Het Rusland van Poetin lijkt op het Duitsland van Hitler
Terwijl de Derde Wereldoorlog gaande is, moeten we lessen trekken uit de Tweede, schrijft Ilja Leonard Pfeijffer.
Aanstaande vrijdag 5 mei gebeurt het voor de tweede keer dat wij tijdens de Derde Wereldoorlog het einde van de Tweede herdenken. Onze goede oude Tweede Wereldoorlog zal langzaam maar onontkoombaar wegzakken in de geschiedenis, zoals de Tachtigjarige Oorlog en de Peloponnesische Oorlog, totdat de herdenking ervan louter een zaak wordt van professionele historici en geen vrije dag meer oplevert en het is goed dat dat gebeurt. Tegelijkertijd heeft de Tweede Wereldoorlog ons een morele blauwdruk ingeprent die naadloos past op de dilemma’s die de Derde Wereldoorlog oproept. Wederom verdedigt het decadente, verdeelde, democratische Westen zijn vrijheid tegen een autoritaire agressor met een revanchistisch wereldbeeld. De herdenkingstoespraken van aanstaande vrijdag gaan onherroepelijk over de actualiteit, of de sprekers dat nu willen benadrukken of omzeilen.
Het huidige Rusland van Poetin, dat tevoorschijn is gekropen uit de Sovjet-Unie, die onze vertrouwde tegenstrever was tijdens de Koude Oorlog, lijkt als vijand nog meer op de nazi’s die wij hebben verslagen dan zijn communistische voorganger, want waar de Sovjets zichzelf verkleedden als revolutionairen die de wereld een nieuwe dagenraad wilden opdringen, is Poetins Rusland een fascistoïde regime, dat de nadruk legt op mannelijkheid onder een krachtige leider, dat zich legitimeert op grond van een bepaalde interpretatie van de geschiedenis, dat op grond van die geschiedenis gelooft in een voorbeschikte uitzonderingspositie en dat zichzelf presenteert als de kampioen van traditionele normen en waarden. Het is niet voor niets dat extreemrechtse partijen in verschillende landen van Europa zich konden en kunnen verheugen in de steun van Moskou, zoals de Nederlandse NSB ooit werd gesteund vanuit Berlijn. Zoals een alcoholist en een man in een rolstoel de geallieerde troepen aanvoerden die de oorlogsmachine van het Arische superras versloegen, zo staan we nu zij aan zij met een televisiekomiek paraat met ons leger van homo’s en transgenders om het op te nemen tegen miljoenen echte Russische mannen en we zullen wederom winnen, omdat verliezen wederom geen optie is. Net als in 1939 komt de oorlog de vijand veel beter uit dan ons. Net als toen is er een vijand opgestaan die in oorlog gelooft, terwijl wij in het vreedzame gekrakeel van onze interne verdeeldheid overvallen worden door de noodzaak om al onze slechte eigenschappen te verdedigen als verworvenheden van onze vrijheid.
Een nachtmerriescenario waarin Europa en de Verenigde Staten wereldwijd een front dienen te vormen tegen een alliantie van Rusland en China is niet volslagen ondenkbaar. De contouren van een dergelijk conflict tekenen zich al af.
Vindt u dat een provocatie, dat ik de oorlog in Oekraïne de Derde Wereldoorlog noem? Dat is het in zekere zin ook, maar wanneer mag je een oorlog een wereldoorlog noemen? De hele wereld is bij het conflict betrokken, ook al hebben we het tot nu toe weten te voorkomen dat de Russen op onze soldaten kunnen schieten. De mate van Chinese assertiviteit jegens Taiwan zal afhangen van het succes van onze reactie op de Russische vrijpostigheid ten opzichte van Oekraïne. Alles hangt met alles samen. Een nachtmerriescenario waarin Europa en de Verenigde Staten wereldwijd een front dienen te vormen tegen een alliantie van Rusland en China is niet volslagen ondenkbaar. De contouren van een dergelijk conflict tekenen zich al af.
Het zou goed zijn als we vrijdag, nadat we het rood-wit-blauw voor één dag niet op zijn kop hebben gehangen, het Wilhelmus hebben gezongen en hebben geluisterd naar mooie redevoeringen over de vrijheid, beseffen dat de geschiedenis zich steeds meer terugtrekt in de schuld van het verleden terwijl het heden en de nabije toekomst de lessen de wij uit dat verleden zouden kunnen trekken des te urgenter maken.
Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €4 per maand.