Het madeleinemoment van Youp van ’t Hek: de geur van een houten strandhokje
Dit najaar is het honderd jaar geleden dat Marcel Proust overleed. Een van de bekendste scènes uit zijn beroemde romancyclus Op zoek naar de verloren tijd is de ‘madeleine-scène’. De verteller eet een madeleine die in lindebloesemthee is gedoopt. De geur en de smaak, die hij lang niet geroken en geproefd heeft, activeert zijn geheugen en langzaam komen herinneringen aan zijn jeugd naar boven. HP/De Tijd vraagt acht prominenten naar hun madeleine-moment.
Welke geur of smaak brengt bij u een zoete of juist bitterzoete herinnering aan de vakanties uit uw jeugd naar boven?
“Er is in mijn jeugd één geur die door alles heen gaat, en dat is die van de tas van mijn moeder. Mijn moeder besprenkelde haar zakdoekjes altijd met lavendel en deed die dan in haar handtas. Haar portemonnee rook ernaar, haar balpen rook ernaar, de dropjes die we uit haar tas jatten smaakten ernaar… Maar dat heeft niets met vakantie te maken.”
Waar gingen jullie vroeger heen op vakantie?
“Ik ben van 1956 tot en met 1969 met mijn ouders en broers en zussen elk jaar een maand naar Egmond aan Zee geweest. Er zijn allerlei geuren en smaken die me daaraan herinneren, maar de geur van het houten strandhokje toch wel het meest. Ik heb nu zelf al heel lang een huis in Bergen aan Zee, dat vijf kilometer verderop ligt, en daar hebben wij zo’n zelfde strandhokje. De kinderen en inmiddels de kleinkinderen flikkeren daar altijd hun speelgoed en strandspullen in. Als ik ’s zomers zo’n drie keer per week de deuren van dat hokje open en die onmiskenbare geur van hout en zee en natte handdoeken ruik, komen de vakanties van vroeger weer naar boven. Niemand zal ooit hetzelfde ruiken wat ik ruik en niemand zal dezelfde herinneringen hebben die ik heb. In een flits zie ik dan ons gezin met acht kinderen, het volleyballen, het voetballen, het zwemmen. Het is de herinnering aan een soort onbezorgd geluk zoals je dat alleen in je kindertijd kunt meemaken.”
Wat gaat u deze vakantie doen?
“In principe ga ik een lange reis maken door Canada met mijn vrouw. Dat hebben we afgesproken, we hebben ’m ook al geboekt, maar je weet het nooit in deze tijd van oorlogen en pandemieën. We kunnen al wel dood en begraven zijn als we gaan.”
Ernst Kuipers gaat deze zomer ook naar Canada, zegt hij in deze zomerrubriek. Misschien komt u hem nog wel tegen.
“Heel goed. Misschien steekt de pandemie weer de kop op en blijven we samen daar. Dan gaan we in een of ander strandhokje zitten aan het Ontariomeer, mijmeren over de vakanties uit onze jeugd. ‘Vroeger, in Egmond aan Zee…’”