Het droeve lot van de complotdenker
Thierry Baudet is een spookrijder die in zijn eentje tegen het verkeer in rijdt en zich er vervolgens over beklaagt dat al zijn tegenliggers hun rijrichting baseren op mainstream verkeersregels, schrijft Ilja Leonard Pfeijffer.
Er bestaat een mopje over een man die in zijn auto de snelweg op rijdt en vervolgens op de radio hoort dat er wordt gewaarschuwd voor een spookrijder op de weg waar hij zich bevindt. ‘Eén spookrijder?’ zegt hij hardop tegen zichzelf. ‘Ik zie er twee, drie, vier, vijf, zes, zeven…’
Hieraan moest ik denken toen ik in het opinieweekblad Story van deze week een diepte-interview las met Thierry Baudet. Daarin vertelt hij openhartig over zijn moeizame relatie met zijn familie: ‘Ik heb contact met mijn ouders,’ zegt hij, ‘maar dat is het dan ook wel. En eigenlijk gaat het met mijn hele familie moeilijk. Ik merk dat ik ook bepaalde onderwerpen ga mijden, ook bij mijn ouders. Dat vind ik heel verdrietig. Zij zijn van een generatie met een heilig vertrouwen in de gevestigde orde. Dus mainstream kranten en tv-zenders. En misschien wel veel belangrijker: hun complete omgeving ook. Op de tennisclub, vrienden en familie, ze kijken allemaal naar hetzelfde. De informatie die ik ze geef, komt niet binnen.’
Het tekent het droeve lot van de complotdenker dat hij in zijn eentje als een spookrijder tegen het verkeer in rijdt en dat hij zich er vervolgens over beklaagt dat al zijn tegenliggers zich voor de keuze van hun rijrichting baseren op mainstream verkeersregels. Dat Baudets familie weigert van hem aan te nemen dat we worden geregeerd door reptielen, is de schuld van de tennisclub. Doordat ze daar allemaal als makke schapen blijven vasthouden aan hun gezonde verstand, komt de informatie die hij te bieden heeft over wereldwijde samenzweringen niet binnen. De gedachte dat het aan de kwaliteit van zijn denkbeelden zou kunnen liggen, komt niet bij hem op.
Hetzelfde mechanisme is zichtbaar wanneer Baudet in hetzelfde interview te spreken komt over de rol van het koningshuis in de Nederlandse samenleving. ‘Op zich vind ik dat een mooie en waardevolle traditie,’ zegt hij. ‘Ik vind echter wel dat de Oranjes hun oren te veel laten hangen naar de maatschappelijke elite. Ik bedoel de politiek, het bedrijfsleven en de media. Dat terwijl ze er voor óns zouden moeten zijn. De gewone Nederlander. Ik vind dat ze niet aan politiek zouden moeten doen, in die zin dat ze meegaan met de meningen die populair zijn. Bijvoorbeeld excuses voor de slavernij, Indië, het klimaat en noem maar op. Ik denk dat ze door aan dat alles zo actief mee te doen, zich vervreemden van het volk.’
Je vraagt je af waar dat gewone volk zich bevindt als er alleen maar mensen zijn die niet naar hem willen luisteren. In de tennisclub is het gewone volk in ieder geval niet te vinden. Zijn hele familie hoort er ook niet bij.
Het slavernijverleden, het koloniale verleden en de klimaatverandering zijn drie thema’s, die op verschillende manieren pijnlijk zijn en die gevolgen hebben die op verschillende manieren relevant en urgent zijn voor de gehele Nederlandse samenleving. Het zijn bij uitstek thema’s die vragen om betrokkenheid van het koningshuis. Maar voor de spookrijder, die het verleden verheerlijkt en de klimaatverandering ontkent, zijn het politieke thema’s. Volgens hem is het een standpunt dat Nederland in het verleden misdaden heeft begaan, zoals het voor hem eveneens een standpunt is dat de aarde opwarmt en omdat hij deze standpunten niet deelt, acht hij het onwenselijk dat het koningshuis zich met deze thema’s inlaat. Waar iedereen feiten ziet, ziet hij meningen, zoals de tennisclub van zijn ouders vreemde en onhoudbare opinies hoort wanneer hij feiten denkt te vertellen.
Omdat de complotdenker ook nog steeds populist wil zijn, distantieert hij zich van de elite en claimt hij dat hij de standpunten van het gewone volk verwoordt. Maar je vraagt je af waar dat gewone volk zich bevindt als er alleen maar mensen zijn die niet naar hem willen luisteren. In de tennisclub is het gewone volk in ieder geval niet te vinden. Zijn hele familie hoort er ook niet bij. Baudet komt kennelijk uit een erg elitaire familie. Maar dat roept dan natuurlijk wel de vraag op hoe het dan kan dat hij, als telg uit een elitair geslacht, zelf niet tot de elite behoort. Kun je je lidmaatschap van de elite opzeggen, zoals je je lidmaatschap van een tennisclub kunt beëindigen?
Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €4 per maand.