Wat Omtzigt van Wilders kan leren
Frans Timmermans en Pieter Omtzigt debatteren vanavond in Arnhem, alleen met z’n tweeën, anderhalf uur lang. Een bijeenkomst onder eigen voorwaarden, op een eigen podium. Maar waarom niet op de buis, en waarom niet ook met Yesilgöz of Wilders?
‘Beide lijsttrekkers delen de overtuiging dat de uitdagingen van deze tijd meer gesprek op de inhoud vragen’, aldus een persbericht. Op tv wordt het lastig anderhalf uur in te boeken. Omtzigt liet eerder weten langere inhoudelijke debatten te willen met een beperkt aantal sprekers.
Ik had graag kennis genomen van die tweestrijd, maar toch ga ik niet. Arnhem is me te ver, het schijnt mistig te worden onderweg. Maar ik ga vooral niet om de arrogantie waarmee deze twee, in de peilingen leidende lijsttrekkers op eigen initiatief de luwte opzoeken voor de inhoud, het betere gesprek dat zich kennelijk niet leent voor de snel afgeleide tv-kijker en de naar kijkcijfers hunkerende stations. 350 kaarten zijn er beschikbaar en die waren natuurlijk snel verdeeld onder het klapvee van NSC en GL/PvdA.
Ik ga ook niet omdat ik Pieter Omtzigt vaak in de Kamer of in het tv-gesprek moeilijk kan volgen. Ook toen ik van de week dat verkiezingsprogramma van hem las, dat trouwens op menig onderdeel rechtstreeks afkomstig is van het CDA. Als ik in het campagneteam van die partij zat, zou ik een treiterige slogan de wereld in slingeren à la: Stem CDA, Stem Omtzigt. Geheel terecht gaf Ilja Leonard Pfeijffer er eerder op deze site de kwalificatie ‘dor proza’ aan. Bovenal is het een overbodig epistel, want zijn aanbidders nemen het toch niet tot zich – zou überhaupt iemand een verkiezingsprogramma lezen –, en slikken sowieso alles wat de Grote Roerganger zegt en doet.
Als ik in het campagneteam van het CDA zat, zou ik een treiterige slogan de wereld in slingeren à la: Stem CDA, Stem Omtzigt.
Zoals geciteerd uit het persbericht, de uitdagingen van deze tijd vragen meer gesprek op de inhoud, maar stak de samenleving dertig, veertig jaar geleden dan zoveel eenvoudiger in elkaar? Op de journalistenopleiding in Utrecht die ik volgde, moesten wij begin jaren tachtig de Troonrede herschrijven in heldere taal, zoals Jan Renkema ons dat bijbracht in de lessen Taalbeheersing. Amper te doen, want ook toen al waren de vraagstukken complex en de oplossingen niet altijd voorhanden.
Omtzigt hekelt het gebruik van de oneliner, maar dat is omdat hij die kunst helemaal niet verstaat. Ja, heet het dan, hij is zo lang van stof omdat hij als dossiervreter zoveel kennis met zich meedraagt en dus zo genuanceerd wil zijn om anderen niet tekort te doen. Het zal wel, maar van vertegenwoordigers van het volk mag je verwachten dat ze zoveel mogelijk volk weten te bereiken en daartoe dienen zij een boodschap over te kunnen dragen. En dat gaat nu eenmaal gemakkelijker als die boodschap zowel beknopt als volledig is. Daar zijn anders cursussen voor, beste Omtzigt, en mediatrainers, al dan niet nazaten van de vermaarde oud-Journaal-reporter Bob de Ronde. Of laat hem eens te rade gaan bij Geert Wilders, die bezit die gave, als een van de weinige huidige parlementariërs (Hans Wiegel kon het vroeger ook, evenals Marcus Bakker, Bolkestein, Fortuyn. Daarentegen miste Joop den Uyl het vermogen, Lubbers was een verschrikking, Van Mierlo werd de vleesgeworden paradox genoemd).
Waarom kiest Omtzigt voor Timmermans, en niet voor Wilders of Yesilgöz? Tenzij de heren natuurlijk menen dat de formatie niet vroeg genoeg kan beginnen, ook al moeten de verkiezingen nog plaatshebben.
Omdat Omtzigt het dus niet kort en bondig kan, en waarschijnlijk ook helemaal niet wíl, zoekt hij het in de beslotenheid van de salons en de tea rooms waar ooit de hoge heren van dorp en stad hele middagen stuksloegen met voordrachten, oeverloze debatten, een strijkje en een kopje thee. Plekken waar de omgevallen dossierkast kan uithalen over wat de door hem zo vurig bepleite nieuwe bestuurscultuur vermag te zijn, niet gestoord in elk geval door zo’n wicht van RTL Boulevard of een zuigertje als Jaïr, want dan wordt meneer driftig. Vanavond in het Arnhemse Luxor Live zal hij bovendien minzaam worden toegeknikt door die andere hoge heer uit het zuiden, notabene een representant van een stroming die ooit, heel lang geleden, de politiek dichter bij de mensen wilde brengen.
En trouwens, waarom kiest Omtzigt voor Timmermans, en niet voor Wilders of Yesilgöz? Tenzij de heren natuurlijk menen dat de formatie niet vroeg genoeg kan beginnen, ook al moeten de verkiezingen nog plaatshebben.
Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €5 per maand.