Jongeren hebben het zwaar in de coronacrisis: studievertraging, geen sociaal leven meer en veel mentale problemen. Een perspectief hebben ze niet; er wordt steeds maar weer om geduld gevraagd. Uitgaan lijkt een van de laatste zaken waarvan het kabinet overweegt meer toe te staan, terwijl samen op stap gaan juist heel veel bijdraagt aan de mentale gezondheid en ontwikkeling van jongeren. 

Veel meer mensen dan door de onderzoekers verwacht, gaven zich onlangs op als proefpersoon voor een zogenaamd ‘testfestival’; van de meer dan 100.000 geïnteresseerden hebben slechts 1500 een kaartje kunnen krijgen. Deze 1500 (voornamelijk) jongeren stonden afgelopen weekend uit hun dak te gaan in Biddinghuizen, zónder mondkapje en met een negatieve coronatest op zak – waaronder ondergetekende.

De sfeer op het festivalterrein is uitbundig. Ondanks de snijdende kou hebben de festivalgangers hun hipste outfits aangetrokken. Mensen staan te knuffelen, er wordt met bier gegooid en er zijn heuse moshpits. Corona lijkt voor deze paar uur niet te bestaan. 

Er waren maximaal twee kaartjes per persoon beschikbaar, maar aan de mensenmassa die voor het hoofdpodium staat te dansen en zingen valt totaal niet te merken dat het publiek voornamelijk uit losse duo’s bestaat. Iedereen praat en lacht met elkaar. Hieruit blijkt maar weer dat de behoefte van jongeren aan een feestje niet zo zeer een behoefte aan dansen, drinken en drugs is, zoals veel politici het toch vaak nog zien, maar veel meer nog een behoefte aan sociaal contact. De mogelijkheid om nieuwe mensen te leren kennen is er nu eenmaal niet geweest afgelopen jaar.

Dat beamen ook vier jongeren die aan een picknicktafel met een biertje zitten te kletsen. Of ze elkaar al kenden? “Nee, wij zijn hier als twee duo’s, maar raakten net met elkaar aan de praat. Dat heb ik echt gemist de afgelopen tijd!” vertelt een van de jongens. “Ik chill wel met vrienden maar ik heb denk ik een jaar niet meer echt gedanst. Ja, een beetje in mijn kamer in mijn eentje, maar of zo’n festival is natuurlijk compleet anders. Een moshpit in je eentje is natuurlijk geen moshpit.” Een meisje tegenover hem herkent zichzelf hierin: “Ja, ik vind het ook fantastisch! Ik ben afgelopen september met mijn studie begonnen en heb echt nog amper nieuwe mensen ontmoet, dus dit is wel echt een opsteker.”

Een moshpit in je eentje is natuurlijk geen moshpit

Twee jonge meiden staan van een afstandje een beetje mee te dansen op de muziek terwijl ze op hun pizzabroodjes bij een etenskraampje wachten. Ze hebben met meer dan vijf laptops geprobeerd kaartjes te kopen omdat ze eigenlijk elk jaar met z’n tweeën naar festivals gaan en ze de traditie dolgraag weer op wilden pakken. “Uiteindelijk heeft mijn moeder kaartjes bemachtigd voor ons. Onze favoriete band, De Staat, treedt ook nog eens op dus we konden echt niet wachten tot vandaag!” Niet alleen de voorpret en de dag zelf zijn voor veel jongeren een opsteker. Uit onderzoek blijkt dat men nog wel een paar maanden op de herinnering van een goed feestje kan teren en zich hier gelukkig door gaat voelen.  

Niet alleen de festivalgangers hebben door dat ze een unieke ervaring hebben die hierna weer een flinke tijd op zich zal laten wachten, ook menig artiest is zichtbaar geëmotioneerd door het feit dat ze weer een publiek voor zich hebben dat meeschreeuwt in plaats van een stel geluidsmannen voor een livestream. Zangeres Maan wil wanneer haar set over is duidelijk nog niet het podium af en Rapper Gotu Jim begint zijn set met de woorden: “Wat bizar om weer een publiek te zien!”, waarna hij de mensen op de voorste rij slokjes champagne uit één fles geeft. Ze hebben de tijd van hun leven. 

Feestjes en uitgaan zijn meer dan alleen een luxe voor losbandige jeugd die wil drinken. Ze geven jongeren een stuk vrijheid en autonomie

Inez Myin-Germeys, contextueel psycholoog

Hoewel bijna alle aanwezigen dit sentiment delen, gingen er voor velen ook wel wat zenuwen aan vooraf. Iemand vertelt: “Toen ik de kaartjes had bemachtigd was ik allereerst megablij, maar daarna ook gelijk best zenuwachtig. Ik ben afgelopen jaar best vereenzaamd dus de gedachte dat ik ineens weer op een feest zou staan vond ik toch best spannend. Nu ik er eenmaal ben, heb ik dat helemaal losgelaten en geniet ik volop!” Dit gevoel van ‘ontwenning’ is volgens contextueel psycholoog Inez Myin-Germeys van KU Leuven niet gek. “De meeste mensen zullen hier last van hebben na corona, maar wennen heel snel weer aan een mensenmassa en sociaal contact leggen, dus ook jongeren. Er is echter ook een grote groep jongeren die al moeite had met sociale vaardigheden vóór corona en die zullen dat door ontwenning nu nog lastiger hebben, omdat de drempel groter is geworden. Ik vermoed ook dat die groep groter is geworden en dat baart zorgen.”

Dat een goed feestje of een uitgaansavond voor veel jongeren veel meer waard is dan de politiek wellicht vermoedt, blijkt uit het protocol dat de aanwezigen hebben moeten doorlopen voordat ze voet mochten zetten op het terrein. Een test van tevoren én achteraf voor een middagje een festival, dat zijn toch drie dagen waar je rekening mee moet houden. De meeste jongeren hebben dat er volledig voor over en zouden er ook geen problemen mee hebben als dit systeem ervoor zorgt dat ze weer vaker dit soort middagen en avonden kunnen hebben. 

Sociaal contact is net zo belangrijk als gezonde voeding en lichamelijke beweging voor de ontwikkeling

Inez Myin-Germeys, contextueel psycholoog

Myin-Germeys: “De reacties van de jongeren op zo’n feest dat eindelijk weer mag, illustreren heel mooi hoe belangrijk informeel sociaal contact is voor jongeren. De periode van 15 tot 25 jaar is de periode waarin jongeren zich volop aan het ontwikkelen zijn, en een belangrijk onderdeel daarvan zijn sociale vaardigheden.” Die sociale vaardigheden kun je deels ontwikkelen met familie, op je werk of met bestaande vrienden, maar juist ook contact met vreemden is belangrijk voor jongeren om hun eigen identiteit en leven vorm te geven. “De spontaniteit en sociale keuzes die bij het uitgaansleven komen kijken zijn voor veel jongeren belangrijke lessen.” 

Kan dat dan niet ook in een andere omgeving of onder restricties van de coronamaatregelen? Dat is zeker mogelijk, maar een goed feestje waar je je vrij kan bewegen, nieuwe mensen kunt ontmoeten en even helemaal niet hoeft na te denken over de stress van het dagelijks leven, is toch wel uniek. Myin-Germeys: “Feestjes en uitgaan zijn meer dan alleen een luxe voor losbandige jeugd die wil drinken, ze hebben een belangrijke functie. Ze geven jongeren een stuk vrijheid en autonomie.”

Dus: is een goed feestje het belangrijkste dat jongeren nu nodig hebben? Nee, dat niet. Maar wordt het belang van feesten en het uitgaansleven voor jongeren momenteel onderschat door de politiek? Dat is een duidelijke ja. Myin-Germeys vertelt: “Sociaal contact is net zo belangrijk als gezonde voeding en lichamelijke beweging voor de ontwikkeling. Dat geldt voor iedereen, maar voornamelijk voor jongeren is het essentieel.” 

Er is momenteel nood aan creatieve oplossingen. Het is geen tijd om achterover te gaan leunen en te wachten tot iedereen gevaccineerd is. Juist nu het weer beter weer wordt en de zomer nadert is het belangrijk om te zorgen dat feesten weer snel kan, door dit soort testfestivals. Het mentale welzijn van jongeren moet een prioriteiten worden en daarbij moet het uitgaansleven zeker worden meegenomen. Jongeren zijn in ieder geval bereid om op elke gewenste manier mee te werken, zo bleek uit de 1500 gelukkige gezichten op het Back To Live-festival.