Het is een bizar stukje film op YouTube. Het laat de laatste momenten zien van wat Gao Yaning gezien zou hebben als hij gekeken zou hebben waar hij eigenlijk had moeten kijken: door de voorruit van zijn Tesla Model S, voordat deze zich met hoge constante snelheid in een rechte baan in een oranje vrachtwagen boorde die stapvoets, half op zijn rijbaan, de berm van de autosnelweg in Handan veegde. IJzingwekkend, hoe vaak je er ook naar kijkt. Een doffe harde klap, daarna laat de dashcam nog een beeld zien van een deel van het interieur van de vernielde stilstaande auto.

Het einde van het leven dat Gao Yaning, 23, toelachte. “Rij voorzichtig,” had zijn vader Gao Jubin (48), eigenaar van een transportbedrijf, nog gezegd toen hij zijn gedroomde opvolger zijn Model S uitleende. Yaning dacht dat hij voorzichtig reed in de Autopilot-stand van de Tesla. Want zoals elke rechtgeaarde Chinees geloofde ook Yaning heilig in ‘De Vooruitgang’ en die vooruitgang was, zo had Tesla gezegd, rijden in de Autopilot.

Niet dus. Niet op die 20ste januari 2016 in de grauwe Chinese miljoenenstad Handan, en ook niet op 7 mei 2016 in Williston, Florida en op 18 maart 2018 in Tempe, Arizona en op 23 maart van dat jaar in Mountain View, Californië en op 1 maart 2019 in Delray Beach, Florida en op 19 september in Osceola County, Florida. Zes dodelijke ongelukken in een paar jaar tijd. Dat is niet veel als je het afzet tegen alle niet autonoom gereden dodelijke ongelukken in dezelfde periode wereldwijd, natuurlijk. Maar hoeveel auto’s met Autopilot rijden er?

Tesla blijft volhouden dat het niet aan hun systeem ligt, want ze vertellen er altijd bij dat je de handen aan het stuur moet houden en altijd moet blijven opletten. Het is volgens de firma gewoon een kwestie van tijd tot het systeem perfect is, zeggen ze. Maar wat heb je dan in de tussentijd aan die onzin? Is autorijden dan een soort flipperkast waarbij het erom gaat de Autopilot op het laatste moment te corrigeren?

Is autorijden een soort flipperkast, waarbij het erom gaat de Autopilot op het laatste moment te corrigeren?

Een incident uit de eigen praktijk zette me aan het denken. Het werd net geen handgemeen met de jongens van de verhuiswagen die mijn geparkeerde auto klemgezet hadden, terwijl ik haast had. Lekker bezig, dacht ik nog bij mezelf, en leverde vijf minuten later twee appeltaarten bij ze af. Dank u wel mijnheer! Mijnheer Eikel zullen jullie bedoelen, jongens. Mijnheer had gewoon niet ontbeten en niet geluncht. Zo klein is dus het verschil tussen een gewone deelnemer aan het verkeer en een tikkende tijdbom. Hoe ga je dat ooit implementeren in een honderd procent autonoom-rijden-systeem?

Niet dus, zei de Israëlische filosoof en futuroloog Yuval Noah Harari onlangs in een interview met Adriaan van Dis. Volgens hem kan een bruikbaar autonoom-rijden-systeem alleen gebaseerd zijn op algoritmen verkregen uit een onvoorstelbare hoeveelheid informatie uit alle mogelijke hoeken van wetenschap en privé-gegevens, die wij op dit moment helemaal niet willen delen met zoiets als Google of Tesla. Hij schat dat er nog een jaartje of veertig overheen zal gaan.

Die boodschap lijkt ook tot de auto-industrie doorgedrongen, want het is opvallend stil aan het front waar tot voor kort nog trots verkondigd werd dat autonoom rijden ‘morgen’ al zou kunnen.

Mercedes-Benz, dat vol ingezet had op deze vooruitgang, liet vijf jaar geleden bij de introductie van de stuurloze concept car F015 als eerste weten dat er nog zeker vijftien jaar te gaan was. Wat Mercedes in maart op de autoshow van Genève laat zien is een E-Klasse, waarvan ze eerst nog dachten dat hij automatisch van rijbaan zou kunnen wisselen, maar nieuwe EU-regels hebben ook dit nieuwtje in de wielen gereden. “Wat betreft autonoom rijden bevinden we ons in een diep tranendal,” laat de verantwoordelijke Mercedes ingenieur weten.

Mercedes vindt stapvoets autonoom rijden in het centrum van een stad al te complex, laat staan met hoge snelheid met sneeuw of flinke regen op een autobahn. Het nieuwe model GLC had al problemen met automatisch inparkeren, zodat er op het laatste moment nog een 360-graden-camera geïnstalleerd moest worden. Mercedes schat dat de kosten van een werkbaar systeem, dat nu een volle kofferbak van een slecht functionerende Tesla beslaat, de prijs van een kleine middenklasser gaat bedragen.

Wat betreft autonoom rijden bevinden we ons in een diep tranendal.

Volvo, dat ook vol ingezet had op deze sciencefiction-technologie, heeft de verwachtingen ruim bijgesteld. ‘Onrealistisch’ noemen ze nu hun eerdere voorspellingen, die ze eerst nog in de jaren twintig van deze eeuw voor mogelijk hadden gehouden.

John Chen, voorzitter van de raad van bestuur van BlackBerry, die vindt dat het marktleider is bij de ontwikkeling, schat dat er nog wel twintig jaar overheen zullen gaan voordat de complexe technische en juridische problemen opgelost zullen zijn. Chen ziet nog het meest in groepen auto’s die zich op aparte trajecten gezamenlijk autonoom voortbewegen. Maar dat ook pas over tien, twintig jaar.

Het was handig geweest als Yaning dat geweten had. Zijn vader Jubin is nog verwikkeld in een rechtszaak met Tesla.

Word lid van HP/De Tijd