“Een prinses om trots op te zijn. Wat gunnen we haar dat de dreiging snel voorbij is. Maar dapper is ze,” schreef de splinternieuwe leider van de ChristenUnie in de Tweede Kamer, Mirjam Bikker, onlangs in een bericht op Twitter. De koningsgezinde politica deed de uitspraak – een ferme en terechte steunbetuiging aan het adres van een negentienjarige die ernstig in haar bewegingsvrijheid beperkt wordt – aan het eind van een twee weken durend bezoek van de koning, koningin en kroonprinses aan het Caribisch deel van het Koninkrijk. 

Het trieste novum waaraan Bikker refereert is dat een troonopvolger niet alleen vrijheid inlevert als gevolg van haar lot als troonpretendent, maar ook door geloowaardige en misdadige plannen van criminelen om haar te ontvoeren of erger. Het koninklijke ‘sprookje’ dat haar leven is, of zou moeten zijn, lijkt daarmee voorgoed verstoord.

De ‘kennismaking’ van de in haar existentie bedreigde Amalia met het andere Nederland, ver weg en tropisch, werd door de vaderlandse media desondanks met groot enthousiasme en kinderlijk geloof in het bestaan van koninklijke sprookjes opgetekend. ‘Slavernijverleden centraal bij bezoek Amalia’, ‘Stage van prinses Amalia neemt serieuze wending’, ‘Prinses Amalia maakt kennis met Defensie in Caribisch gebied’ – het zijn zomaar een paar koppen in de krant.

Maar naast serieus kennisgemaakt werd er bovenal feestgevierd in de overzeese gebiedsdelen. Het zorgde voor ongemakkelijke beelden van twee geoefende ouders – de vader zoals altijd hardwerkend en enthousiast en de moeder een brisante en stralende verschijning bij wie alles vanzelf lijkt te gaan – gevolgd door een gegijzelde negentienjarige die eigenlijk een onbezorgd bestaan zou moeten leiden ergens in een studentenhuis in Amsterdam. Een verplichte ‘vakantie’ met je ouders zal voor weinig eerstejaars zijn wat ze daarbij in gedachten hebben. 

En toch is dat precies wat van Catharina-Amalia van Oranje wél wordt verwacht. Een schildpad naar de zee dragen onder het oog van tientallen meegereisde journalisten. ‘Spontaan’ en ‘ongedwongen’. We hebben het allemaal kunnen zien. En even onvermijdelijk als ongewild: dansen voor de meegebrachte camera’s, die iedere misstap van je lichaam of grimas op je gezicht feilloos registeren. Om die vervolgens te voeren aan miljoenen meedogenloze volgers op sociale media. Een moderne marteling.

Het was dan ook te zien dat Amalia – die in de schaarse mediaoptredens tot nu toe een intelligentere en fijngevoeligere indruk maakte dan haar vader tijdens zijn studentenjaren – moeite had met de rol die haar tijdens het werkbezoek was toebedeeld. Net iets te vaak stapte zij met ogenschijnlijke tegenzin in het zoveelste felgekleurde toeristentreintje, dat normaal gesproken doorsnee gezinnetjes verblijdt met een ritje over de eilanden. 

Amalia had zichtbaar moeite met de rol die haar tijdens het werkbezoek was toebedeeld.

Wie niet meer in sprookjes gelooft, ziet een jonge vrouw die wordt gegijzeld door haar afkomst en haar onontkoombare bestemming in het leven: de troon waar nu haar vader nog op zit, maar die eens de hare zal zijn. Of ze dat nu wil of niet. Want haar opvoeding en de bijbehorende zorgvuldig geprogrammeerde plichtsbetrachting laten geen ruimte voor een ander perspectief. 

En naast de permanente gijzeling die haar bestemming met zich meebrengt, is er nu dus ook de dreiging vanuit de geharde criminaliteit. Als gevolg hiervan slijt de negentienjarige haar leven gedwongen achter de muren van een paleis. Een naar de maatstaven van een gemiddelde Nederlander onmenselijk bestaan, dat grenst aan gevangenschap of daar wellicht zelfs op neerkomt. Want welke studente, vervuld van de wil om het leven in z’n volle omvang te ontdekken, zou dit niet zo ervaren?

Aan het einde van de overzeese kennismaking mocht de negentienjarige gijzelaar er eindelijk zelf iets over zeggen. “Ik heb het nog steeds heel moeilijk,” sprak Amalia ‘dapper’, zoals Mirjam Bikker al observeerde. “Ik mis het normale leven, het leven van een student. Het door de straten lopen, naar een winkel kunnen gaan,” aldus de prinses.

De discussie over de monarchie en het kwetsbaarste element daarvan, namelijk het principe van erfopvolging, gaat veelal over de vraag of je dit een volk kunt aandoen. Dat het niet kan kiezen wie het staatshoofd is. En dat is een zeer relevante vraag, want er zijn maar weinig principiële argumenten voor het in stand houden van de monarchie zoals wij die nu kennen. Vraag het iedere rechtgeaarde republikein. 

Maar met de gijzeling van Amalia, een slimme en veelbelovende studente in Amsterdam, moet die vraag nu ook worden omgedraaid. Mogen we als volk nog verwachten dat zij deze prijs betaalt en haar leven ongevraagd offert voor een sprookje dat overduidelijk allang niet meer bestaat?