RTL-debat: Omtzigt wil niet, durft niet, weet niet
Weer zweeg Pieter Omtzigt zondagavond in het RTL-debat op de vraag of hij premier wil worden. En waarom spreekt niemand een voorkeur uit voor een coalitie? Aldus dreigen die tv-debatten een beetje vervelend te worden.
Het is tactiek, zegt de een, Pieter Omtzigt zou zich nog niet in de kaart willen laten kijken, waar Frans Timmermans en Dilan Yesilgöz ondubbelzinnig zijn over hun ambities. Intussen bekruipt mij het gevoel dat Omtzigt helemaal niet wil. Vanuit de Kamer wenst hij zijn idealen te willen realiseren, zegt hij steeds, en misschien is dat ook de simpele waarheid. Zo gek is dat trouwens niet. Politiek leider Frits Bolkestein bijvoorbeeld bleef in de jaren negentig ook vanuit de Kamer het eerste Paarse kabinet bestoken, en dat leverde de VVD in 1998 een ongekende verkiezingswinst op. Omtzigt zou er, ruim twee weken voor de verkiezingen, gewoon eerlijk over moeten zijn, al sluit ik ook niet uit dat hij oprecht aarzelt of het misschien wel een beetje eng vindt allemaal.
Het was hoe dan ook een hele zit, gisteren, en na afloop vraag je je af waarom iedereen zo vaag blijft over wie met wie wil regeren. Is het dan zo’n onzinnige vraag, een vraag die voortkomt uit de scorebordjournalistiek? Lijkt mij niet. Kiezers willen weten waar ze met wie aan toe zijn, liefst voorafgaand aan de verkiezingen zodat ze naderhand bij de formatie niet voor voldongen feiten en politieke blokken gesteld worden. Dilan Yesilgöz wil liever niet met GL/PvdA, en aanvankelijk zette zij de deur op een kier voor de PVV van Geert Wilders. Maar daarna riep zij weer dat zij niks kan met de standpunten van de PVV, terwijl uit recent Ipsos-onderzoek blijkt dat een rechtse coalitie van VVD, PVV, BBB en NSC kan rekenen op tachtig zetels en alom wordt gewenst.
Door alle schimmigheid wordt het na de verkiezingen waarschijnlijk een hele puzzel die veel tijd gaat kosten. Dat vooruitzicht zal de toch al weifelende Omtzigt niet aantrekken.
Timmermans wil vooral heel graag met Omtzigts partij, omdat er ook haast geen alternatief is (over links alleen met GL/PvdA, PvdD, SP, D66, CU en NSC). Vorige week spraken zij al met elkaar in Arnhem, en dat had veel weg van een formatiepoging. Omtzigt op zijn beurt stelt qua bestaanszekerheid beslist richting Timmermans te gaan, maar wat klimaat en migratie aangaat, spreekt de VVD hem meer aan. Een minderheidskabinet heeft eerder de voorkeur van NSC, want dan dient er steeds gezocht te worden naar wisselende coalities en dat zou het debat in de Kamer ‘opener’ maken.
Door alle schimmigheid wordt het na de verkiezingen waarschijnlijk een hele puzzel die veel tijd gaat kosten. Dat vooruitzicht zal de toch al weifelende Omtzigt niet aantrekken. Volgende week staat er weer een verkiezingsdebat op de rol bij RTL, met nog meer lijsttrekkers, maar Omtzigt zou nog niet weten of hij meedoet. Daar heeft hij een punt. De standpunten van alle partijen zijn onderhand wel bekend, de eventuele koerswijzigingen die de lijsttrekkers door al die behendige interviewers worden ontfutseld zijn leuk voor de insiders, maar hebben weinig om het lijf zolang er geen verkiezingsuitslag is en er nog niet echt onderhandeld hoeft te worden. En waarom zouden wij uren achtereen moeten kijken als partijen toch het achterste van hun tong niet laten zien aangaande de samenstelling van de aanstaande coalitie? Het gekke van die debatten is voorts dat je na enige tijd amper nog luistert naar wat de deelnemers zeggen, maar hoe ze het zeggen, hoe ze overkomen en dan spelen andere zaken een rol. Zo vond ik zondagavond Dilan Yesilgöz pittig en energiek voor de dag komen, bolde de buik van Frans Timmermans minder dan anders, en begint die eeuwige vraag in alle antwoorden van Omtzigt hinderlijk te worden.
Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €5 per maand.