Michael Jackson kan tegelijkertijd pedofiel en popgenie zijn
Vrijdag 8 maart werd in Nederland de documentaire Leaving Neverland voor het eerst uitgezonden. In de veelbesproken, vier uur durende film vertellen twee inmiddels volwassen mannen hoe Michael Jackson hen beiden vanaf zeer jonge leeftijd jarenlang seksueel misbruikt heeft.
De film is choquerend, pijnlijk en hartverscheurend. Na vier uur alle details van de twee mannen te horen, die hun trauma en hun schaamte tot in minutieuze details blootleggen, kan ik persoonlijk niet tot een andere conclusie komen dan dat ik Wade Robson en James Safechuck geloof.
De documentaire laat alleen Robson en Safechuck, en hun families aan het woord. Er is dus geen wederhoor vanuit het pro-Jackson kamp. Bewust, zegt filmmaker Dan Reed. De enige mensen die namelijk aanwezig waren in de slaapkamers waren Jackson en de jongens. Er waren geen andere getuigen. De familie van Jackson aan het woord laten, die financiële belangen hebben bij zijn nalatenschap, leek hem journalistiek gezien niet interessant.
Daarnaast gaat de film volgens hem niet over Michael Jackson, maar over de hartverscheurende impact van seksueel misbruik op de levens van deze mannen en hun families. De documentaire doet daarmee iets belangrijks: hij doet een poging om het narratief te verschuiven. Van de obsessieve did he or didn’t he en de reputatie van een man, naar de levens van slachtoffers.
Alsof de film zelf nog niet heftig genoeg was, gaan de reacties op sociale media je ook bepaald niet in de koude kleren zitten. Er is een heel leger van Michael Jackson fans die, alsof het om een 9/11 complottheorie gaat, proberen gaten te schieten en ‘bewijs’ verzamelen.
De enorme kilheid, het volledige gebrek aan empathie, en het achteloze gemak waarmee mensen hun oordeel over de pijn van deze mensen de ether in gooien geven me de rillingen. Het onbegrip rondom de manier waarop seksueel trauma werkt is een ding. Maar wat me tegen de borst stuit zijn de mensen die fanatiek gaten proberen te prikken in de verhalen van Robson en Safechuck, ze belachelijk maken, en in twijfel trekken, terwijl ze eerder onder de vlag van #MeToo opkwamen voor de slachtoffers van seksueel geweld.
Dat mensen opkomen voor vrouwelijke slachtoffers, en dat er tegelijkertijd van van deze mannen een schietschijf mag worden gemaakt, toont hoe diep onze maatschappij doordrongen is van een giftig idee van mannelijkheid. Een cultuur waarin seksueel misbruik van mannen niet alleen ‘ontmannelijkt’ en daardoor minder maakt, maar ook nog eens de punchline is van een grap. Een man die zichtbaar gekwetst is als het gaat om seks – die het slachtoffer is in plaats van de seksueel machtige dader – daar is weinig mededogen voor. Iets wat de reacties op de getuigenis van Terry Crews eerder al toonde.
De film Leaving Neverland legt net als de recente documentaire over R. Kelly nog iets ontzettend ongemakkelijks bloot. Dat is namelijk dat we geschokt zijn, over iets wat eigenlijk common knowledge is. Dat Kelly en Jackson pedofielen zouden zijn, komt voor niemand als een verrassing. We zijn opgegroeid in een cultuur vol grappen over kindermisbruik en pee-tapes. Hun beerput hoefde helemaal niet opengebroken te worden, hij lag al aan de oppervlakte en we waren allemaal gewend aan de stank. De beerput was onderdeel van onze popcultuur.
Het feit dat er nu meer ruimte is ontstaan voor de narratieven van slachtoffers naast de onschuldpresumptie van de mensen die beschuldigd worden, is dringend nodig. Want alleen omdat een man (nog) niet door de rechtbank veroordeeld is, betekent niet dat we de geloofwaardigheid van mensen die uit de anonimiteit treden aan een publiek tribunaal over moeten laten. Hun reputatie is evenveel waard als die van degene die ze beschuldigen.
Hoe vaker we lachen om cartoons waarin Jackson kinderen misbruikt, en hoe harder we slachtoffers die naar buiten treden met de grond gelijk maken, hoe sterker er schaamte en een zwijgcultuur slachtoffers van seksueel geweld in hun grip houden. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat mensen die nu misbruikt worden niet naar voren durven komen, en dat kindermisbruikers meer macht hebben om hun gang te kunnen gaan.
Leaving Neverland gaat om zoveel meer dan de schuld of onschuld Michael Jackson. Het gaat om de epidemie van seksueel geweld en kindermisbruik. We willen liever geloven dat kindermisbruikers enge buitenstaanders zijn, dan onder ogen zien dat het driekwart van de tijd bekenden van het slachtoffer zijn. Maar dat is nou juist het ding. Mensen kunnen zowel een fijne vent, als een verkrachter zijn. Mensen kunnen zowel pedofiel, als popgenie zijn.
Ik weet dat mensen nu staan te wachten tot de furieuze feminazi u gaat verbieden om ooit nog naar de muziek van Michael Jackson te luisteren. Ik kan alleen maar voor mezelf spreken; Jackson heeft prachtige muziek gemaakt, maar ik kan er niet meer naar luisteren zonder te denken aan de kinderen die hij misbruikt heeft terwijl de wereld toekeek.
U kunt als u wilt de verhalen van misbruikte kinderen negeren omdat u het zo’n lekker nummer vindt. Dat is uw keuze.