Het grote niets

In 2016 publiceerde Gerbrand Bakker een dagboek in de reeks Privé-domein onder de titel Jasper en zijn knecht. De Jasper uit de titel was Bakkers hond, die aan het eind van het dagboek doodging.

Bakkers nieuwe dagboek heet Knecht, alleen. Het beschrijft een duistere, eenzame periode, getekend door een reeks van depressies. Bakker schreef daar al eerder over, maar niet eerder zo onverhuld en onbarmhartig eerlijk.

Geduldig zijn woorden wegend tracht Bakker in kaart te brengen wat een depressie is, waar die vandaan komt, en hoe hij, heel langzaam, weer uit de put klimt. Angsten, vlagen van paranoia, verminderd libido – het zijn allemaal symptomen die de kern niet vatten. Het woord ‘niets’ dekt de lading nog wel het best, schrijft Bakker. Depressie als grote emotionele afstomping.

Gelukkig heeft hij nog net genoeg emotie over om zich druk te maken over literatuur in het algemeen en sommige collega’s in het bijzonder. Romans zullen er voorlopig van zijn kant niet komen. Maar met het dagboek lijkt Bakker zijn ideale vorm gevonden te hebben.

Knecht, alleen
Gerbrand Bakker
De Arbeiderspers
€23,99

Leven van licht

Elisabeth, Melodie, Muriël en Petrus zijn de leden van woongroep Klank en Liefde. In deze tweede roman van Gerda Blees beschrijft ze wat er gebeurt als een van hen op een nacht komt te overlijden. Niet door geweld, maar door extreme toewijding aan het licht, waaraan de vier een voedende kracht toedichten. Eten en drinken doen ze daarom zo min mogelijk.

Blees heeft niet alleen het zweverige jargon goed getroffen (‘adem door je weerstand heen’), de schrijfster heeft ook een bijzondere truc uitgehaald om het collectieve denken van een sekte vorm te geven. Ieder hoofdstuk vertelt ze vanuit het perspectief van een ander ‘wij’. Dat kunnen de ouders van het overleden meisje zijn, maar ook geitenwollen sokken, of het brood, dat nooit meer genuttigd werd, en zelfs ‘de feiten’ of ‘de twijfel’.

Dat lijkt misschien geforceerd, maar in de praktijk werkt het wonderwel. Vanuit al die gezichtspunten schetst Blees een dramatische maar ook geestige geschiedenis over hoe mensen zichzelf kunnen verliezen in een ideaal.

Gerda Blees
Wij zijn licht
Podium
€21

Confrontatie

Journalist en oud-adjunct van Vrij Nederland Van den Blink is praktisch zijn hele leven al kankerpatiënt. In zijn studentenjaren kreeg hij de ziekte van Hodgkin, waarvan hij genas, maar die hem in later jaren een reeks kleine melanoompjes bezorgde, ‘als kerstkaarten die maar blijven komen van iemand met wie je niks meer te maken wil hebben’.

En dan, als hij halverwege de veertig is en zijn eigen moeder op sterven ligt, krijgt hij het bericht dat de kanker terug is. In dit boek gaat hij de confrontatie aan met zijn verleden. “De rauwe kreet van de diagnose ‘kanker’ en het olifantenverzwijgen waarin ik was grootgebracht waren door de jaren heen steeds meer met elkaar verstrengeld geraakt, als de vingers van twee handen die mij nu in een wurggreep namen.”

Wat begint als het verslag van een ziekte ontvouwt zich zo tot een autobiografie en essay ineen. Op sierlijke en droogkomische wijze ontleedt Van den Blink zichzelf, niet alleen als patiënt, maar ook als zoon en als geliefde. 

Pieter van den Blink
Het allerbeste
Prometheus
€20,99

Word lid van HP/De Tijd