Daniela Hooghiemstra schreef in de Volkskrant een uitstekende column over iets waar ik me ook over verbaasde, en, nu ik het begrijp, kwaad over maak: de weigering van het kabinet om te proberen de vaccinatiegraad omhoog te krijgen. “Je zou denken dat de overheid alles doet om de weigeraars te overtuigen,’’ schreef zij. ‘’Maar de goede werking van het vaccin lijkt haast wel staatsgeheim. Op zijn laatste persconferentie begon premier Rutte over het ventileren van huiskamers, zonder de werking van het echte middel tegen corona ook maar te noemen.”

Mensen die tijdens een pandemie weigeren zich te laten vaccineren lopen de kans serieus ziek te worden, maar zij claimen ook het recht om anderen te besmetten. Ik zie vaccinatie tijdens een pandemie als een soort dienstplicht. Het is niet leuk, het is niet zonder persoonlijk risico, maar het moet gebeuren voor het behoud van de soort. De dienstplicht, het woord zegt het al, is een plicht, met ruimte voor uitzonderingen. Voor wanneer je niet fit bent bijvoorbeeld, of als je last hebt van gewetensbezwaren. Maar die bezwaren moeten serieus en plausibel zijn. “Ik heb geen zin”, of: “in het leger doen ze een chip je hoofd”, kwalificeren niet. Een plicht tot vaccinatie is grondwettelijk niet haalbaar, maar gezien het belang dat ermee gemoeid is, neem alleen al de immense schade van de pandemie tot nu toe, lijkt enige aandrang me alleszins verdedigbaar.

De dekking van het coronavaccin is nu ongeveer 84%, op de 1 miljoen Nederlanders sterven er nu elke week ongeveer 8 aan Covid. Het ideaal is een vaccinatiegraad van 100%, maar wat de regering wil, of zou moeten willen, is dat de zorg normaal kan functioneren, zonder dat er behandelingen worden uitgesteld en het personeel reguliere diensten kan draaien. Bij welke vaccinatiegraad dat het geval zou zijn, is moeilijk te zeggen omdat het afhangt van allerlei andere factoren. In één onderzoek dat ik vond was sprake van 90%. Als we het percentage omhoog weten te brengen van 84 naar 90, zou de situatie dus min of meer onder controle zijn.

Mensen die tijdens een pandemie weigeren zich te laten vaccineren lopen de kans serieus ziek te worden, maar zij claimen ook het recht om anderen te besmetten

Kun je mensen die zich niet willen laten inenten daartoe overhalen? Natuurlijk. Hoe komt het dat wij nu met mondkapjes lopen, anderhalve meter afstand houden en lockdownregels naleven? Door communicatie. Sterker: door communicatie uit het jaar nul. Door een periodieke persconferentie van twee saaie mannen in een donkerblauw pak, een vorm die door communicatieprofessionals unaniem wordt beschouwd als hopeloos achterhaald. De corona-persconferentie van Rutte en De Jonge is alsof je in een tijd dat iedereen 24 uur per dag bereikbaar is voor tekst, beeld en geluid, met een blikken toeter op de Grebbeberg gaat staan om de natie toe te spreken. Nee, dan diezelfde politici in verkiezingstijd, als hun politieke leven ervan afhangt. Dan maakt de blikken toeter plaats voor een geavanceerd arsenaal aan propagandamiddelen, peilingen, focusgroepen, doelgroepanalyses en maatwerk op de sociale media, tot en met een geheime online geruchtenmachine om de tegenstander zwart te maken, zoals het dekselse campagneteam van het CDA van plan was. Dan is het motto: “Alles uit de kast, nooit geschoten, altijd mis.”

Dat een deel van de bevolking in korte tijd bang kan worden gemaakt voor een vorm van medische preventie die al bijna honderd jaar gemeengoed is, bewijst nog eens wat de wetenschap al vaak heeft aangetoond: er bestaat zoiets als brainwashing

Mensen keren zich niet spontaan tegen vaccinatie. Mensen die ziek zijn gaan naar de dokter en als de dokter zegt dat je een gevaarlijke ziekte kunt voorkomen met een vaccin, dan nemen mensen dat vaccin. De dekking van het Rijksvaccinatieprogramma voor kinderen is weliswaar licht dalende, maar nog altijd ruim 90%, vrijwel zonder propaganda.

Dat een deel van de bevolking in korte tijd bang kan worden gemaakt voor een vorm van medische preventie die al bijna een eeuw gemeengoed is, bewijst nog eens wat de wetenschap al vaak heeft aangetoond: er bestaat zoiets als brainwashing. En als breinwassing bestaat, maakt het dan uit of het wasmiddel uit een rode of blauwe doos komt? Non- en antivaxers zijn op hun onzalige idee gebracht door propaganda en kunnen met propaganda ook weer van dat idee afgebracht worden.

Onder communicatiewetenschappers en massapsychologen is dit een no-brainer, zie bijvoorbeeld dit artikel dat de belangrijkste technieken op een rij zet.

Toch doet het kabinet dit niet. De VVD is al tien jaar slechts met één ding bezig, voorkomen dat hun kiezers naar Wilders of Baudet lopen, en het CDA en de Christen Unie willen de religieuze antivaxers niet te hard tegen het hoofd stoten. Dat zijn al drie belangrijke besluitnemers die zo hun eigen motieven hebben om de bestrijding van dit virus niet ál te voortvarend aan te pakken. En die wéér een golf onnodige zieken en doden op de koop toe nemen. Slachtoffers van het virus en van uitgestelde medische zorg. De non- en antivaxers ontduiken hun dienstplicht, maar onze leiders ook. Wanneer worden wij van deze vaandelvluchtelingen bevrijd?