Bij wie zou u liever onderduiken in Ons Indië: bij Raymond Westerling of bij Poncke Princen?
Burgemeester Femke Halsema heeft zich teruggetrokken als spreker tijdens de Indië-herdenking op 15 augustus in Amsterdam. Ze vindt het ‘ongepast’ dat de dochter van Raymond Westerling, een oud-strijder van het KNIL die beschuldigd wordt van oorlogsmisdaden, een van de andere sprekers is. Arthur van Amerongen denkt er het zijne van.
Het Parool deze week: “Burgemeester Femke Halsema ziet af van deelname aan de herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog en de Japanse bezetting van Nederlands-Indië op 15 augustus op de Dam. Ze is het niet eens met de keuze voor sprekers die pleiten voor ‘eerherstel en erkenning’ van de omstreden kapitein Raymond Westerling. Halsema noemt die keuze in een verklaring op Instagram ‘zeer ongepast en pijnlijk op een dag waarop we alle slachtoffers herdenken, niet alleen die aan Nederlandse zijde’.”
In plaats van bij de herdenking op de Dam, is Halsema wel aanwezig bij de Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking bij het Monument Indië-Nederland op het Olympiaplein op 16 augustus. “Een inclusieve Indonesië-Nederland-herdenking waarbij de verschillende groepen niet tegenover elkaar staan, maar de gedeelde koloniale en oorlogsgeschiedenis centraal staat”, schrijft Halsema op Instagram. Ze zal daar spreken en een krans leggen.
Ik moest meteen denken aan de deserteur/landverrader/vrijheidsstrijder/mensenrechtactivist Jan ‘Poncke’ Princen, die absoluut een held is van GroenLinks. Ik woonde in het midden van de jaren negentig aan de Roelof Hartstraat in Amsterdam en keek daar uit op de school waarin nu het College Hotel is gevestigd. Op een dag in de winter had iemand op de muur voor die school de tekst ‘Welkom Poncke Princen’ geverfd.
Geen idee wie dat was, maar bij De Groene Amsterdammer werd ik die dag snel op de hoogte gebracht van ‘s mans curriculum.
In 1993 had toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Pieter Kooijmans het visum voor Princen geweigerd vanwege de veronderstelde emotionele reacties die diens bezoek aan Nederland zou oproepen, en omdat ‘s mans veiligheid niet gegarandeerd kon worden. De Groene Amsterdammer: “Een radicale groep oud-strijders wilde hem om zeep helpen. Mij ging een aanslag met wapens en explosieven te ver. Aan een ontvoering had ik best willen meewerken. Hem met een auto over de grens brengen en hem daar in zijn dooie eentje achterlaten. Ter dood veroordelen en hem executeren, dat is een moeilijke zaak, hè. Dat kun je juridisch niet waarmaken. Maar hem kidnappen en met een harde schop het land uit trappen? Graag.”
GroenLinks en buitenlandpolitiek was en blijft een interessante combinatie.
De fractie van GroenLinks eiste dat de mensenrechtenactivist alsnog een visum voor Nederland zou krijgen en vroeg een spoeddebat aan. Hans van Mierlo gaf Princen, op basis van humanitaire redenen en gezondheidsredenen, een jaar later toch een visum zodat hij tijdens de feestdagen zijn familie in Nederland kon bezoeken.
In een debat in juni van dit jaar over de resultaten van het onderzoeksprogramma ‘Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië 1945-1950’, betoogde Corinne Ellemeet van GL dat de geschiedenis geweld wordt aangedaan als de regering geen schuld erkent voor het militaire optreden. Ook naar de normen van toen hebben Nederlandse militairen zich daar volgens haar schuldig aan gemaakt.
GroenLinks en buitenlandpolitiek was en blijft een interessante combinatie. Lees dit huiveringwekkende essay uit HP/De Tijd over het zeer foute verleden van Paul Rosenmöller maar. Dan was er het GroenLinks-geblunder over de Kunduz-missie. In 2011 besloot de GL-fractie op het allerlaatste moment de missie wel te steunen met slechts steun van 25% van de achterban. En dan was er Kauthar Bouchallikht, de token muslima van GL, die deelnam aan een anti-Israël demonstratie in 2014, vol antisemitische leuzen en symbolen.
En recentelijk kwam er een einde aan het permanente gedonder rond Sam Pormes.
Je moet er toch niet aan denken dat GroenLinks ooit het Ministerie van Buitenlandse Zaken gaat runnen, mocht de Linkse Wolk in de regering komen. Ik denk dat premier Frenske daar wel een stokje voor zal steken, want zo gek is die nou ook weer niet. Je moet er toch niet aan denken dat Paul Rosenmöller ineens Minbuza wordt!
De beslissing van Halsema om niet naar de herdenking op de Dam te gaan komt regelrecht van het extreemlinkse en uiterst radicale politbureau van GroenLinks. De belangrijkste reden: Westerlings dochter Palmyra spreekt tijdens de herdenking over ‘haar strijd voor rechtvaardigheid om haar vader in ere te herstellen en hem de erkenning te geven waar hij recht op heeft’.
Ook gaat Palmyra in gesprek met Christina van den Hemel, de weduwe van een KNIL-militair die zegt dat Westerling haar heeft gered en die hem postuum zal bedanken.
Je moet er toch niet aan denken dat GroenLinks ooit het Ministerie van Buitenlandse Zaken gaat runnen, mocht de Linkse Wolk in de regering komen. Ik denk dat premier Frenske daar wel een stokje voor zal steken, want zo gek is die nou ook weer niet.
De Federatie Indische Nederlanders reageerde furieus: Halsema lijkt met twee maten te meten. De burgemeester was namelijk gewoon aanwezig tijdens de afgelopen twee Nationale Dodenherdenkingen, terwijl de officiële tekst, over wie we tijdens de Nationale Dodenherdenking herdenken, is aangepast. Sinds twee jaar is de ‘koloniale oorlog in Indonesië’ toegevoegd aan het memorandum en worden ‘alle Nederlandse en Indonesische slachtoffers’ herdacht. Daar vallen ook Indonesiërs onder die vochten voor de toenmalige vijand, waaronder oorlogsmisdadigers. Dat is voor Halsema dus kennelijk geen probleem, iets dat de burgemeester nog eens lijkt te onderstrepen door op 16 augustus wel gewoon naar de omstreden Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking te gaan.
Saillant detail is dat betrouwbare bronnen melden dat de Stichting Herdenking 15 augustus 1945 heeft aangedrongen op het terugtrekken van de burgemeester. Deze organisatie kwam vorig jaar nog in opspraak nadat zij daags voor de Nationale Herdenking bekendmaakte dat de Indonesische ambassadeur tijdens de officiële ceremonie een prominente rol zou innemen. Dat gebeurde zonder overleg met slachtoffers en nabestaanden. De nieuwe rol van de ambassadeur wordt door veel Indische Nederlanders als een regelrechte provocatie ervaren, omdat zij zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog als de daaropvolgende Bersiap zwaar hebben geleden onder Indonesisch racisme én terreur. Tot op de dag van vandaag ontkent, bagatelliseert en vergoelijkt Indonesië haar rol daarin. Ook worden Indonesische oorlogsmisdadigers ieder jaar in Indonesië als helden geëerd. In een reactie laat de herdenkingsorganisatie weten ‘niet betrokken te zijn bij de lokale herdenkingen in Amsterdam’ en daarom geen commentaar te willen geven.
Vorig jaar maakte ik voor GeenStijl een uitgebreid portret van Raymond Westerling. Daarin komt zijn dochter Palmyra, de reden dat burgemeester Halsema aanstaande dinsdag de herdenking op de Dam boycot, uitgebreid aan het woord.
Palmyra Westerling: “Ik heb veel bijzondere mensen ontmoet in mijn leven die uit eerste hand konden vertellen over de periode Nederlands-Indië, na de Japanse capitulatie en de daaropvolgende Bersiap-periodes op verschillende eilanden. De dankbaarheid naar mijn vader toe was groot, hij kreeg ook de bijnaam ‘Ratu Adil’ wat Rechtvaardige Vorst betekent. Zoals ook in Trouw is aangegeven, was mijn vader echt een ‘mensenmens’ met veel respect voor mens, dier en zijn gezin. Daarnaast heeft hij ook altijd achter zijn besluiten en handelen gestaan, letterlijk tot op de dag dat hij dood ging (26 november 1987).”
“De Bersiap-periodes worden gekenmerkt door de vele terreurgroepen die opstonden en vaak onder het mom van ‘nationalisme’ (na de Japanse capitulatie) hun eigen volk vermoorden. Hele kampongs, vrouwen en kinderen werden uitgemoord op de meest gewelddadige manier (van o.a. onthoofdingen tot spiesen en zelf het letterlijk in mootjes hakken van lichamen). Daar kunnen wij hier in Nederland, levend in vrede met een Europese mindset, niet bij, maar dit was wel de realiteit waar de Nederlandse militairen zich in bevonden. Het geeft inzicht in hoe ernstig de geest van die tijd geweest moet zijn en met welke noodtoestand e.i. te maken had. En in die tijd had je niet de middelen van de huidige manier van oorlogvoering, men moest met de voorhanden middelen proportioneel optreden in een noodsituatie volgens de normen van toen. Wij in het hier en nu kunnen en mogen dan ook niet oordelen over en met vingers wijzen naar wat er toen gebeurd is. Maar ja, zoals het spreekwoord zegt, en wat nog steeds van toepassing is: ‘De beste stuurlui staan aan wal!'”
Let wel: in het rapport wordt Westerling ook vrijgesproken, daar hij zich bekommerde om de instemming van de bevolking en met de nodige zelfbeheersing zou hebben opgetreden.
Volgens Bauke Geersing bedrijft de groep historici rond het NIOD geschiedschrijving in de geest van de omstreden Amerikaanse ‘critical race theory’ – ook wel als ‘woke’ betiteld – waarbij blanken steevast en uitsluitend als daders en niet-blanken al even voorspelbaar uitsluitend als slachtoffers worden voorgesteld.
Theodor Holman schreef een hartverscheurende column over de Bersiap in Het Parool.
“‘Niet kwaad worden, Theodor… Hou je in!’ Goed, ik zal me beheersen, maar ik ben wel kwaad. Waar gaat het om? Het Rijksmuseum wil de term ‘Bersiap’ niet gebruiken, want die zou racistisch zijn. Lezer, heeft u ook altijd gedacht: wat een smerige, racistische term is dat? Weet u eigenlijk wel wat de Bersiap is? Ik citeer even een lang stuk uit Wikipedia: ‘De Bersiap was een uiterst gewelddadige periode in de Nederlandse en Indonesische geschiedenis, die het hevigst was tussen ongeveer oktober 1945 en begin 1946. De periode duurde volgens historicus William H. Frederick van augustus 1945 tot november 1947. Bersiap en siap is Maleis voor ‘wees paraat’ en ‘geef acht’. Het waren de strijdkreten van Indonesische paramilitaire organisaties en bendes, die vrijwel direct na afloop van de Japanse bezetting extreem geweld hebben ingezet tegen (Indische) Nederlanders en andere niet-inlanders zoals de Chinezen en andere Europeanen, maar ook onder van ‘collaboratie’ met het Nederlandse gezag verdachte inlanders, zoals Molukkers.’
“Waarom ben ik kwaad? Toen mijn roomblanke moeder met een bruin kindje (mijn zuster) uit het Japanse kamp kwam waar ze jaren was gemarteld, doden had moeten afleggen, vooral kinderen, en had moeten stelen om mijn zuster in leven te houden, werd zij met de dood bedreigd door die nationalistische bendes. Dat was zo gevaarlijk dat mijn moeder terugkeerde naar het kamp, waar zij door de Japanners moest worden beschermd. Nederlanders – vooral vrouwen – werden gemarteld, verkracht en daarna vermoord. Hoeveel? Sommigen zeggen 5000, anderen 30.000. Chinezen en Molukkers en alles wat verder niet-Indonesisch was, kon geslacht worden. Waarom kennen we de hoeveelheid slachtoffers niet precies? De administratie werd niet bijgehouden; deels omdat men wel wist dat men iets deed wat uiteraard verboden was, deels omdat niet alle moordende groepen konden lezen en schrijven. De moordpartijen waren duidelijk etnisch gemotiveerd. Het waren deze massaliquidaties die er mede voor zorgden dat het Nederlandse leger werd ingezet. Door de Bersiap uit de boeken te schrappen rechtvaardig je wat er destijds is gebeurd (‘Het gebeurde in de rechtvaardige strijd om onafhankelijkheid.’) en verhul je de genocide. Ik vraag me toch af wat de Molukkers hiervan vinden. Ik vind het walgelijk van het Rijksmuseum. Het komt voort uit schuldgevoel en gebrek aan historische kennis. Een revolutie moet worden goedgepraat. De ‘wokerati’ (term van de schrijver Hans Moll) plakken er het bordje ‘racisme’ op, omdat je dan verder niets hoeft te verklaren. Bah!”
Femke Halsema is dus aanwezig bij de woke Dekoloniale Indonesië Nederland Herdenking bij het Monument Indië-Nederland op het Olympiaplein op 16 augustus.
Volgens Bauke Geersing, hier in een podcast bij Wynia’s Week, bedrijft de groep historici rond het NIOD geschiedschrijving in de geest van de omstreden Amerikaanse ‘critical race theory’ – ook wel als ‘woke’ betiteld – waarbij blanken steevast en uitsluitend als daders en niet-blanken al even voorspelbaar uitsluitend als slachtoffers worden voorgesteld. In het ‘Dekolonisatie’-project zou daar doelbewust sprake van zijn. De werkelijkheid ten tijde van de dekolonisatie van Nederlands-Indië is volgens Geersing c.s. veel genuanceerder (ook veel geweld aan Indonesische kant, bijvoorbeeld). ‘Legeronderdelen tekenen bezwaar aan.’ Volgens Geersing zijn Nederlandse krijgsmachtonderdelen, veteranenorganisaties en organisaties van Indische Nederlanders van plan om verzet aan te tekenen. Zelf pleit Geersing ervoor dat de regering geen genoegen neemt met de uitkomsten van het ‘Dekolonisatie’-project, ook omdat de drie instituten zich niet aan de opdracht van het kabinet-Rutte II zouden hebben gehouden. Geersing: ‘Dit kan nooit het laatste woord zijn. Het is hooguit een tussenstap.’
Een bevriende militair, Molukker, oud-commando en zoon van een KNIL-militair, vertelde mij dat bijna alle bloedbaden in oorlogen door commando’s worden veroorzaakt. Vaak uit wraak omdat er een van de jongens was gesneuveld, want bij de commando’s is de loyaliteit enorm sterk. Mijn vriend kan zich woedend maken over de bizarre uitspraak van historicus Rémy Limpach in NRC: ‘Racisme zit in het DNA van KNIL-officieren‘.
De dochter van Westerling zou op de Dam pleiten voor eerherstel en erkenning van haar vader, maar Halsema noemde deze keuze ‘zeer ongepast en pijnlijk’.
De uitlatingen leiden binnen Indisch Nederland tot ergernis. Volgens Limpach, betrokken bij het grote Indië-onderzoek en vooral bekend door zijn boek De Brandende Kampongs van Generaal Spoor, is ‘racisme inherent aan het kolonialisme’. “Kolonialisme stoelt op racisme, rechtsongelijkheid, uitsluiting en onderdrukking. Dat zit ook in het DNA van die KNIL-officieren. Mensen die destijds een stempel op het hele leger drukten, omdat ze vaak sleutelposities innamen in de legerleiding, de inlichtingendiensten, voorlichtingsdiensten. Ook de brigadecommandanten waren bijna allemaal KNIL-officieren,” aldus Limpach.
Oud-commando en Tweede Kamerlid Wybren van Haga (BVNL) heeft zich, als een van de weinige politici, fel uitgesproken tegen het besluit van burgemeester Femke Halsema om weg te blijven bij de Indië-herdenking op de Dam, aldus De Dagelijkse Standaard.
Het hoofdstedelijke stadsbestuur krijgt er zwaar van langs, omdat Halsema zich zou distantiëren van de speech van de dochter van KNIL-strijder Raymond Westerling. “Dit is een regelrechte klap in het gezicht van de Indische gemeenschap,” stelt Van Haga, die van mening is dat Halsema een pijnlijke inschattingsfout maakt. “Halsema kiest voor woke en politieke correctheid boven historische waarheidsvinding,” aldus een verontwaardigde Van Haga. De dochter van Westerling zou op de Dam pleiten voor eerherstel en erkenning van haar vader, maar Halsema noemde deze keuze ‘zeer ongepast en pijnlijk’. Van Haga is van mening dat het niet aan de burgemeester is om te besluiten wie wel of niet mag spreken tijdens dergelijke herdenkingen. “Het is een grof schandaal hoe ze hiermee omgaat,” voegt hij toe.
Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €4 per maand.