Op een gegeven moment was Sanne er heilig van overtuigd dat er achter hen een locomotief voorbij denderde. Ze draaide zich om, maar zag in plaats van die trein de rest van het publiek. Dat was haar eerste bewuste kennismaking met de kracht van verbeelding. En die had haar meteen in haar greep.

Het is alsof ze toen op die trein is gesprongen en er niet meer af is gestapt. Op haar vijftiende won ze de talentenwedstrijd van Kunstbende. Een jaar later kon ze al van het acteren leven. Inmiddels is ze 28, heeft ze aan tientallen stukken, tv-producties en films meegedaan en schreef ze tussen de bedrijven door een roman. Sinds kort draait de film Verliefd op Ibiza, waarin ze een rol speelt.

Haar broer Robin is fotograaf, filmer en vormgever. Ook hij is autodidact en verzot op toneel. De twee werken veel samen. Als Sanne een stuk schrijft, ontwerpt Robin het decor. Ze vullen elkaar aan zonder iets te hoeven zeggen. Dat is altijd al zo geweest. “Robin filmde en ik ging bijvoorbeeld met een glow in the dark-Maria buiten in de sneeuw staan,” zegt Sanne. “Dan interviewde hij mij en ging ik improviseren. Dan kwam eruit dat ik een godsdienstwaanzinnige met een Maria-fascinatie was.”

Robin: “Sanne is impulsiever. Zij komt met een idee, en ik geef daar een draai aan. Ik weet met weinig uitleg precies welk gevoel ze met een beeld wil overbrengen.”

Toen Sanne op haar zeventiende een stuk mocht maken voor De Parade, wilde ze dat samen met haar broer doen. Met het oog op de subsidieaanvraag moest er een stichting komen. Dat werd De Vogelfabriek. Met een heus bestuur en medewerkers. Die uiteraard ouder waren dan zij. “Dat was moeilijk,” zegt Sanne. “Je vertrouwt ze omdat ze ouder zijn. Tot je erachter komt dat ze soms maar wat lullen. Dat ze er een troep van hebben gemaakt. Dan moet je ze ontslaan, hoe aardig je ze ook vindt.”

Robin: “Ik zeg dat het moet gebeuren. Sanne moet het tegen ze zeggen.”

Sanne: “Omdat ik iets beter uit mijn woorden kom.”

Robin: “Ik bemoei me veel meer met de zakelijke kant en merk dan dat het niet werkt met bepaalde mensen. Dat overleg ik dan met Sanne. Die weet wat er speelt doordat ik het vertel. Ze heeft toch geen verstand van cijfertjes.”

Sanne: “Als je het uitlegt, snap ik het wel, maar ik wíl het gewoon niet weten.”

Robin: “Uiteindelijk kun je het zakelijke toch niet uit handen geven. Het gaat altijd mis.”

Sanne lacht. “We zijn twee jaar geleden namelijk weer failliet gegaan.” Al is dat niet officieel zo, zegt ze. De Vogelfabriek is nu een slapende stichting. Ze doen er meer los werk naast. Robin: “De Vogelfabriek heeft ons heel veel opgeleverd. Het was een machine waarin we ons konden ontwikkelen. Maar op een gegeven moment werd het een monster dat achter je aankomt.”

Sanne: “Ik was dan al totaal overspannen een voorstelling aan het spelen, en ondertussen werd er in m’n nek gehijgd dat ik nieuwe subsidieaanvragen moest indienen, want de deadlines kwamen eraan en anders zaten we weer een paar jaar zonder geld. Daar werd ik gek van. Ik wilde daarnaast ook nog van alles doen: films, tv, schrijven. Maar alles wat we onder grote druk hebben gemaakt, was eigenlijk niet goed genoeg.”

Tijdens de Parade-voorstelling HAP stortte de toen negentienjarige Sanne in. Was dat ook zo’n situatie? “Ik wilde elk jaar op de Parade staan en dacht: dit is wat mensen willen zien, hier zitten ze op te wachten. Terwijl die insteek verkeerd was. Het moet vanuit mezelf komen.”

Robin: “Ik deed de techniek. Ze kwam op in het donker en ging achter een snackbarretje zitten. Ik zette de microfoon open en hoorde gehijg. Licht aan. Ze stond op en…”

Sanne schiet in de lach: “Ik had een groen helmpje op m’n hoofd en ik moest een liedje van Ria Valk zingen.” Daarna serieus: “Maar ik stond daar en kon niet meer. Ik huilde. Iedereen ging keihard lachen; mensen dachten dat het erbij hoorde. Toen zakte ik in elkaar.”

Robin: “Ik zei: ‘Sanne is onwel geworden, dit hoort niet bij de voorstelling, wilt u de zaal verlaten?’ Maar zelfs dan geloven mensen het niet.”

Sanne: “Het was echt een van de ergste dingen uit mijn leven. Ik liet heel erg over me heenlopen. Was voortdurend nerveus en moest kotsen van de stress. Ik werd onuitstaanbaar, ook tegen Robin, omdat ik geen grip op de situatie had. De druk om door te gaan werd ondertussen steeds groter. De rest van de cast was van mij afhankelijk. De pers wilde van mij horen hoe fantastisch de voorstelling was. En ik vond dat niet. Ik moest erover liegen. Dat kon ik niet verdragen. En mijn tegenspelers dachten dat ik de instorting acteerde.” Sanne schiet vol. “Terwijl… Waarom zou ik dat doen? Wat is het nut van spelen dat je huilt en instort? Voor een volle zaal?”

Robin: “Ik heb daarna op moeten letten dat het niet te veel zou zijn. En je leert hoe kwetsbaar een voorstelling is.”

In 2008 werd Sanne onverwachts emotioneel toen ze bij Pauw & Witteman vertelde waar haar drive vandaan komt: in haar familie komt een kankergen voor. Sanne weet niet of zij het heeft en hoe oud ze zal worden. Na die uitzending kreeg ze ontzettend veel reacties. Maar het ging ook met haar aan de haal. “Iedere journalist wilde alleen nog maar over kanker praten. Terwijl ik er heus niet 24 uur per dag mee bezig was.” Naar aanleiding van dat televisiemoment maakte ze de zeer persoonlijke voorstelling Document. Robin bouwde zoals altijd het decor en was getuige van de publieke ontrafeling van alle familiegeheimen.

Robin: “Ik ben dat gewend, hoor. Alles ligt bij ons altijd op straat.”

Sanne: “Daar zijn we allebei grenzeloos in. Als iemand iets vraagt, geef ik antwoord. Maar ik vergeet soms dat anderen ook betrokken raken bij de antwoorden die ik geef. Als ik iets zeg over mijn relatie bijvoorbeeld. Al heb ik voor Document wel eerst toestemming aan mijn vader gevraagd.”

Nu die voorstelling is afgelopen, heeft ze zich voorgenomen niet meer over kanker te praten. “Ik weet dat het bij mijn verhaal hoort. Maar wat moet je er nog over zeggen?”

Wat kan ze na Document nog maken dat die voorstelling overtreft? Sanne heeft het onlangs twee maanden rustiger aan gedaan om daarover na te denken. “Ik wil dat het weer net zo uit mijn hart komt. Het moet weer een monoloog worden. Zo ontwikkel je je als theatermaker het beste.”

De retraite heeft succes gehad. “Ik heb drie ideeën voor films, twee voor televisieseries, een Villa Achterwerk-idee, een kookboek. En een idee voor een nieuw toneelstuk. Ik moet het Robin allemaal nog vertellen, maar dat komt wel goed.”/

Sanne Vogel

(Nieuwegein, 1984) stortte zich na de mavo op toneel maken en spelen. In 1999 en 200 won ze de talentenwedstrijd van Kunstbende. Sindsdien schreef, speelde en/of regisseerde ze 38 stukken en was ze in zo’n twintig film- en tv-producties te zien. Zo speelde ze op De Parade onder meer HIP, HAP, HOP en Irritant en stond ze vorig jaar in het Shakespeare-stuk Veel gedoe om niks. In 2010 maakte ze indruk met het persoonlijke theaterstuk Document, en in hetzelfde jaar werd ze genomineerd voor een Gouden Kalf voor de korte film Mama, die ze maakte met Beri Shalmashi. Momenteel is ze in de bioscoop te zien in Verliefd op Ibiza.

In 2008 verscheen haar roman Het levenswerk van een talentloos meisje; een opvolger is in de maak. Ook schrijft ze columns voor de Filmkrant. Verder is Sanne geregeld op televisie te zien. Ze deed mee aan Wie is de mol? en aan Pavlov, waarin ze ontdekte dat ze hoogbegaafd is. Op dit moment is ze te zien in de EO-serie Op zoek naar God.