De mooie verhalen en andere flauwekul van Pieter van den Hoogenband
Ineens mag het niet meer – gewoon winnen, als eerste eindigen, de anderen verslaan. NOC*NSF wil ‘gaan inspireren via verhalen’, hoorde Max Pam. Medailles doen er niet meer toe. ‘Hoe bespottelijk! Hoe pathetisch! Als sport niet meer serieus wordt genomen, vervallen we in het amateurisme van vroeger.’
Wie bedenkt zoiets?
Was het Joris van den Bergh of Joris van den Berg? Was het Mart Smeets of Atje Keulen-Deelstra? Was het Eus, Abdelkader Benali, of een andere schnabbelaar? Was het een reclamebureau, Sportvibes of Fitbrand? Was het Dione de Graaff of misschien Kluun? Of was het Pieter van den Hoogenband himself, de chef de mission van de Nederlandse Olympische ploeg?
Ik doel natuurlijk op het nieuwe motto van NOC*NSF: ‘Verhalen betekenen meer dan medailles’. Je kunt er allerlei uitvluchten en andere verklaringen bij verzinnen, maar eigenlijk is het niets anders dan een variant op: meedoen is belangrijker dan winnen. Participating is more important than winning, wat de lijfspreuk van die ouwe baron Pierre de Coubertin (1863 – 1937) geweest schijnt te zijn.
Maar ook dat was maar een mythe: de baron heeft waarschijnlijk zoiets nooit gezegd, en zeker niet in het Engels. Al in zijn tijd geloofde niemand meer dat meedoen belangrijker is dan deelnemen. Voor de ware topsporter gaat het om het winnen. Dat je er een medaille voor krijgt is misschien meegenomen (plus een zak met geld), maar om beter te zijn dan de rest, dat is waar de ware topsporter bereid is alles voor te geven. Leg een topsporter de volgende keus voor:
1. Winnen en met een medaille (plus eeuwige roem) naar huis.
of:
2. Verliezen en met een mooi verhaal naar huis.
En ik voorspel, 1.000.000 tegen 1, dat de betreffende topsporter 1 kiest. Zoals u ziet, houd ik hier een hele kleine slag om de arm, want bij een miljoen mensen zit er altijd wel 1 (één) gek tussen. Het zal de topsporter worst wezen of hij met een mooi verhaal gaat. Hij wil maar 1 ding: winnen
In Studio Sport hoorde ik Pieter van den Hoogenband het volgende zeggen: ‘De medailleprognoses, het medailleklassement: ik geloof het allemaal wel.’
Die instelling maakt Pieter van den Hoogenband in feite ongeschikt als chef de mission van een groep Nederlandse topsporters.
Ongelooflijk, als je het mij vraagt. In de Volkskrant werd de manier waarop hij zijn statement maakte door chef-sport Mark van Driel aldus omschreven: ‘Hij zei het met een wegwerpgebaar en geveinsde blik van vermoeidheid.’ Nogal vilein, plaatste Van Driel een foto bij zijn stuk, waarop je Mathieu van der Poel ziet die tijdens de Olympische Spelen van Tokyo (2021) bij het mountainbiken over de kop slaat. De moraal zal zelfs de meest argeloze lezer niet zijn ontgaan: oh, oh, oh, wat zal die Mathieu van der Poel blij zijn geweest, dat hij niet met een medaille, maar met een mooi verhaal naar huis ging!
Die instelling maakt Pieter van den Hoogenband in feite ongeschikt als chef de mission van een groep Nederlandse topsporters. Zelf heeft hij nota bene drie keer goud gewonnen op Olympische Spelen en nou gaat hij de generatie na hem vertellen dat ze ook blij mogen zijn met een goed verhaal. Als je met zo’n houding bij Mark Spitz, Boris Becker, Nadia Comăneci of Bobby Fischer was aangekomen, dan hadden ze je beslist achter het behang geplakt.
Wat is trouwens een mooi verhaal?
Over het antwoord op die vraag kun je uren lang leuteren. Hoe vaak hebben we niet een winnende sporter aan de finish gezien, die op de vraag ‘wat ging er door je heen?’ niets wist te antwoorden. Logisch, want als je bezig bent een opmerkelijke prestatie te leveren, dan denk je alleen maar daar aan. Sport is alleen maar sport, zoals kunst alleen maar kunst is. Het verhaal achter de prestatie is een stuk minder interessant dan de prestatie zelf.
Trouwens, wie gaan al die verhalen noteren? Ik denk dat de sporters zelf wel iets beters te doen hebben. Meestal huren ze een ghostwriter in om hun biografie te schrijven. Ik ken vele foto’s van Johan Cruijff en ben bereid hem als een genie te beschouwen, maar een foto van Johan achter een schrijfmachine of een tekstverwerker heb ik nooit gezien, al wil ik me graag laten verrassen.
Sport is alleen maar sport, zoals kunst alleen maar kunst is. Het verhaal achter de prestatie is een stuk minder interessant dan de prestatie zelf.
Voor een mooie herinnering of mooi verhaal ga je niet jaren lang in training. De herinnering vervliegt en sterft tenslotte af. Het noteren van al die verhalen voor de eeuwigheid zal daarom voornamelijk door journalisten moeten gebeuren. Of die precies het product zullen leveren dat Pieter van den Hoogenband van ze verwacht, vraag ik me af. NOC*NSF zou in dit verband wel eens zwaar teleurgesteld kunnen raken.
Nu men met ‘mooie verhalen’ als motto kwam aankakken, moet de vraag worden gesteld of NOC*NSF de sport zelf nog wel serieus neemt. Jarenlang en vele subsidies rijker hebben de Nederlandse sportbonden iedereen wijs gemaakt dat Nederland stappen moet maken in het medailleklassement. Hoe meer medailles hoe groter het aanzien van ons land. En die strategie was succesvol. Hoe meer geld je in sport pompt, hoe groter de kans dat er een talent opstaat. Helaas mag het ineens niet meer – gewoon winnen, als eerste eindigen, de anderen verslaan. De sportbonden willen ‘gaan inspireren via verhalen’.
Hoe bespottelijk! Hoe pathetisch!
Als sport niet meer serieus wordt genomen, vervallen we in het amateurisme van vroeger. ‘Ach, het is maar een spelletje’, wordt ook altijd gezegd door de amateur die net verloren heeft. Zo iemand is de intens vervelende verliezer, die diep in zijn hart juist niet tegen zijn verlies kan. Je hoort het ze zeggen: it’s all in the game. Good sports. Het zijn de grootste knoeiers van allemaal, die winst en verlies relativeren. Vermoedelijk beseft hij het niet, maar Van den Hoogenband heeft zich met zijn wegwerpgebaar geschaard onder de knoeiers.
Mogelijk heeft het nieuwe beleid van NOC*NSF ook te maken met lage verwachtingen. Er wordt voorspeld dat Nederland in Parijs 2024 nog meer medailles gaat halen dan het aantal dat goed is voor een klein land, maar het zou ook zo maar kunnen dat hele oogst tegenvalt. Ja, en dan, kunnen ze bij NOC*NSF met de hand op het hart beweren dat het dit keer helemaal niet ging om het aantal medailles. Dit keer wilden ze inspireren met mooie verhalen.
Ik lijd mee met al die topsporters, die straks staan met lege handen. Maar treur niet: Pieter van den Hoogenband persoonlijk komt een mooi verhaal in je sporttas doen, met een zoen van Erica Terpstra. Alleen op Schiphol staat niemand meer op je te wachten.
Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €4 per maand.