Radeloos

Altijd weer spannend, zo’n nieuw jaar voor de boeg. Eng ook wel, want als 2020 iets heeft duidelijk gemaakt, dan is het wel dat wij mensen veel fragieler zijn dan we ooit konden vermoeden. Een oorlog kon uitbreken, al hield daar niemand in het Westen nog rekening mee. Maar een pandemie, dat was iets van heel vroeger. En dat zo’n ziekte zo ongeveer de gehele planeet ontwrichtte, en gedurende langere tijd, nee… Wat bij de bestrijding van die Covid-ellende vooral is aangetoond, is dat onze politici – per slot van rekening de door ons aangestelden om ons te leiden en te beschermen – er verdomd weinig van gebakken hebben. Natuurlijk, men was aanvankelijk geëxcuseerd, want dit was iets ongekends. Maar gaandeweg kon ik niet langer naar die kop van CDA-minister Hugo de Jonge kijken zonder erbij te denken: jij doet maar wat, jij weet het niet meer.

Het zou mij niet verbazen als we ooit in zijn memoires te lezen krijgen over zijn momenten van volslagen radeloosheid over de aanpak, over zijn verdriet om zijn steeds geïsoleerdere positie in het kabinet, met een Mark Rutte die met de mond van alles en nog wat beleed, maar als het erop aankwam Hugootje liet zwemmen in de grote, stille oceaan.

Chinese ambities

De kwetsbare mens en de onmachtige politicus, het zijn in 2020 tot leven gewekte types die mij weinig optimistisch stemmen. Als onze gezondheidszorg al amper is berekend op bestrijding van een vilein griepje, hoe moet dat dan als er nog groter gevaar dreigt? Als na de pandemie en de economische malaise die er het gevolg van is, de verhoudingen in de wereld dermate worden opgeschud dat (wereld-)oorlogsdreiging reëel wordt? Het is in de geschiedenis eerder vertoond…

Alom wordt gevreesd voor een nieuwe Koude Oorlog, ditmaal met China. Clingendael-deskundige Rob de Wijk stelt in zijn boek De nieuwe wereldorde – Hoe China sluipenderwijs de macht overneemt dat in China alles politiek is. Hij beschrijft de subtiele inlijving van Bhutan, een landje van amper 700.000 inwoners, en gebieden in de Zuid-Chinese Zee. “Wat ze daar doen kan gewoon niet door de beugel,” zei hij in Trouw. “Volgens het Arbitrage-hof in Den Haag is de Chinese claim op die zee niet gerechtvaardigd. Die uitspraak hebben ze gewoon in de prullenbak geflikkerd. Volgens het hof gaat het om riffen en rotsen, geen eilanden, en dus kan China er geen aanspraak op maken. En dan zegt China: dan maken we er wel eilanden van, ook al mag dat niet internationaalrechtelijk. Ze passen gewoon de realiteit aan. Waarom? Omdat ze vinden dat ze er recht op hebben. China is helemaal niet zo vredelievend.”

Het optuigen van defensie heeft een bijkomend voordeel: we kunnen dan mooi de dienstplicht in ere herstellen

Behalve op het bemachtigen van grote gebieden in de Zuid-Chinese Zee zou China volgens De Wijk uit zijn op eilanden in de Oost-Chinese Zee en op Taiwan. China is intussen in het bezit van een ballistische raket, weet De Wijk, met een conventionele lading waarmee ze een heel vliegdekschip naar de bodem kunnen jagen. De Amerikanen zijn daar buitengewoon beducht voor. Daarnaast worden bijvoorbeeld bewapende vissersschepen ingezet. Of een combinatie van spionage, infiltratie, het mobiliseren van Chinezen in het buitenland, en beïnvloeding.

Weet Joe Biden daarmee te dealen, of was Trump met terugwerkende kracht toch een betere tegenstander? Het is dezelfde Trump die de Euro-pese bondgenoten er volkomen terecht op wees dat ze niet altijd maar op de VS moesten vertrouwen, maar zelf eindelijk eens dienden te leren de militaire broek op te houden. Na de val van de Muur in 1989 dachten we dat er nooit meer oorlog zou komen en dat we onze defensie dus gerust konden afschalen, om dat vreselijke 2020-woord maar te gebruiken. In andere landen gebeurde hetzelfde. Heel even schrok Europa wakker, in 2014, toen de Russen de Krim inlijfden en wij in die zomer te maken kregen met het MH17-drama. De daarop inderhaast opgetrommelde NAVO-partners besloten direct hun defensie-uitgaven te verhogen tot twee procent van het bruto buitenlands product. Het bleken loze beloften. Geen van de partners zou zich eraan houden.

Waartoe deze algehele verwaarlozing van defensie heeft geleid? Eind vorig jaar vroegen ziekenhuizen in Groningen en Twente om hulp van hospikken van defensie. Die kwamen er mondjesmaat, want er waren simpelweg niet meer mensen voorhanden. Die waren in de loop der jaren volledig wegbezuinigd, dan wel bleken de tienduizenden (!) vacatures niet of nauwelijks te zijn opgevuld. 

Defensie optuigen

Er komt meer onheil op ons af. Sla de recent gepubliceerde Defensievisie 2035 van minister Bijleveld er maar op na. (“Defensie is nog niet adequaat toegerust om ons Koninkrijk te beschermen tegen toekomstige – en sommige huidige – dreigingen.”) Tot het jaar 2035 zal er meer terrorisme zijn, meer migratie vanuit Afrika, de kampen op Lesbos en omgeving raken overvol, de druk op onze grenzen blijft bestaan. Als de pandemie eindelijk is bestreden, dienen de klimaatzorgen zich weer aan. Je zou denken dat er alle aanleiding is om ons defensieapparaat weer wat op te tuigen. Alle Europese landen zouden dat moeten doen. Daar zou de verkiezingscampagne ook best over mogen gaan. Maar defensie is voor de meeste partij geen sexy onderwerp, valt te vrezen. Nederland is geen krijgszuchtig land. Wij doen liever záken met onze vijanden dan dat we ze bevechten. Hoeveel Kamerleden hebben een militaire achtergrond? Wybren van Haga, nummer twee op de lijst van Forum voor Democratie, is een gewezen commando. Forum voor Democratie is, net als de PVV, voor een veel zelfstandiger rol van Nederland in militair opzicht. 

Het optuigen van defensie heeft een bijkomend voordeel: we kunnen dan mooi de dienstplicht in ere herstellen. Misschien geen veertien maanden, zoals in 1978, toen ik mijn plicht in ’t Harde mocht vervullen, maar een stuk of zeven, acht moet kunnen. Voor alle jongens vanaf achttien jaar, maar ook voor alle meisjes. Worden het grote kerels en stoere meiden van. Aan dat menstype heeft onze verweekte, overgevoelige samenleving in 2021 misschien wel het meest behoefte.