‘Het was geen toeval dat ik daar toen met je proostte’
Jeroen van Merwijk (11 juli 1955 – 3 maart 2021) was beeldend kunstenaar en cabaretier. Erik van Muiswinkel schrijft hem een brief.
Hiëronymus, Meester van Pen en Penseel,
In de nacht van 2 op 3 maart, rond half vier, stond ik met een glas jenever voor ons drieluik. De miraculeuze panelen van Finnegans Wake waar jij een jaar van je leven aan werkte. Een van de mooiste dingen die je ooit gemaakt hebt.
Het was geen toeval dat ik daar toen met je proostte, dat deed ik die week voor de zekerheid elke nacht, en ik was de enige niet. We wisten dat jouw vriend de dood, die je met één simpel liedje al jaren eerder onschadelijk had gemaakt, zijn belofte elk moment kon inlossen: “Al met de zaadcel en het ei/ was hij erbij”. Uitgerekend in het sublieme Sainte-Juliette, waar iedereen koning was, en waar jij met Niesje en later Jeannette de spreekwoordelijke Franse gastvrijheid een nieuwe dimensie gaf, stond hij aan je voordeur: “Ouwe reus, dacht je d’r van?”
Van de gesloten Wake-panelen maakte je, geïnspireerd door het vuurwerk van de Bindervoet en Henkes-vertaling, een in donkerblauw en zwart uitgevoerde dodendans, vol Dublin en Joyce en gotische kapitalen, met de heilige geestige tekst er dwars doorheen gekalligrafeerd. Een tikje somber voor het grote publiek. Niet echt iets voor de Rabozaal.
Maar elke ochtend gooi ik die zijpanelen open, zoals de luiken in Sainte-Juliette. De dag stroomt het huis in, twaalf vlinders fladderen in helle kleuren rakelings langs mijn oren het doek af. Marilyn’s smile ontsteekt de kleedkamerlichtjes. Homerus, twee giraffen, een olifant en een tapir zijn in The Book of Kells gekatapulteerd. Alles op een weefsel van monnikenletters en ijzerenheinige Van Merwijk-patroontjes.
Jij wist precies wat je deed, man. Mij maak je niks wijs. Je speelde eind 2019 een oudejaarsprogramma met de titel Was volgend jaar maar vast voorbij. Dat jaar was 2020, het bracht jou kanker, liefde en late roem, en de wereld kon de covid krijgen. En toen je in 2017 je meesterwerk bij ons kwam installeren, wist je dat mijn kinderen, die zo verschrikkelijk met jou gelachen hebben in die kostbare Franse zomers, zich financieel nooit meer zorgen zullen hoeven maken. Zij mogen de Wake aan het Catharijneconvent verkopen, zodat heel ons grijze landje aan de groene zee ernaar kan gaan kijken.
Erik
P.S. Viggo heeft dit jaar een hersenbloeding gehad, is wonderbaarlijk hersteld, en gaat om het te vieren weer Festen spelen. Je zou erbij moeten zijn.