Het huis van Amy Winehouse ligt goed verscholen in een steegje in de Londense wijk Camden. Vroeger vond je hier paarden en handwerkslieden. Nu wonen er studenten en kunstenaars in lage pakhuizen. De steeg is geblokkeerd door zware auto’s, waarin mannen zitten te doezelen. Ze wachten. Een, twee, drie uur lang, soms twee dagen lang, tot Amy Winehouse de zwarte deur van haar huis opent en met iets komt wat goed in de markt ligt.

Het liefst handelswaar, zoals in de voorbije dagen. Op een dinsdag had de zangeres in een pub een Marokkaan toegetakeld omdat die geweigerd had haar de biljarttafel af te staan waaraan hij speelde. Uren na middernacht had ze in een bar stoelen omvergegooid en geroepen: “Ik ben een legende, smijt die mensen eruit. Ik wil drugs.” Om vier uur in de ochtend was ze op weg naar huis tegen een lantaarnpaal gelopen. Op woensdag sliep ze een gat in de dag en hing ’s avonds om zes uur uit het raam om een vuurtje te vragen. Ten slotte was ze op vrijdag op het politiebureau verhoord wegens het toebrengen van lichamelijk letsel; ze moest er een nachtje blijven.

In het licht van de flitslampen ziet Winehouse er vaak uit als een schitterende vis die vrijwillig een fuik in zwemt. Onlangs bracht ze de paparazzi midden in de nacht thee en koekjes en vroeg ze: “Met of zonder suiker?”

“Het is wonderlijk, maar ze is altijd bereid tot een mooie foto van zichzelf,” zegt Jon Beretta, die zich ‘Paps’ noemt, wat zoiets is als de verkorte vorm van ‘paparazzo’. Hij is blond, breedgeschouderd en jong, en hij beziet zijn beroep eigenlijk heel anders: als een baan waarin hij door de sterren wordt gehaat. Amy is anders, zegt Beretta. Als bewijs haalt hij de Daily News van gisteren tevoorschijn. Winehouse draagt er op een foto een zwart onderhemdje en wijst op een zuigvlek in haar hals. “Hier poseerde ze voor ons bij de gevangenis waar haar echtgenoot zit,” zegt Beretta. Ze had daarmee willen laten zien dat ze nog van hem hield.

De oplagen van de Britse boulevardbladen schieten omhoog als ze Winehouse op de voorpagina hebben, en daarom zijn er fotografen als Beretta, die amper nog iets anders doen dan elke stap van de zangeres volgen. Soms staan er wel vijftig fotografen voor haar deur; het is een strijd die de paparazzi niet alleen voeren om de zangeres, maar ook tegen elkaar.

Amy watch heet die vorm van aandacht in het slang van de paparazzi. En sinds 23 augustus van het vorige jaar heeft die 24- uurs-bewaking ongekende proporties aangenomen. Die nacht verliet de zangeres om drie uur haar suite in het Sanderson-hotel, die ruim zeshonderd euro per nacht kost, om Camel Lights te kopen. Er flitsten een paar fototoestellen. De volgende dag stond Winehouse in alle grote boulevardbladen afgebeeld met bloedige schrammen op haar arm en rozekleurige, bebloede ballerinaschoentjes aan haar voeten.

Onlangs bracht ze de paparazzi ’s nachts thee, en vroeg: ‘Met of zonder suiker?’

Wat was er gebeurd? Na een vechtpartij met de man met wie ze net getrouwd was, Blake Fielder-Civil, aldus de Daily Star, “bezocht Amy een paar bars en dronk enkele aardbeiencocktails. Daarna zwierf ze over straat als een verstoten kind annex dakloze.” De Daily Mail voegde eraan toe het geheim van de bevlekte schoenen te kennen. “Naar verluidt heeft ze heroïne tussen haar tenen gespoten.”

Daarna schoten de prijzen van close-ups van Amy Winehouse omhoog. Voordien was het normale tarief 125 euro, in bijzondere gevallen 250, maar in die nacht in augustus werden magische grenzen overschreden: elke grote krant betaalde voor een foto 50.000 euro. Uiteindelijk was een van de paparazzi een kwart miljoen euro rijker – tarieven die vroeger golden voor afbeeldingen van prominente overledenen.

Voor 23 augustus was Amy Winehouse hoe dan ook een begenadigd zangeres die door critici werd vergeleken met Billie Holiday en Etta James, dankzij een stem die even donker en complex is als dure rode wijn. Na 23 augustus is Amy Winehouse vooral de beroemdste drugsverslaafde van de wereld.

Het tempo van die popsoap is bizar en levensgevaarlijk, het resultaat van een nieuwe paparazzicultuur die door internet steeds belangrijker wordt. Amy blootsvoets en in een rode bh over straat wankelend in een koude decembernacht – klik. Amy voor de gevangenis waarin haar man zat opgesloten – klik. Amy voor het afkickcentrum – klik. Van Janis Joplin, die zich in 1970 doodspoot, was er maar één foto met een fles Southern Comfort.

Nu wil het publiek op de huid van de sterren zitten en in vervoering raken van een exhibitionisme dat tegelijk steeds weer een nieuw raadsel opwerpt: levert de ster zich vrijwillig aan de media uit om zijn ego, zijn roem en de verkoop van zijn cd’s te vergroten? Of ontwijkt hij ze en wordt hij net als prinses Diana in een Parijse tunnel opgejaagd naar de ondergang?

Amy Winehouse, dat staat wel vast, was er al vroeg op uit om alle aandacht op zich te vestigen. “Maar in het begin was ze tamelijk schuw, iemand van wie je eerder zou verwachten dat ze romanschrijfster zou worden,” zegt Sylvia Young, directrice van de Sylvia Young Theatre School in het voorname Londense Marylebone. Young haalt een opstel tevoorschijn dat Winehouse op twaalfjarige leeftijd heeft geschreven voor haar toelatingsexamen. De directrice leest voor: “Ik wil heel beroemd worden en liedjes zingen die de mensen een paar minuten hun narigheid doen vergeten.” Natuurlijk is het meisje meteen aangenomen.

De dweepzieke toegang tot de muziek was een erfenis van haar vader Mitch, een moeilijk van zijn stuk te brengen taxichauffeur, die zijn alledaagse leventje orkestreerde met Frank Sinatra en Ella Fitzgerald. Muziek leek voor het meisje een toverbal te zijn die haar benauwde wereldje kon veranderen. Met muziek was Amy niet langer een mollig en schuchter meisje wier ouders net waren gescheiden. Met muziek was Amy een sprookjeswezen en de wereld lag aan haar voeten. Een ster.

Ze hield meer van songs in mineur dan in majeur. Songs in mineur waren balsem voor haar vaak duistere stemmingen, haar depressieve opwellingen, haar eetstoornis. Op een bepaald moment had ze er genoeg van, en zei: “Ik heb geen zin in een leven waarin ik opgesloten op een kamer moet gaan zitten schrijven – liggen huilen en weer een liedje maken.”

Het is warm geworden in de Cherokee van Jon Beretta. De zon brandt op het leer van zijn stoelen. Hij zit nu al drie uur te wachten, maar de deur van Winehouse is nog steeds gesloten. Slaperig kijkt Beretta door het zijraampje van zijn auto. Ze zal toch iets moeten eten, zegt hij. Soms komt haar vader zakken Kentucky Fried Chicken brengen, soms trekt ze met een hele stoet paparazzi achter zich aan naar McDonald’s of een snoepwinkel. Beretta kent de details.

“Ze eet bijna alleen maar junkfood,” zegt hij met een gezicht dat bezorgdheid lijkt uit te drukken. “Ik heb medelijden met haar.” Het is een mededogen waarvoor in zijn beroep geen plaats mag zijn. Beretta kijkt naar de vuilniszak voor de deur van Amy Winehouse. “Als daar nu een injectienaald of een crackpijp in zit, moet ik er een foto van maken.”

Vier jaar geleden verdween Winehouse in de pub- en drugsscene van de Londense bohémienwijk Camden. Toen ze terugkeerde, was ze bijna onherkenbaar. Dat was niet meer het meisje dat na de afwas met de hond gaat wandelen en over de Fuck me pumps roddelt van andere vrouwen die in hun leven uitkijken naar rijke voetballers. De nieuwe Amy Winehouse zag eruit alsof ze vanaf een Harley Davidson de stad in vuur en vlam wilde zetten: zwart leer, tatoeages van vrouwen met grote borsten, haren opgestoken tot een bijenkorf. Teksten waarin promiscue seks en drugsexcessen worden bezongen. Binnen drie maanden stond ze bovenaan in de Engelse hitlijsten. De stad stond nu in brand. Winehouse dreef de spot met haar collega Kylie Minogue als ‘schatje pony’, ze onderbrak Bono met de mededeling dat hij zijn bek moest houden. “Niemand is geïnteresseerd in jouw bullshit.” The Guardian vroeg haar bij wie ze zich nog zou moeten verontschuldigen. En ze antwoordde: “Bij mijn vriend, omdat ik hem zo vaak afransel.” Maar wie was eigenlijk die nieuwe knul met zijn zwavelachtige grijns aan de zijde van Amy Winehouse? En waarom liep hij ’s ochtends vroeg al met drank in zijn hand? Was hij ook onderdeel van het nieuwe imago? Of was hij echt?

Bij het huis van Winehouse is het nog steeds stil; Jon Beretta wordt langzamerhand onrustig. Hij vermoedt dat de zangeres naar vrienden op het platteland is vertrokken. Zeker weet hij het niet. Hij draait het autosleuteltje om en rijdt naar een ontwenningskliniek, het Capio Nightingale Hospital.

Voor het ziekenhuis staan roze viooltjes in bloembakken in bloei. Er heerst hier een grote rust. “Als Amy hier zou zijn, stonden er zeker veertig paparazzi,” zegt Beretta. Op zulke momenten zet hij vraagtekens bij de zin van zijn beroep. “Sommige agentschappen,” zegt hij, “hebben tien tot twaalf paparazzi in dienst. Ze zijn altijd bezig met Winehouse, 24 uur per dag.”

Drie jaar geleden had het nog drie dagen geduurd voor ze erachter waren wie die knul naast de zangeres was. Hij heette Blake Fielder-Civil en had volgens zijn vader ‘een drugsprobleem sinds hij op zijn twintigste naar Londen was vertrokken’. Hij had wat baantjes en hing daarna rond in de pubs van Camden om te wachten op vrouwen die voor hem wilden betalen.

‘Sommige bureaus hebben twaalf paparazzi in dienst. Die zijn 24 uur per dag bezig met Amy.’

Een van hen was Amy Winehouse. Ze hadden een verhouding, waaraan hij een eind maakte vanwege een andere vrouw. Maar omdat Winehouse het verdriet dat hij haar had bezorgd, met het album Back to Black miljoenvoudig verkocht, ging Blake zichzelf plotseling zien als een muze. In de lente van 2007 deed hij de intussen rijke vrouw een huwelijksaanzoek. De plechtigheid in Miami kostte 135 dollar, het huwelijksdiner kwam van de roomservice: patat met hamburger.

Daarna ging het bergafwaarts. De verhalen over Amy Winehouse belandden van de kunstpagina van serieuze kranten op de voorpagina’s van de boulevardpers. ‘Amy’s driedaagse tour: cocaïne, xtc, paardenverdovingsmiddel, wodka, whisky’, kopte The Sun, nadat de maag van Winehouse in een Londens ziekenhuis was leeggepompt. In de herfst werd Fielder-Civil gearresteerd, omdat hij een barkeeper die hij in elkaar had geslagen, met 250.000 euro had proberen om te kopen om aan strafvervolging te ontkomen. Een paparazzo had die actie gefilmd.

Met drugs en niet met muziek bleef Amy Winehouse in het nieuws, tot nu toe. Na een aantal ontwenningskuren is haar vader onlangs op het idee gekomen een nieuwe weg in te slaan: hij wil zijn dochter gedwongen laten opnemen in een psychiatrische kliniek.

Er stopt een bestelwagen voor de deur van de zangeres, een welkome onderbreking van de halfslaap van Jon Beretta. Twee mannen stappen uit, gaan naar binnen en komen tien minuten later naar buiten met een zandkleurig kussen onder hun arm. Er valt aan het kussen niets te zien, geen spoor van enig exces, niets. Beretta maakt toch een foto. Je kunt nooit weten, zegt hij.

“In de herinnering van de mensen wil ik blijven voortleven als zangeres in uitverkochte concerten en Broadwayshows. Als iemand die gewoon zichzelf was.” Zo luidde de laatste zin van Winehouse in het opstel dat ze voor haar toelatingsexamen van de theaterschool schreef.

Onlangs hoorden zijn collega’s hier de sirene van een ambulance, vertelt Beretta. Niemand zei iets, maar bijna iedereen hoopte dat de auto voor het huis van Winehouse zou stoppen. Het geluid stierf weg, en sindsdien weet Beretta dat hij één foto nooit zal mogen missen – die van Winehouse op een brancard, levend of dood. Dat zou minstens 125.000 euro per krant opleveren, zegt Beretta. “Als de foto exclusief is.” Waarschijnlijk daarom wordt de Amy watch sinds een paar weken door zijn collega’s de Suicide watch genoemd.