Speak, memory!
Bob Soeverijn over David Crosby, Neil Young en die actrice wier naam hem ontschoten is: “De naam van die zeemeerminnenfilm, ja, die schoot te binnen. Die heet Splash. Bijvangst, nutteloos.”
Vrijdag 27 november 2020, 21.45 uur
Bij nieuwsbeelden over de Amerikaanse verkiezingen, de tellingen, de hertellingen, de persconferenties, moet ik vaak denken aan Capitol, een nummer van David Crosby.
(Voor de jongeren: de grootste Amerikaanse rockband van de late jaren zestig was Crosby, Stills, Nash & Young, ook wel CSNY. David Crosby, begenadigd singer-songwriter, was een van die vier).
Crosby, hij moet tachtig zijn inmiddels, is nooit opgehouden met spelen, componeren en optreden. Ongelooflijk, de energie waarmee die man doorploegt. Half vergeten, half gesloopt door drank en drugs, op een donorlever, geplaagd door suikerziekte en financiële problemen, blijft hij bands samenstellen, op toernee gaan en albums opnemen. Die sinds een paar jaar ook weer erg goed zijn. De oude Croz beleeft een creatieve nazomer. (Is een mooie documentaire over). Capitol staat op Skytrails, uit 2017.
Als ‘patriotic soul’ nam hij ooit deel aan een rondleiding door het Capitool:
It’s built to impress you and it works like that
All that white marble and the guards at the door
The metal detector, the following eyes
Geometric patterns covering the floor
The symbols of power, eagles and flags
Attendants, assistants moving like sharks
Croz heeft het niet zo op de politiek, nooit gehad, dat weten we al sinds Long Time Gone (1968), dat hij schreef naar aanleiding van de moord op Bobby Kennedy. Speak your mind if you dare, zingt hij, but don’t, don’t, don’t try to get yourself elected. And if you do, you better cut your hair.
Half vergeten, half gesloopt door drank en drugs, op een donorlever, geplaagd door financiële problemen, blijft hij bands samenstellen, op toernee gaan en albums opnemen
Vijftig jaar later denkt hij er nog precies zo over. De politieke elite is uit op macht en geld, de burger kan doodvallen. In Capitol zingt hij:
And the votes are just pieces of paper
And they sneer at the people who voted
And they laugh as the votes were not counted
And the will of the people was noted
And completely ignored
Precies wat Trump met deze verkiezingen van plan was, drie jaar geleden voorspeld, in vijf regels. Ik denk dat we Crosby bij het links-populisme moeten indelen: Washington is een haaienpoel, politici zijn corrupt, maar Trump noemt hij an ab-so-lute idiot, completely out of touch with reality. Grappig verwijt van iemand die het contact met de werkelijkheid zelf ook graag mag verbreken. Van een soortgelijke ironie: op het YouTube-kanaal van Rolling Stone geeft hij tegenwoordig antwoord op levensvragen.
Croz zit ook op Twitter, ik volg hem. Hij was jarenlang verslaafd aan onder andere heroïne, slikt zware medicijnen om die lever binnen te houden, rookt nog dagelijks marihuana, maar wow, wat heeft die man een geheugen. Hij weet nog precies waar hij voor het eerst welk nummer speelde en welke kleur zijn gitaar toen had.
Het is niet moeilijk te voorspellen welke vraag hem het meest gesteld wordt. Gaan CSNY ooit weer samen optreden? Er circuleren voortdurend geruchten en suggesties in die richting, maar de vooruitzichten zijn niet best. Dan zou er eerst een eind gemaakt moeten worden aan de brouille tussen hem en Neil Young.
Croz mag van de peace and love generatie zijn, zelf is hij nogal een ruziemaker. Een paar jaar geleden maakte Neil Young na 39 jaar een einde aan zijn huwelijk met Pegi Young, zangeres en moeder van zijn twee kinderen. Hij had een verhouding met een bekende actrice, wier naam mij nu even niet te binnen schiet. In een interview zei Crosby een paar lelijke dingen over haar, onder andere dat ze een ‘giftig roofdier’ was. Young was woedend en liet weten dat een reünie van CSNY er niet meer in zat. Ook zijn trouwe vriend Graham Nash viel hem hard.
Zaterdag 28 november 18.10 uur
Het lukte me gisteren niet om op de naam te komen van die actrice waarvoor Neil Young zijn vrouw verliet, en het bleef de hele avond door mijn hoofd spelen. Ik had het natuurlijk aan Francien kunnen vragen, die weet dit soort dingen, of even op internet kijken, maar ik wilde het mij zelf herinneren. Het geheugen is een spier, zeggen ze, en spieren moet je in training houden.
Speak, memory!
Ze is blond, een Hollywood beauty, geen geweldige actrice. Van de jaren… zeventig, tachtig? Ze speelde ooit een zeemeermin, meen ik. Goldie Hawn? Nee. Farah Fawcett? Hmmm, nee.
Die van When Harry Met Sally? Hoe heet ze – die zichzelf zo mismaakt heeft met plastische chirurgie. Speelde ook in U Got Mail. Damn, nu weet ik ook al niet meer hoe zíj heet! En ik zóek haar niet eens. Melanie Griffith? Nee. Die heeft óók te veel aan zichzelf gesleuteld, maar die bedoelde ik niet. O ja, ik weet het, Meg Ryan. Maar die is het dus niet. Of eh, hoe heet ze, die zo huilerig kijkt? Kom, van 9 ½ Weeks. Dingetje Basinger. Kim! Nee, die dus ook niet. Kathleen Turner? Nee. (Wat zou dáármee gebeurd zijn?) Jodie Foster? Nee. Michelle Pfeiffer? Ehhh…nee. Natasha Kinsky? Nee. Sharon Stone? Nee. Mariel Hemingway? Nee. Margaux Hemingway? Nee, dood. Allemachtig, wat ken ik veel blonde jaren tachtig-actrices! Maar hoe-heet-ze zit er niet bij.
Verdomme, hoe héét die vrouw!?
‘Onthouden dat je je morgen de naam van de nieuwe, door David Crosby beledigde vrouw van Neil Young moet herinneren’, was het laatste dat ik dacht.
De hele avond bleef het me bezig houden. Ook in bed nog, tot ik in slaap viel. ‘Onthouden dat je je morgen de naam van de nieuwe, door David Crosby beledigde vrouw van Neil Young moet herinneren’, was het laatste dat ik dacht.
En het eerste toen ik weer wakker werd. In de loop van de dag groeide het uit tot een obsessie. Ik moest het terras schoonspuiten. Om het gejank van de hogedrukreiniger te overstemmen luister ik dan meestal naar muziek, maar ik liet mijn telefoon binnen. Terwijl ik tegel voor tegel onder handen nam, mijn jas zich volzoog met de motregen en mijn broek langzaam groen werd van de rondvliegende algenmoes, concentreerde ik mij tot het uiterste. Op een gegeven moment denk je dat zo’n naam gewoon niet in je hoofd zit, terwijl je weet dat dat niet waar is. Of dat die persoon geen naam hééft. Dat ze naamloos rondloopt, wachtend tot jij eruit bent – of nou ja, whatever.
Ik zag haar voor me, scherp, als zeemeermin, maar ook met een kort, blond, hooibergachtig kapsel en een zwarte streep over haar ogen. Een maskertje? Een ooglapje? In een piratenfilm? Het was hopeloos. Splish, splash, daar glibberde ze weg over het natte terras, de struiken in.
Memory! Speak!
Het geheugen sprak, het babbelde heel wat af, maar antwoord op de vraag, ho maar. De naam van die zeemeerminnenfilm, ja, die schoot te binnen. Die heet Splash. Bijvangst, nutteloos.
Ik moet me misschien maar eens gaan oriënteren op de Geheugentrainer van Max. Je kunt zulke dingen wel uitstellen, maar op een gegeven moment ben je te ver heen om je te herinneren dat ze überhaupt bestaan, en dan is het te laat. Dan spiraal je langzaam weg, de grijze nevel van het niets in. Het grote vergeten. Zit je in een rolstoel, met zo’n apparaat op schoot, maar geen idee wat het is.
– Hallo Meneer Soeverijn, wat heeft u daar? Een geheugentrainer? Dat heeft toch geen zin meer, meneer Soeverijn? Hier is een teddybeer. Lekker zacht!
Wacht even. Hall? Daryl Hall? O nee, dat is de helft van Hall and Oates. Die niet in de Top 2000 staan, las ik laatst, tot verontwaardiging van de fans. Mij verbaast het niet. Bands, schrijvers, voetballers, actrices – ze raken vergeten. Zelfs groenten.
Het terras was schoon, mijn natte kleren lagen in de wasmand, en ik wist het nog steeds niet
Zondag 29 november 2020, 11.20 uur
Ik had het opgegeven. Het terras was schoon, mijn natte kleren lagen in de wasmand, en ik wist het nog steeds niet. Ik pakte mijn telefoon om het op te zoeken, en op dat moment schoot het me te binnen. Hannah! Daryl Hannah! Ook bekend van Kill Bill. Met ooglapje.
Hebbes!
Niet gegoogled, eigenhandig opgedoken uit een oceaan van neurale plankton.
Maandag 30 november, 19.30 uur
Op televisie gaat het weer over de Top 2000. Men lijkt verbaasd dat deze dierbare radiotraditie de pandemie heeft doorstaan. Alsof alles dat leuk is wel gevaarlijk moet zijn.
Zouden Crosby, Stills, Nash & Young in de Top 2000 staan? Vast wel. Met dat zoetsappige Our House waarschijnlijk, geschreven door Nash. Neil Young staat er zeker in. Met Old Man natuurlijk. Misschien ruilde hij Pegi daarom in voor Daryl, die vijftien jaar jonger is. Hij wil geen Old Man worden. Ze zijn intussen getrouwd, lees ik. Croz heeft al tien keer publiekelijk zijn excuus aangeboden. Aan Daryl, aan Neil, aan iedereen. Neil reageert niet.
Oude witte mannen. Boos.
Bob Soeverijn Zonder Filter – dagboek van een oude witte man is elke dinsdag te lezen op onze website, en nu ook maandelijks als huisgemaakte podcast. Beluister de tweede aflevering via o.a. Soundcloud, Spotify of iTunes!