“Hallo, daar zijn wij dan weer met Eén op twee van drie tot vier op Radio 5, voorheen van zes tot zeven op Radio 8, binnenkort van negen tot tien op Radio 11, en nu ook als podcast onder de naam Tanja & Tjerk. Mijn naam is Tanja Boljé en naast mij zit zoals altijd Tjerk van den Nagtkaerschenmaecker. Tjerk, wat gaan we doen!?”

TN: De internationale gasreserves worden steeds meer de speelbal van geopolitieke machtsconflicten en het Westen komt voor de vraag te staan of wij voor onze energie afhankelijk willen zijn van Saoedi Arabië, waar de mensenrechten niets waard zijn, of Rusland, waar de mensenrechten óók niets waard zijn. Wat is de oplossing? We praten erover met Ali B. en Emile Ratelband. En kerstmis staat voor de deur, vrede op aarde en in de mensheid een welbehagen. We zitten met de hele familie plus aanhang rond de kerstdis, en dan kan het soms ook wel eens misgaan. Hoe hou je het gezellig? Wat zijn de beste tips om spanningen te vermijden en de vrede te bewaren? We praten erover met Nadia Mura Basee, winnares van de Nobelprijs voor de Vrede in 2018.

TB: Maar nu eerst: vullen praatjes wel gaatjes? In Ulvenhout werd afgelopen week de gemeentelijke Kerststal vernield door een man die met welgemikte karatetrappen de beelden vernielde. Er hing een beveiligingscamera die alles vastlegde, op de beelden is de man goed herkenbaar, en de autoriteiten weten inmiddels wie het is. ‘Mis je de kickboksschool zo erg?’ schreef de Stichting Ulvenhout Leeft op haar website. ‘Vond je het zo stoer dat je nog een keer terugkwam nadat wij de boel hersteld hadden? Graag gaan wij het gesprek aan met je’.”

TN: “Dus een hooligan trapt een kerststal in elkaar, een weerloze verzameling mensen- en dierenfiguren, bij mekaar geknutseld door vredelievende plaatselijke vrijwilligers, om in deze donkere dagen wat gezelligheid en vermaak te brengen aan de bevolking van Ulvenhout en omstreken,  die blij zijn dat ze tijdens deze vreselijke lockdown nog érgens naartoe kunnen met de kinderen, en dat wordt door een gefrustreerde idioot onder invloed van god weet wat met een paar rake trappen allemaal kapot gemaakt, en dan zegt de gedupeerde organisatie: WIJ GAAN GRAAG HET GESPREK MET JE AAN!?!?!

TB: Kalm, Tjerk, kalm, je zit in de uitzending.

TN: Maar het is toch…!

TB: Neem maar even een slokje water. Enfin, wij praten hierover met professor dokter Lucia Koudegrond, psychotherapeut en auteur van de onverbiddelijke bestseller Praten Tot Je Een Ons Weegt, en onlangs verscheen de opvolger: Maar Wat Als Woorden Niet Werken. Professor Koudegrond, als u dat hoort, over die kerststal in Ulvenhout, en hoe die stichting daarop reageert, wat denkt u dan?

LK: Nou ja, dat is dus typisch wat er mis is met onze cultuur op dit moment: dat we over alles willen praten. Dat we denken dat je alles op kunt lossen met woorden. En dat geweld altijd verkeerd en misplaatst is. Terwijl ik in mijn nieuwe boek dus zeg: je moet onderscheid maken tussen zinloos en zinvól geweld. Dat zijn we vergeten.

TB: U schrijft: kijk naar de voetbalhooligans, zo efficiënt als die met problemen omgaan.

LK: Ja. Stel dat die eindeloos in groepjes met elkaar zouden gaan staan praten. Hallo, ik ben Kees van Feijenooord. Hallo ik ben Joop van Ajax. Zeg, Kees, dat Feijenoord van jullie, dat is toch een club van niks? Nou Joop, daar ben ik het niet helemaal mee eens… enzovoorts. Dan ben je drie dagen later nog bezig! En dan zijn ze die negatieve energie nóg niet kwijt! Dan vieren ze die alsnog bot op hun vrouw of hun kinderen of op straatmeubilair dat met ons belastinggeld betaald is. Terwijl die partners en die kinderen en die bushokjes er niets mee te maken hebben!

TB: Want, zegt u, die staan buiten dat conflict.

LK: Precies! Er zijn twee partijen, supporters van Club A en van Club B, die staan tegenover elkaar, meestal ergens rond een stadion, of in een weiland, waar ze weinig schade kunnen, ze gaan elkaar te lijf en een uur later is het voorbij. Plein aanvegen, paar ingegooide ruiten vervangen, klaar

TB: Nou ja, paar agenten in het ziekenhuis, schade aan gemeenschapsbezit…dat is niet niks…

LK: Zeker, zeker, dat is zo. En toch zijn dat verdedigbare kosten. Want wat krijg je, als dat wegvalt? Als er geen voetbalwedstrijden meer zijn, zoals nu, vanwege die lockdown? Dan gaan ze die partner in elkaar slaan, die kinderen, dat bushokje, of zoals we nu dus gezien hebben, de kerststal van Ulvenhout. En in Eede, en in Lemiers, en in Gemert, en in Nistelrode. En wat zegt die Stichting dan? Wij willen graag het gesprek aan. Dat is helemaal de verkeerde reactie.

TN: Het is verschrikkelijk!!!

TB: Rustig Tjerk, denk aan je hart. Ja ziet u, dokter, Tjerk heeft het thuis een beetje moeilijk momenteel. Met zijn zoon. Hou oud is die ook alweer?

TN: Zestien! Doet noooooit wat ik zeg! Nooit, nooit, nooit! Begint over alles een discussie! Alles! Altijd!

LK: Ja kijk, dat is dus…

TN: Eh, Floris, je bent vergeten de achterdeur dicht te doen vannacht, denk daar om, anders wordt er ingebroken. O, is er ingebroken? Nee, anders kán er worden ingebroken. Juist, dus er ís niet ingebroken? Nee, er ís niet ingebroken maar dat had kunnen gebeuren. Ja, hád. Er had ook brand kunnen uitbreken, en dan had jij je snel in veiligheid kunnen brengen omdat de achterdeur niet op slot was. Heb je daar wel eens aan gedacht? Enzovoorts, enzovoorts. Gék word ik ervan!

LK: Ja, dat is dus een heel bekend patroon.

TB: En hoe komt dat dan?

LK: Er is té veel met deze kinderen gepraat. Té veel. In de veronderstelling dat het een gelijkwaardige relatie is.

TB: En hoe los je dat op?

LK: Tja, door soms dus toch, op een bepaald moment, als je denkt, dít moet genoeg zijn, verder praten is eigenlijk zinloos, en die ander blijft maar argumenteren, dat je het conflict dan dus zeg maar nonverbaal beslecht.” TB:

TB: Met gewéld? Maar dat kan toch niet? Tjerk kan zijn zoon toch niet zomaar gaan slaan?

LK: Maar dat is ook de verkeerde framing. Je moet het toch meer zien als een retorisch middel, als een voortzetting van het gesprek, in beëindigende zin. en met andere middelen. Daarom noem ik het in mijn boek ook een vorm van kinetische argumentatie. Waar op dat moment behoefte aan is, is een doorslaggevend kinetisch argument. Er is ook steeds meer neurologisch onderzoek dat dit bevestigt. Je simuleert een conflict, je gebruikt een doorslaggevend kinetisch argument, je schuift de proefpersoon in de FMRI en wat zie je: een sterke afname van de hersenactiviteit. Men zegt wel, ‘ik zag sterretjes’, welnu, dat klopt dus ook. Men raakt in een vreedzame, serene staat, men ziet alles ineens veel ruimer, en men relativeert de zaak. Daarom duurt zo’n voetbalrel ook nooit lang. Op een gegeven moment zien ze de zaak in het licht van de eeuwigheid, de big picture, zeg maar, met sterretjes en wellicht nog andere hemellichamen, en dan denken ze: oké, klaar, en dan gaan ze de tevreden naar huis.

TN: Dus die mensen van die kerststal in Ulvenhout, die moet niet tegen die hooligan zeggen: laten we erover praten?

LK: Nou ja, ze kunnen dat zeggen, zodat hij op hun uitnodiging ingaat, maar áls hij dat doet, en hij komt, dan kunnen ze hem het beste benaderen met kinetische argumenten.

TN: Nou, dank u professor voor deze fascinerende analyse, ik ga dat zeker een keer in praktijk brengen! Wij spraken met Professor Lucia Koudegrond, auteur van het boek Maar Wat Als Woorden Niet Werken, naar aanleiding van de kerststalvernieling in Ulvenhout.

TB: Zometeen Ali B. en Emile Ratelband over de wereldgasreserves. En we praten met Nadia Mura Basee, winnares van de Nobelprijs voor de Vrede in 2018, over hoe je het gezellig kunt houden met Kerstmis.

TN: Maar nu eerst: muziek! Luistert u naar Kinetic met One Man Army!