Wat nou, verenigd links?
Afgelopen weekend hield GL/PvdA in het Rotterdamse Ahoy haar eerste congres, en nog voor de avond viel stapte een Kamerlid op uit onvrede over het Gaza-standpunt. Van de eenheid die de fusiepartij wilde uitstralen, was meteen weinig meer over.
‘Integer’, noemde Frans Timmermans zondag in het tv-programma Buitenhof het besluit van GroenLinks-kamerlid Kauthar Bouchallikht om zich terug te trekken van de kandidatenlijst van GL/PvdA bij de komende verkiezingen. Ze vindt dat GroenLinks na 7/10 te weinig aandacht heeft geschonken aan de ‘context’ van het Palestijns-Israëlische conflict. Integer. Die kwalificatie was wel heel begripvol en invoelend van Timmermans, maar reken erop dat hij van binnen kookte van woede. Want dan had hij een dag eerder op notabene het allereerste en als historisch omschreven congres van de nieuwe fusiepartij alle neuzen terzake dit onderwerp weer de juiste kant op weten te zetten, leek daarmee de eerste binnenbrand in de kiem gesmoord, en dan stapte aan het einde van de dag meteen alweer iemand op uit protest. Wat nou, verenigd links? En niet zomaar iemand, maar een Kamerlid dat in 2021 met 27.000 voorkeurstemmen in Den Haag was gekomen. Iemand die op de nieuwe lijst op plek 17 was geplaatst, waarmee zij op basis van de peilingen op 22 november geheid was herkozen. Daarbij had Bouchallikht met haar besluit aangetoond dat dat binnenbrandje nog steeds smeulende was en tot aan de verkiezingen ieder moment weer kan oplaaien.
Op zichzelf mocht het vertrek van Bouchallikht niet helemaal te verrassen. In de dagen voorafgaande aan het partijcongres, eisten enkele GL-leden al dat de partijleiding haar uitspraken rectificeerde over de Hamas-aanval (strekking: het was vreselijk wat Israël was overkomen, maar de kopstukken mochten niet vergeten wat Israël de Palestijnen heeft aangedaan). De reflex van die GroenLinks-leden was begrijpelijk: hun partij is van oorsprong activistisch, radicaal. In dit verband geldt Israël als de bezetter die geweld gebruikt, en vormen de Palestijnen het onderdrukte volk waartegen het geweld zich richt. ‘We maken ons hard tegen het disproportionele geweld en intimidatie door Israël’, valt te lezen in het GL-verkiezingsprogramma van 2021. Maar in het nieuwe, gezamenlijke verkiezingsprogramma van GL/PvdA staat dat ‘alle vormen van geweld’ worden veroordeeld. Een dergelijke afzwakking zinde de groene bloedgroep uiteraard niet, zoals dit weekend ook bleek, maar dat krijg je dus als je samengaat met een brede, gematigde linkse club met een lange bestuurlijke traditie die bovenal materiële belangen nastreeft. Discours over erkenning van de staat Palestina, staat net zover af van de doorsnee PvdA’er als in de jaren zeventig de discussie over ‘onvoorwaardelijke erkenning’ van de DDR, steun aan de Vietcong en Nederland uit de Navo, aangezwengeld door de nieuwlichters van Nieuw Links die de partij waren binnengeslopen. Inderdaad, de geschiedenis herhaalt zich, zij het dat Frans Timmermans geen Joop den Uyl is, de voorman die de PvdA toen als volkspartij ternauwernood bij elkaar hield.
Politieke tegenstanders zullen nu op zoek gaan naar nieuwe thema’s die de ideologische weeffout tussen GroenLinks en PvdA benadrukken.
Op het congres werden zaterdag de verschillen inzake Hamas en Israël uiteindelijk afgedekt met een verklaring waar een meerderheid zich in kon vinden, maar toen had Kauthar Bouchallikht haar vertrek nog niet aangekondigd. Politieke tegenstanders zullen nu op zoek gaan naar nieuwe thema’s die de ideologische weeffout tussen GroenLinks en PvdA benadrukken. Te denken valt aan immigratie (Nederland Gastland of toch beperkte instroom), woningbouw (wel of niet bouwen in groene buitengebieden) maar ook aan de sociaaleconomische koers: de PvdA regeerde minstens twintig jaar in verschillende kabinetten en GroenLinks bleek op uiteenlopende onderwerpen zelden een medestander te zijn. En over regeren gesproken, hoe graag wil de PvdA straks regeren, eventueel weer met de VVD en met NSC wat toch een CDA-light is, en belangrijker, hoe bereidwillig is het smaldeel van Jesse Klaver die bij de formatie van 2017 afhaakte en die dat staaltje van ‘weglopen voor verantwoordelijkheid’ nog lang kreeg ingewreven?
Die tegenstanders zullen net zolang blijven peuren in het weeffoutje tot dat een gapend gat wordt. Hopelijk doen ze dat dan wel integer.
Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €5 per maand.