Raadselachtig en nuchter

De acht verhalen in deze bundel worden alle verteld vanuit een ik-perspectief, zoals de titel al zegt. Een oudere man kijkt terug – op zijn jeugd, zijn liefdesgeschiedenissen, op de vorming van zijn muzikale voorkeuren, en herinnert zich voorvallen die vaak, zoals we Murakami kennen, balanceren op de grens van het surreële.

Zo krijgt de verteller in ‘Bekentenissen van de Shinagawa-aap’, verblijvend in een Japans kuuroord, gezelschap van een aap die blijkt te kunnen spreken. Met een diepe stem vertrouwt de aap de ik-figuur toe dat hij de namen steelt van de vrouwen op wie hij verliefd wordt. Het is een typisch Murakami-verhaal, doordesemd van evenveel raadselachtigheid als nuchterheid.

Ook mooi is het verhaal waarin een schrijver een niet-bestaand album van jazztrompettist Charlie Parker recenseert. Groot is zijn verbazing als hij jaren later het desbetreffende album aantreft in de bak van een platenhandelaar. In de droomscène die daarop volgt onthult de Bird waaraan hij dacht toen hij stierf, en komen de lijnen samen. Geniaal proza.

Haruki Murakami
Eerste persoon enkelvoud
Atlas Contact
€22,99

Bezielende taal

In deze bundel heeft Roos van Rijswijk, die in 1996 sterk debuteerde met de roman Onheilig, de verhalenoogst van de afgelopen vijf jaar bijeengebracht. Dat zijn twintig, meestal vrij korte verhalen, waarbij vooral de grote variëteit in vertelperspectieven direct opvalt.

Een oma met haar kleinkinderen in een vakantiehuisje. Een 41-jarige kraandrijver die de doden in zijn leven overdenkt. Een 61-jarige dame die via een dating-app vergeefs op zoek is naar een nieuwe levensgezel. Een winkelier die van het ene op het andere moment besluit zich op de stoep uit te strekken en niet meer op te staan, nooit meer.

De kracht van deze verhalen zit ’m in de eerste plaats in de bezielende taal, waardoor de lezer steeds betoverd raakt. Zoals in het poëtische titelverhaal, waarin iemand door een ziekenhuis dwaalt op zoek naar een vaderfiguur. Van Rijswijk laat de angsten, zintuiglijke ervaringen en verwarrende gedachten van de hoofdpersoon fraai in elkaar overlopen. Door het consequente gebruik van allerlei dierenmetaforen krijgt deze interne monoloog toch een sterke eenheid.

Roos van Rijswijk
De dwaler
Querido
€18,99

Mokerende oneliners

In zijn wekelijkse NRC-column wisselt Tommy Wieringa stukjes autobiografie af met norse bespiegelingen op de tijdgeest. Die tweede categorie bevalt mij het minst. Zijn stijl krijgt dan iets prekerigs, met mokerende oneliners waarin hij zijn gelijk bij de lezer naar binnen dreunt. Het probleem dat ik vaak met deze stukken heb, is dat ze allemaal zo ontzettend waar zijn, maar dat het object van zijn verontwaardiging zelden echt verrast. Baudet, Trump, neo-fascisme, antisemitisme, cancel culture, de klimaatcrisis, Covid, allemaal heel erg. Je kunt het alleen maar met Wieringa eens zijn.

Beter op dreef vind ik hem in een ode aan dichteres Delphine Lecompte, een schets van een onverwacht oponthoud in het Zuid-Hollandse dorp Nieuwendijk, een mini-essay over het wezen van de rugbysport, over de voordelen van het houden van kippen of een ontroerend stukje over zijn oudste dochter die van haar Sinterklaasgeloof valt. Dan zien we even een glimp van de mens Wieringa in plaats van de moralist.

Tommy Wieringa
Gedachten over onze tijd
De Bezige Bij
€23,99