Hallo Hugo.

– Ernst, ga zitten.

Je wou me spreken.

– Ja. Over dat Wob-verzoek van de Volkskrant.

Wob?

– Wet Openbaarheid Bestuur.

A ja, die heet nu Woo, wet openbare overheid. 

– Whatever, dat soort ambtelijke kommaneukerij interesseert mij niet, dat weet je. Wij zijn van de Grote Lijn, Ernst. Visie, Ernst. Niet de krant van morgen maar de geschiedenisboeken van overmorgen, begrijp je? De Big Picture, de wereld van onze kinderen en kleinkinderen. Dat estafettestokje als stip op de horizon van die routekaart, begrijp je? Maar, pas op, dat zeg ik er meteen bij: dat is niet met een schaartje te knippen, hè? Dat denken mensen wel eens, maar zo is het niet. 

Maar goed, dat Woo-verzoek.

– Precies! Wat ga je daarmee doen, Ernst?

We kunnen het moeilijk weigeren, lijkt me. Ik bedoel, persoonlijk heb ik er niet zo veel mee, transparantie is in de ziekenhuiswereld ook niet altijd even welkom, maar Sigrid heeft natuurlijk wel vrij vergaande beloften gedaan over die nieuwe bestuursstijl en zo. Meer transparantie, meer rekenschap, meer dialoog, meer vertrouwen, minder wantrouwen, ik bedoel…

Wat denk je dat er gebeurt als die appjes worden vrijgegeven? Met die ranzige grappen over Jaap van Dissel en Marion Koopmans? Dat Mark positief testte en gewoon doorliep vanwege de beeldvorming?

– Precies! Precies! Precies! Maar het zou natuurlijk wel jammer zijn als wij als kabinet niet de gelegenheid kregen om die beloften waar te maken als gevolg van een… bedrijfsongevalletje. Juist omdát die nieuwe bestuurlijke cultuur zo belangrijk is.

Hoe bedoel je bedrijfsongeval? 

– Heb je die appjes gezien?

Eh, ja. En ik moet zeggen, Hugo… dat ziet er allemaal niet goed uit.

– Het ziet er verschrikkelijk uit! Verschrikkelijk! Dat bedoel ik! Als je dat leest, je zou haast ik weet niet wat denken!

Wat zou je denken?

– Dat ik, dat ik een of andere corrupte sjacheraar ben! 

Ik kan niet ontkennen dat ik eh…

– Dat jij dat dacht! Ja natuurlijk! Volkomen begrijpelijk! 

Maar dat is dus niet zo?

– Ernst! Wat denk je nou? Ernst, ik ben het, Hugo! Zie jij in mij een corrupte figuur?

Nou, wat daar allemaal besproken wordt…

– Nou, noem eens iets?

Dat jij die deal gebruikt om afspraken met Sywert te maken over wat hij in de CDA-programcommissie voor je gaat regelen? 

– Nee, nee, zo was het niet. Jij leest dat verkeerd. Dat was humor! Hoe noemt Trump dat ook alweer? Locker room banter! Kleedkamerbravoure! Twee politieke maatjes die de wereldmacht zitten te verdelen! Je moet dat meer zien als een soort satire, weetjewel? Wat denk je dat er gebeurt als die appjes worden vrijgegeven? Met die ranzige grappen over Jaap van Dissel en Marion Koopmans? Dat Mark positief testte en gewoon doorliep vanwege de beeldvorming? Die sterfte in de verpleegtehuizen, vanwege die rekenfout van mij? Dan is dit kabinet weg. Dan ben jij weg, Ernst. Dan zijn we allemáál weg!

Maar op een gegeven moment moet iemand toch verantwoordelijkheid nemen?

– Precies, en níet weglopen, dát is je verantwoordelijkheid nemen. Weglopen kan iedereen. O jee, een beetje tegenslag, ik stap op. Lekker makkelijk. 

Maar dat van die kickbacks enzo…?

– Hoho! Hoho! Wacht even, Ernst, wat staat er? 

Nou ja, dat jij Sywert die deal wel gunt, maar dat daar voor jou, hoe zeg je ’t ook alweer, in financiële zin wel iets tegenover mag staan.

– Precies!

Nou, dat deugt natuurlijk niet.

– Ho! Ernst! Wacht even. Waar hebben we het over? Vergeet niet, we praten in een ideële context. Het was een operatie zonder winstoogmerk, weet je nog? Dus als ik het dan heb over een vorm van financiële compensatie, dan bedoel ik dat natuurlijk eh, budgettair!

Budgettair?

– Ja! Dus dat er wat terugvloeit naar het departement, naar de begroting van VWS! 

Maar is dat dan gebeurd?

– Dat was de bedoeling! 

Ja, de bedoeling, maar waar is dat geld nu dan?

– Het was boekhoudkundig allemaal heel complex dus toen hebben we het tijdelijk op een derdenrekening gezet.

Een derdenrekening? Op wiens naam?

– Mireille. 

Je vrouw! Dan is het toch geen derdenrekening? 

– Oké, een tweeënhalfdenrekening.

Interessant. Waar?

– De Bahama’s. Maar, Ernst, het is belangrijk dat je dit begrijpt: dat ís dus geld van VWS!

Dus het staat in de boeken?

Dat is ook precies Sywerts probleem: hij is de enige die het begrijpt! En omdat mensen het niet begrijpen, denken ze dat het niet deugt

– Ja! Enfin, nee. Dat wil zeggen, het staat er niet echt in, het is weggewerkt in een of andere stelpost of zo. Dus het staat er ook niet niet in, begrijp je?

Eh, nee.

– Nou kijk, dat bedoel ik dus. Dat is dus precies wat ik bedoel! 

Wat bedoel je?

– Jij begrijpt het niet! Je bent bestuurder, je zit in de politiek, je bent lid van D66, en je begríjpt dit niet! Denk je dat de gemiddelde krantenlezer het wél begrijpt? Dat is ook precies Sywerts probleem: hij is de enige die het begrijpt! En omdat mensen het niet begrijpen, denken ze dat het niet deugt. Het is net als met de stikstof en de mestrechten en de toeslagen en Groningen: het klopt allemaal maar het is gewoon heel moeilijk uit te leggen. Daarom moet je ook geen volledige opening van zaken geven, want, en dat is de paradox, Ernst: totale transparantie maakt boel juist ondoorzichtig. Dat is wat Mark ook altijd zegt: hoe minder informatie, hoe beter het valt uit te leggen.

Juist. En dus?

– Jij moet die appjes niet vrijgeven.

Maar het is een rechterlijk vonnis!

– Nou en? VWS weigert en moet een dwangsom betalen. Nou, dat doen we dan. 

Dit is zo sinister als wat! Wat is het, nog geen jaar nadat we beloofd hebben om te breken met al die achterkamertjes en ontransparantie? Nieuw leiderschap enzo? Sigrid gaat hier nooit mee akkoord! 

– Ho, Ernst, Sigrid ís al akkoord. 

Wat?

– Bel haar maar. Gisteravond besloten.

En Mark?

– Uiteráárd.

Ik weet nergens van!

– Je weet het nu. Die appjes worden niet vrijgegeven, de dwangsom wordt keurig betaald. 

Hmmm. En als ik nee zeg? 

– Ja, maar jij zegt geen nee. Want jij wil minister blijven.

En wat staat daar voor mij tegenover?

– Dat hebben Mark en ik met Sigrid afgekaart. Bel haar maar.

Bij een volgend kabinet kom ik terug?

– Zoiets. Maar niet op VWS.

Hoezo?

– Vanwege hoe je de zesde en de zevende coronagolf hebt gedaan.

Maar die moeten nog plaatsvinden!

– Ja. Maar dat gaat niet echt lekker lopen.

Maar…?

– Dus dan mag je terug als minister, maar bijvoorbeeld op Verkeer & Waterstaat.

Daar weet ik niets van!

– Precies. Dus dat komt he-le-maal goed.

Maar…?

– Oei, Is het al zó laat? Ik moet ervandoor, Ernst. Belangrijke afspraak bij m’n schoenmaker. Je komt er wel uit, hè?