De stelling: ‘Kernwapenontmanteling is noodzakelijk voor de wereldvrede’
Hoewel de nucleaire dreiging relatief hoog is, blijven massale protesten uit. Hoe anders was dit tijdens de Koude Oorlog, toen kernwapenontmanteling boven aan de publieke agenda stond. Tegelijkertijd is een recordaantal mensen vandaag de dag wel bereid om te kijken naar een ellenlange film over het ontstaan van de atoombom. De ultieme vraag in dit kader blijft: is de wereld beter af zonder kernwapens?
Ja
Jasper van Dijk, Tweede Kamerlid voor de SP en woordvoerder defensie
Waarom bent u het eens met deze stelling?
“De film Oppenheimer maakt eens te meer duidelijk hoe levensgevaarlijk deze massavernietigingswapens zijn. Na de Tweede Wereldoorlog zijn niet voor niets allerlei verdragen gesloten om verdere verspreiding ervan te voorkomen.’’
Hoe realistisch acht u de kans dat ontmanteling op afzienbare termijn plaatsvindt?
“Ik ben de eerste om toe te geven dat het zware tijden zijn voor de non-proliferatiebeweging. Door dreigementen van Poetin zitten we in een situatie die wat kernwapeninzet betreft misschien wel onheilspellender is dan ooit tevoren. Daarbij moderniseert de VS zijn arsenaal, onder meer in Nederland. En ook China schaalt op. Iedereen met enig verstand weet echter dat een nucleaire oorlog enkel verliezers kent, dus ik pleit ervoor om op zijn minst om de tafel te gaan.”
Zou eenzijdige ontwapening wat u betreft ook een optie zijn?
“Op dit moment zie ik kansen voor tweezijdige onderhandelingen. Er is namelijk een wederzijds belang bij ontmanteling, zowel voor Europa als voor Rusland. Uiteindelijk moeten we toe naar een kernwapenvrije wereld, en dienen we dus zeker voorkomen dat nog meer landen kernwapens verkrijgen. Ik moet er bijvoorbeeld niet aan denken dat de Amerikanen kernwapens aan Oekraïne zouden leveren.”
Nee
Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen en directeur van het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS)
Waarom bent u het oneens met deze stelling?
“Discussies hierover komen altijd te laat. Als je dit had willen regelen, had het direct na de Koude Oorlog gemoeten. Daar is toen wel over gesproken, maar het wantrouwen bleek te groot, en eenzijdige ontwapening is onmogelijk. Je kunt kernwapens simpelweg niet ‘onuitvinden’. Ze zijn er nu eenmaal, en dat betekent dat ze een belangrijke afschrikkingsfunctie hebben.”
Dus wat wereldvrede betreft zijn we beter af met dan zonder?
“Had Oekraïne zijn atoombommen gehouden, dan was Rusland nooit binnengevallen. Als je tegenstander kernwapens heeft, dan neem je dat risico gewoon niet. Kijk maar naar Noord-Korea, dat verder volledig aan de grond zit, maar waarmee de VS toch terughoudend omspringt.”
Waarom is er niet meer aandacht voor dit thema?
“Daar verbaas ik mij ook over. In 1984 ging nog een half miljoen mensen de straat op. Journalisten lijken nieuws omtrent kernwapens maar mondjesmaat op te pikken. De reden is denk ik dat mensen het niet meer willen weten. We denken als Europa te veel in termen van vredes- en stabilisatieoperaties, zonder machtspolitieke scenario’s aangaande onze internationale betrekkingen gedegen af te wegen. Dit soort onderwerpen zijn vies voor de nieuwe generatie.”
Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €5 per maand.