Robert Oey: ‘De AIVD zaait angst en paniek’
Na drie jaar komt de 52-jarige filmmaker Robert Oey met een nieuwe documentaire, The Good Terrorist, die vanaf 27 juni te zien is in de filmhuizen. HP/De Tijd sprak met hem over de radicale islam, de mystificatie van terreur en de kwalijke rol van de AIVD.
Wat is een ‘goede terrorist’?
“The Good Terrorist verwijst naar een verhaal dat ik hoorde over Jason Walters (een van de geïnterviewden in de film – LK), een voormalige terrorist die volledig van levensovertuiging is veranderd. Tijdens zijn gevangenschap is hij tot inkeer gekomen en heeft hij de radicale islam afgezworen. Ook verwijst het naar de gedachte dat een terrorist ons doorgaans naar het leven staat en dus niet als ‘goed’ wordt gezien. Het is pas interessant wanneer de man of vrouw dat niet meer wil.”
Walters zei in een interview met de Volkskrant dat ‘islamitisch extremisme niet te begrijpen valt vanuit een westerse rationaliteit en een modern denkbeeld’. Hoe westers is uw film?
“Heel westers.”
Geeft de film dan wel een goed beeld van islamitische radicalisering en deradicalisering?
“Persoonlijk vind ik de uitspraken van Jason Walters totale kul. Die dragen alleen maar bij aan een soort mystificatie van de radicale islam, waardoor het nooit duidelijk wordt wat die radicale islam nou precies is.
“Een van de beweegreden voor mij om deze film te maken is het Nederlandse veiligheidsbeleid, waarin ik mij verdiept heb. Daar is de behoefte aan mystificatie ook groot. Als bij de AIVD radicalisering aan de orde komt, doen ze daar schimmig over. Kijk naar het Haga Lyceum, dat recent in het nieuws kwam. Het volk weet nog steeds niet wat daar precies aan de hand is, alleen dat er radicalisering plaats zou vinden. Voor de rest niets. Dat is pure angst- en paniekzaaierij van de AIVD. Dat deed Jason Walters als terrorist en dat doet hij nu als veiligheidsexpert bij Blue Water Intelligence (een consultancybedrijf dat zich richt op terrorisme en radicalisering – LK). Hij houdt de mystificatie in stand. In de film teken ik daar bezwaar tegen aan.”
Mystificatie van de radicale islam zorgt er dus voor dat de behoefte aan de AIVD groter wordt?
“Dat geldt niet alleen voor de radicale islam, dat geldt voor alle soorten dreigingen. Hoe veel weten we nou eigenlijk over de cyber war? De kennis waarover de veiligheidsdiensten beschikken wordt gemystificeerd, waardoor potentiële dreigingen urgent worden gemaakt en er meer geld in het laatje van de AIVD komt. Een bijkomstigheid is dat het publiek bang wordt voor die dreiging. Dat proces vind ik een van de meest perverterende elementen van terreur.”
Er moet dus meer transparantie komen als het aankomt op terreur?
“Precies, het is belangrijk dat de veiligheidsindustrie weer transparant en duidelijk wordt. Als iemand zegt: ‘Ik maak je af,’ dan weet je als burger precies waar je aan toe bent. Als dat niet gebeurt, wordt het al snel minder helder. De AIVD en veiligheidsexperts moeten ervoor zorgen dat al die onduidelijke dreigementen veranderen in jip-en-janneketaal, zodat de Nederlander weet waar hij aan toe is. Dat hoop ik te kunnen overbrengen in mijn documentaire.”