Nieuwe tijdgeest

Wonderlijk reeksje: de afgelopen achtendertig jaar kende ons land vier minister-presidenten – Ruud Lubbers, Wim Kok, Jan Peter Balkenende en Mark Rutte – die ieder gemiddeld negenhalf jaar regeerden. Deze maand, precies over een jaar, weten we of Mark Rutte opgaat voor verbreking van het oude record, dat op naam staat van Ruud Lubbers – de kans dat niet Rutte maar Dijkhoff lijsttrekker wordt, is na diens laatste akkefietjes rond zijn vergoedingen tot nul gereduceerd. Of breekt het tijdperk van CDA’er Wopke Hoekstra aan, de huidige minister van Financiën, die alom wordt gezien als lijsttrekker? Valt anders op 17 maart 2021, de dag van de Tweede Kamerverkiezingen, iets te verwachten van Jesse Klaver of Lodewijk Asscher? ‘Links’ zou als geen ander de huidige tijdgeest moeten aanvoelen, en die voeden, de tijdgeest die aantoont dat de neoliberale koers van de afgelopen decennia uitgewerkt is. De tijd van liberalisering en privatisering, van bezuinigingen op wat oorspronkelijk overheidstaken waren, is voorbij. De overheid zou het initiatief in de economie weer terug moeten pakken. Maar kunnen mannen als Klaver en Asscher – de SP onder Lilian Marijnissen speelt geen rol van betekenis meer – dat verhaal aan de man brengen, terwijl de rechtspopulisten luid verkondigen dat dichte grenzen de enige remedie zijn tegen bijvoorbeeld de (personeels)problemen in tal van openbare voorzieningen (zorg, volkshuisvesting, telecom, energie)?

Het pleidooi is niet nieuw: GroenLinks en PvdA doen er verstandig aan na de zomer de krachten te bundelen en te komen tot een groot, groen en links blok, eventueel aangevuld met de sociaal-liberalen van D66, waarmee de strijd tegen Rutte en de populisten op het gebied van klimaat en werk wordt aangevangen. De achterbannen van GroenLinks en de PvdA zien het wel zitten, maar Klaver en Asscher durven vooralsnog niet over hun eigen schaduw heen te stappen.

Relletjes

Ach ja, die populisten… Het valt niet uit te sluiten dat de era-Baudet nakende is. Forum wordt de grootste, luiden sommige voorspellingen, waarna een zeer woelige periode zal aanbreken, want er zullen weinig partijen zijn die met hem of zijn partij een kabinet willen vormen. Nee, beweren anderen, Baudet gaat niet zegevieren. Hij twittert zich onderweg nog wel een paar keer uit de bocht. Dat zal ongetwijfeld, maar de drie recente affaires rond Baudet (zijn ‘boreale’ speech, het rumoer rond het vertrek van Henk Otten, de tweet over de vermeende lastige Marokkanen in de trein) hebben één constante: de verontwaardigde reacties zijn steeds immens, halen steevast het NOS Journaal, iedereen eist op hoge toon excuses, maar de kiezer lijkt zich van alle commotie weinig aan te trekken. De peilingen lieten in de eerste dagen na de NS-tweet een terugslag zien voor FvD, maar daarna stabiliseerden die alweer. Die tweet was te snel en te stevig, zoals Baudet zelf toegaf, en de situatie in de trein had misschien niet echt zo plaatsgevonden, maar voor Baudet-aanhangers had het heel goed gekúnd. Kennelijk is dat al voldoende.

De tijd van liberalisering en privatisering, van bezuinigingen op wat oorspronkelijk overheidstaken waren, is voorbij.

Baudets vertrek

Aldus begint die Thierry langzamerhand een tamelijk ongrijpbare figuur te worden. Welke onzin hij ook uitkraamt, hij komt er telkens mee weg. Hoe harder de oppositie tegen hem is, hoe groter aan de andere kant de aanhang groeit. Ongetwijfeld zal hij zich erom verkneukelen dat hij eigenlijk heel veel kan maken, heel veel kan zeggen. Wie stopt hem af? Niemand, vooralsnog. Of het moest Thierry zelf zijn, door bijvoorbeeld ergens dit jaar uit Den Haag te vertrekken. Echt iets voor hem. Eerst heel Nederland opnaaien in de aankomende verkiezingscampagne, en dan op het laatste moment, als FvD daadwerkelijk, al dan niet in samenspraak met de PVV, de VVD electoraal heeft leeggeroofd en derhalve de grootste partij dreigt te worden, maakt meneer doodleuk de pleiterik.

Maar waarom zou hij, als de ultieme macht van het premierschap binnen handbereik komt? Omdat geen mens, Baudet zelf waarschijnlijk incluis, hem daadwerkelijk ziet als premier. Daarvoor mist hij de tact, de souplesse, het verbindende vermogen, het overzicht en vooral het geduld. Hij zal het bovendien ontzettend saai vinden in het Torentje. Veel te hard werken ook, met al die oeverloze vergaderingen. Hij lijkt mij geen man die in een heuse crisissituatie het hoofd koel weet te houden.

Maar waar zou hij dan naartoe moeten? Even dacht ik aan het Europees Parlement. Sinds de brexit zijn de vrijgekomen Britse zetels verdeeld over de andere lidstaten. Nederland kreeg er drie extra. Op basis van de uitslag van de Europese verkiezingen van vorig jaar gingen die naar de VVD, de PVV en FvD. Baudet had zoveel voorkeurstemmen gekregen, dat hij de eerste keuze had. Een vertrek naar Europa betekende automatisch afscheid van Den Haag, en mij zou het niet hebben verbaasd als hij die gelegenheid met beide handen had aangegrepen. In Brussel missen de eurosceptici na het vertrek van de Britse vertegenwoordiger Nigel Farage namelijk een spraakmakende leider. Baudet, met zijn hele doen en laten, paste perfect in dat plaatje. Bovendien gaat het onderwerp nexit (Nederland uit de Europese Unie) hem enorm aan het hart. Bijkomend voordeel: de werkdruk in het Brusselse Parlement is lang niet zo hoog als in Den Haag, terwijl de vergoedingen uitstekend zijn. Daarbij vereist debatteren in Brussel een andere instelling dan in Den Haag. Op het Binnenhof gaat het vaak om details, om kennis van dossiers. Dat ligt Baudet niet. Hij is meer de man van lange halen, gauw thuis. Van grotere verbanden of vergezichten die verder niemand kan volgen, maar die wel reuzeslim overkomen. Het Brusselse podium leent zich daar veel beter voor.

Maar Baudet deed het niet en verschafte, tandenknarsend, Dorien Rookmaker van de afgescheiden Groep Otten de eer. Een Baudet kiest natuurlijk zijn eigen moment, dus blijven we nog even opgescheept met de ‘premier’ die nimmer in het voornoemde ‘wonderlijk reeksje’ opgenomen zal worden.

Word lid van HP/De Tijd