijgt dat je ongeneeslijk ziek bent?
Het begint met het slechtnieuwsgesprek, de huilbui, de vrienden die (mondjesmaat) worden ingelicht. Dan komen de vervolgonderzoeken, de hormoonbehandelingen. Maar al snel waaiert dit boek uit naar scènes uit Kochs schrijversloopbaan, het ontstaan van zijn debuutroman, vermengd met jeugdherinneringen, een reisverslag uit Guatemala, zijn wespenallergie, wonen in Spanje. De toon is nergens beladen of zwaar-op-de-hand, steeds blijft er ruimte voor een grap of een ironisch terzijde, met als rode draad Kochs overtuiging dat ‘nietsdoen de kortste weg naar geluk is’.
Herman Koch
Ga je erover schrijven?
Ambo|Anthos
€23,99
Levensecht
De nieuwe roman van de Deense schrijver Grøndahl valt in twee delen uiteen. Het begint met de fascinatie van de verteller, een jonge filosofiestudent, voor de mooie, intelligente en welbespraakte Anna. Zonder het voor zichzelf toe te geven is hij smoorverliefd op haar, tot Anna van het ene op het andere moment uit zijn leven verdwijnt.
Het tweede deel speelt veertig jaar later. De verteller blikt terug op de bochtige levensweg die hij heeft afgelegd tot en met de slechte diagnose die hij onlangs heeft gekregen, als hij bij toeval Anna weer tegen het lijf loopt. Zij is zijdelings betrokken bij een #MeToo-schandaal, dat de levens van de hoofdpersonen grondig overhoophaalt.
Net als in zijn vorige romans mengt Grøndahl op grootse wijze lyrische passages over de liefde, leven en dood, met meer beschouwende stukken. Daarbij is dit een prikkelende roman die nauw aansluit bij de tijdgeest. Maar in de eerste plaats is het een volstrekt geloofwaardig verhaal met levensechte karakters van wie je aan het slot geen afscheid wil nemen.
Jens Christian Grøndahl
Vanaf vannacht slaap ik op het dak
Meulenhoff
€22,99
Getuigenissen
De Duitse journalist en schrijver Walter Kempowski publiceerde in de jaren zeventig twee boeken waarin hij een groot aantal willekeurige landgenoten, van onderwijzers tot taxichauffeurs en van militairen tot professoren, twee vragen stelde: ‘Heeft u Hitler gezien?’ en ‘Wist u ervan?’ – die tweede had betrekking op de Jodenvervolging. Zonder verdere ingrepen of stilering plaatste hij de antwoorden onder elkaar, slechts voorzien van het beroep en het geboortejaar van de respondent.
Met deze simpele aanpak omzeilde Kempowski pijnlijke goed/fout-discussies en haalde hij veel opmerkelijke getuigenissen en herinneringen naar boven. In deze vertaling zijn beide publicaties bijeengebracht. Lezing van dit boek is een bij vlagen verbijsterende ervaring. Bijvoorbeeld omdat Adolf Hitler op velen die hem in het openbaar hebben gezien als een weinig indrukwekkend, nerveus schreeuwerig mannetje overkwam. Uiterst pijnlijk is het om te zien hoe het alledaagse leven gewoon doorging terwijl de moordmachine op volle toeren draaide. De meeste van de geïnterviewden hadden daar wel weet van, maar verdrongen of ontkenden het. Een belangrijk boek, zeker ook in deze gepolariseerde tijd.
Walter Kempowski
Heeft u Hitler gezien?
Alfabet
€24,99
Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €5 per maand.