Zaterdag 7 november 2020, 22.30 uur. 

Fantastisch! Ik heb de hele week obsessief naar Amerikaanse nieuwstelevisie gekeken. CNN, MSNBC, CSPAN, Fox News, en dan nog af en toe BBC World. Op een gegeven moment zat ik zelfs onder het eten CNN te kijken, aan tafel, op m’n telefoon, iets waar in dit huis een zware straf op staat, meestal toegediend per opscheplepel. Op vrijdag, toen Bidens overwinning zich aftekende, het stemmentellen sterk vertraagde, de talking heads uitgepraat begonnen te raken en het mechanische gesnater van de man bij CNN’s wonderwall nog amper te onderscheiden was van een aanlopende vaatwasser, haakte ik af en checkte alleen nog af en toe de stand op m’n telefoon. Zo ook op zaterdag. Tot ik daarstraks om een uur of half zes dacht: tijd om CNN weer aan te zetten. Het scherm ontwaakte en op exact dat moment deed Wolf Blitzer de aankondiging. Pennsylvania geteld, Trump verslagen, Biden president.

Zondag 8 november 2020, 13.00 uur.

Ik keek net nog even naar de speech waarmee Biden in augustus zijn campagne begon. Het is verbluffend: hij zegt nagenoeg hetzelfde als wat hij vannacht in zijn acceptatiespeech zei. Vrijwel iedereen lachte hem toen uit: Amerika herenigen, een president zijn voor Democraten én Republikeinen, healing the nation, restoring the soul of the country – Biden is veel te naïef, dat wordt niets. Hij week geen duimbreed van zijn boodschap en won. Briljant. 

Maandag 9 november 2020, 10.15 uur.

Er is een evenwicht hersteld. De ene helft van het Westen zat met een levensgevaarlijke leider én een levensgevaarlijk virus in zijn maag en de andere helft had geen centje pijn. Trump: zó’n leider! Virus: waanzin! Deze nieuwe verdeling van het onbehagen is beter. 

En: de Oude Witte Man heeft een nieuw boegbeeld. Sleepy Joe! Hij is oud, hij is wit, hij is man, hij is hetero, hij is nog patriarchaal ook, maar één eigenschap redt hem van het morele bankroet: hij is ‘links’. Hij heeft een zwarte, vrouwelijke adjunct. Hij stelt zich voor met: ‘Ik ben Joe, Jill Biden’s echtgenoot.’ Stel je voor dat Lodewijk Asscher dat zou zeggen, of Jesse Klaver. Het kokhalzen zou oorverdovend zijn, en terecht. Bij Joe niet. Juist van zo’n tanige oude baas geloof je het, gek genoeg. Sleepy Joe is woke.

Een woke oude witte man. Sterker: een boze woke oude witte man. Want Biden is óók boos. Maar: goed boos. Het zit in zijn intonatie; die afgemeten, bijna blaffende dictie, het achteloze gemak waarmee hij zijn stem verheft. Je hoort: deze man heeft al duizend keer een boze menigte toegesproken. Hij is een sonische cloon van noeste, fatsoenlijke, hardwerkende Amerikanen, die boos zijn, maar gezond boos, eerlijk boos. Boos maar rechtschapen. Als een voetbalcoach of een vakbondsman. John Wayne-boos.

Dat is de narigheid met de moderne populisten: ze hebben boosheid een slechte naam gegeven. Politiek is een destillatieproces, de kwade bestanddelen moeten beneden blijven, terwijl de goede opstijgen. Hoe beter je dat doet, hoe zuiverder het product. Dubbelgefilterde boosheid, dat moet je hebben. Het populisme is een goedkope roes, een troebel stooksel, de voorbode van hoofdpijn en spijt.

21.30 uur 

In discussies met Francien, Debbie en Daniel heb ik hem vaak verdedigd, de afgelopen maanden. Niet wéér een oude, witte man, zeiden ze. Clinton was tenminste nog een vrouw. Waarom niet Elizabeth Warren, een vrouw, en écht links. Of Bernie Sanders, een man, maar wel écht links. Tja, zouden ze het gered hebben? Als deze verkiezing straks geanalyseerd is, zul je zien dat Biden heel wat stemmen kreeg van mensen die nooit op Warren zouden hebben getemd, laat staan op Sanders. 

Debbie appte me laatst een videootje, een sarcastisch campagnespotje voor Biden: hij is saai, middelmatig, voorspelbaar, establishment, kortom drie keer niks, maar stem toch maar op hem, want hij is ‘aanvaardbaar onder de omstandigheden’. Joe Biden, acceptable under the circumstances. Geestig, maar meer dan ‘aanvaardbaar onder de omstandigheden’ verwacht ik niet van een politicus. Aanvaardbaar onder de omstandigheden zou voor elke politicus moeten gelden.

Als televisiedrama was Trumps presidentschap een groot succes, maar het landsbestuur werd een chaos.

We leven in een mediacratie, ik weet het, maar wat mij betreft wel onder protest. Ik wil geen ‘mediaster’ als leider. In de politiek is geen plaats voor idolatrie. Het verschil tussen wat politici beloven en wat ze doen is al groot genoeg. Mediasterren hebben niets te zoeken in de politiek, dat is nu wel weer overtuigend bewezen. Als televisiedrama was Trumps presidentschap een groot succes, maar het landsbestuur werd een chaos. Wat straks rest is een roestend hek bij de grens. De nieuwe rustbelt. 

De Biden-kiezer is aanzienlijk jonger dan de Trump-kiezer, las ik. De leeftijdsgroep 18-29 jaar stemde voor 62% op Biden en voor 35% op Trump. In de categorie 50-64 ligt het ongeveer andersom. Corona drijft een wig tussen de generaties, maar in deze verkiezingsuitslag zie je die tweespalt niet terug. Geen massabijeenkomsten, een virtueel congres, altijd maar dat mondkapje: Biden wil een strikter coronabeleid en vraagt een offer van de jeugd. Toch hebben ze op hem gestemd. Wij zijn de Generatie Vast: vast werk, vast pensioen, vastgoed. Zij zijn Generatie Flex: werken, wonen, zorg, oude dag – alles onzeker. Wij kunnen ons veroorloven niet meer in de politiek te geloven, wij hebben onze schaapjes op het droge. Zij hebben een wereld te winnen. Misschien gaat Biden iets voor ze doen. 

Misschien gaat hij de generatiekloof een beetje dichten. Wat meer zekerheden, een vast arbeidscontract, betaalbare zorg, een hypotheek. Misschien kan Kamala helpen het glazen plafond te doorbreken voor vrouwen en mensen van kleur. Allemaal dingen die de Oude Oranje Man aan zijn reet roesten.

Maar wij oude, witte mannen mogen tevreden zijn. In het Witte Huis woont straks een boze, oude witte man die géén seksistische, racistische hufter is en alleen al daarom geliefd en populair zal zijn. Er kan nog van alles gebeuren, maar afgezien van het snuffelen aan het haar van kleine meisjes is de man een toonbeeld van burgerlijk fatsoen en politieke correctheid. Hij is folksy én woke. My name is Joe and I’m Jill Bidens husband. Geniaal! 

Dat is de makke van ‘identiteitspolitiek’, waarbij het altijd alleen maar gaat om wat mensen zijn, in plaats van hoe ze denken en wat ze doen. Woke Sleepy Joe gaat demonstreren hoe destructief en onzinnig dat is. Laten we hopen dat hij er een succes van maakt, want als hij het verknalt, dan is het game over voor de Oude Witte Man. Zet hem op, Joe!