In 2007 zeilde ik met vrienden de Atlantische Oceaan over, van Europa naar Amerika. Bij de voorbereiding leerde ik dat er zeilhorloges bestaan, uitgerust met een barometer, een kompas, GPS, een countdowntimer voor races en tegenwoordig zelfs een kaartplotter. Het meest geavanceerde was destijds de Tissot T-Touch, het eerste horloge waarvan het glas een aanraakscherm is. Zo kon je, waar je ook was op het schip, de weersvoorspelling of koers controleren. Of, meer op mij als hofmeester van toepassing, in een vreemde havenplaats een boodschap doen zonder te verdwalen.

Wij voeren eerst van de Canarische naar de Kaapverdische eilanden, om van daaruit over te steken richting Barbados. De haven van Sao Vicente is ondiep, er zijn geen steigers of moorings, de beste manier om aan te leggen is om vanuit een bijbootje je anker uit te gooien, iets dat ik nooit eerder gedaan had. Ik maakte een vreemde buiteling, ging met anker en lijn het water in en toen ik weer bovenkwam was m’n horloge weg. Opduiken was kansloos, zeiden de ervaren zeezeilers. Mijn mooie nieuwe horloge, aan het begin van de reis al weg, ik kon het niet hebben. Terwijl de anderen naar de jachtclub gingen bleef ik duiken. ‘Dit is de laatste’, dacht ik bij de tiende poging. En daar lag het, half onder het zand. Het ving net wat zonlicht.

Een kleine tienduizend mijl heb ik ermee mee gevaren inmiddels. Een jaar geleden stopte het. Ik ging ermee naar de plaatselijke juwelier. Vol ontzag nam hij het in handen. ‘O nee meneer, dit horloge zit vol met zeer gevoelige elektronica, daar blijven wij van af. Ik zou ermee naar een officiële Tissot-dealer gaan, en die stuurt het dan denk ik naar Zwitserland.’

Zo’n dealer was gevestigd in de Bijenkorf, een zogeheten shop-in-shop. De magere, onberispelijk geklede jongeman achter de balie greep onmiddellijk de intercom en riep zijn leidinggevende. Samen keken ze naar het horloge. ‘Kijk Michiel,’ zei de manager, ‘dit is nu een T-Touch. Die mogen wij niet zelf servicen, dat moet naar Zwitserland. Meneer moet even een XB-26 formulier invullen en dan krijgt hij zo snel mogelijk bericht.’

Maanden gingen voorbij. Ik belde, mailde, en telkens was het: we hebben nog niets gehoord uit Genève. Toen kwam er een mailtje: Zwitserland had besloten dat de T-Touch niet meer te repareren was. Hij was onderweg terug, samen met een waardebon voor 100 euro, te besteden bij Tissot. Ik meende me te herinneren dat er een eeuwigdurende reparatiegarantie op zat, maar ik had geen bewijs en Tissot ontkende. Vlak voor Kerst kwam bericht: het horloge was weer terug, ik kon het ophalen. Na de jaarwisseling ging ik naar de Bijenkorf. In de veronderstelling dat mijn richtinggevoel me weer eens in de steek liet (en bij gebrek aan kompas) liep ik de sieraden-en-horloges-afdeling twee keer rond. Maar de Tissot-shop-in-shop was weg. Op de plaats waar hij had moeten zijn stonden twee magere, onberispelijk geklede jongemannen bij een vitrine van het merk Rado. De Tissot-shop was nét vorige week opgeheven, meldden zij. Maar: er was een map. Met instructies, voor als er nog klanten kwamen. Toen de map gevonden was kreeg ik een mailadres van de Nederlandse vestiging van de Swatch Group, in Eindhoven. Ooit was Swatch een noveltymerk waar de traditionele fabrikanten hun neus voor ophaalden, nu zijn ze marktleider en eigenaar van zeventien Zwitserse horlogemerken, waaronder Tissot. Eindhoven bevestigde: het horloge was nu daar. En nee, ook hier was men niet bij machte dit besluit van Zwitserland te overrulen. Opnieuw bracht ik de levenslange reparatiegarantie ter sprake, maar men was niet onder de indruk. Ik belde wat rond en werd verwezen naar een bedrijf waar horlogemakers naartoe gaan als het te ingewikkeld wordt, The Watch Lab. De telefonist sprak met de zelfverzekerde zwier van een topspecialist die geen zee te hoog gaat. Een lastige reparatie aan een gecompliceerd horloge? Ik had hét adres gevonden!

Het klonk als: bij een storing aan een kerncentrale bel je ook niet de kachelsmid.

‘Vertel eens, wat is het voor horloge?’

‘Een Tissot T-Touch.’

‘Eh….’ zei de telefonist na een stilte, nu zonder voornoemde zwier. Hij verwees naar hun website. Vóór je bij The Watch Lab een horloge kunt aanbieden moet je een vakje aanvinken: ‘Ik bevestig dat mijn horloge geen Tissot T-Touch is.’

‘Waarom is dat?’

‘Meneer, die dieptemeter, dat kompas, dat touchscreen, daar is heel speciale apparatuur voor nodig.’

Het klonk als: bij een storing aan een kerncentrale bel je ook niet de kachelsmid.

Ik bekeek de T-Touch nog eens goed. Een bankkluisje vol geheimzinnige elektronica, afgeschermd door kwartsglas. Als niemand ter wereld dit nog kon repareren, kon ik het net zo goed weggooien. Of…?

Bij Bol.com kun je een beginnerssetje horlogemakersgereedschap kopen, voor €12.95. Het kwam uit China en was van zeer matige kwaliteit. Er zat een piepklein hamertje bij waarvan de kop bij het eerste gebruik al door de kamer rolde, en een punttangetje met ongelijke bekken.

Turend door een postzegelloep zocht ik naar een opening. Met het werktuigje waarvan ik aannam dat het ervoor bedoeld was – het leek een beetje op een oestermes – vond ik grip en ping! daar lag de deksel, of hoe dat heet in horlogetaal. Daaronder was niets te zien, een vrijwel dichte kunststof kast, met hier en daar een schroefje. Ik draaide ze maar los en peuterde de zaak voorzichtig uit elkaar. Een van de dingen die dit horloge gecompliceerd maakt is dat het niet hermetisch afgesloten is. Het is immers ook een barometer, die in verbinding met de open lucht moet staan. In de deksel zitten verborgen sleuven, daaronder zit een flinterdun siliconen vlies, dat luchtcirculatie toestaat, maar onder waterdruk dichtslaat en het uurwerk afsluit. Het binnenwerk kan dus vervuilen, en dat was ook gebeurd. Ik kwam stof tegen dat eruit zag als heel fijn zand, en witte sporen van zout. Ik kwam een compartiment met een batterij tegen, kocht bij de plaatselijke juwelier een nieuwe en verving hem. Het luchtdrukmetertje was ooit afgesloten met een elastische substantie die grotendeels verdwenen was, aangetast door het zout, denk ik. Ik kocht een tube siliconenkit en met een tandenstoker bracht ik een nieuw dotje aan.

De rubberen polsband was verdroogd en gebarsten, het origineel is uit de handel maar bij Ali Baba is voor een grijpstuiver keus uit tal van exacte replica’s.

In het glas zitten onzichtbare draden, net als bij een smartphone of een tablet. Aan de zijkant komen die tevoorschijn en gaan naar een geïntegreerd circuit. De verbinding tussen het glas en dat circuit… enfin, met meer technische details zal ik u niet vervelen – kort en goed: toen ik na een paar uur priegelwerk de kroon indrukte, gaf de T-Touch het vertrouwde piepje. Het piepje dat zegt: ‘Ik ben gereed, kies op mijn aanraakscherm een van mijn zes wonderbaarlijke functies.’ Ha!

De rubberen polsband was verdroogd en gebarsten, het origineel is uit de handel maar bij Ali Baba is voor een grijpstuiver keuze uit tal van exacte replica’s. Toen die eraan zat was mijn trouwe T-Touch weer helemaal de oude.

Eat that, Swatch Group.